07/01/2024 08:00
Σημαντική αύξηση των ατμοσφαιρικών ρύπων σημειώθηκε στη Θεσσαλονίκη τις ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Το φαινόμενο αποδίδεται σε συνδυασμό κυρίως δύο παραγόντων. Ο πρώτος είναι οι κλιματολογικές συνθήκες, η υψηλή για την εποχή θερμοκρασία που ανέβασε τα επίπεδα υγρασίας, σε συνδυασμό με την άπνοια που επικρατούσε. Ο δεύτερος παράγοντας έχει να κάνει με το γεγονός ότι κατά τις ημέρες των αργιών οι Θεσσαλονικείς παρέμειναν πολλές ώρες στα σπίτια τους, λειτουργώντας για μεγάλα διαστήματα τα συστήματα θέρμανσης, μεταξύ των οποίων και τα τζάκια, τα οποία ενοχοποιούνται για την εκπομπή επικίνδυνων μικροσωματιδίων στην ατμόσφαιρα.
Οι μετρήσεις των ατμοσφαιρικών ρύπων γίνονται μέσα από τρία διαφορετικά δίκτυα σταθμών παρακολούθησης. Το δίκτυο του δήμου Θεσσαλονίκης το οποίο περιλαμβάνει επτά σταθμούς μέτρησης ατμοσφαιρικών ρύπων. Πρόκειται για σταθμούς οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι στην περιοχή της Μαρτίου (25ης Μαρτίου 69), στο Ιπποκράτειο, στην ΔΕΘ (Αγγελάκη με Τσιμισκή), στην περιοχή Αγίας Σοφίας (Ερμού 46), στην Εγνατία (στον αριθμό 50), στην Κουντουριώτου (κοντά στο λιμάνι) και στο Επταπύργιο (Αγράφων 47). Εξ αυτών σε λειτουργία αυτήν την περίοδο είναι μόνον οι πέντε καθώς αυτοί της ΔΕΘ και της Αγίας Σοφίας, δηλαδή των δύο σταθμών που βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, είναι εκτός λειτουργίας.
Παράλληλα, δίκτυο μετρητών έχει και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Περιλαμβάνει εννέα σταθμούς στην Αγίας Σοφίας, το ΑΠΘ, την Καλαμαριά, το Κορδελιό, το Πανόραμα, τη Σταυρούπολη, τη Σίνδο, το κτήριο της Περιφέρειας και τη Νεοχωρούδα. Τέλος, δικό του δίκτυο μετρητών διαθέτει ο δήμος Θέρμης. Είναι το πυκνότερο στην Ελλάδα καθώς περιλαμβάνει συνολικά 31 σταθμούς, απλωμένους σε όλες τις κοινότητες του δήμου και στην Περαία που ανήκει στο δήμο Θερμαϊκού.
Οι μετρήσεις οι οποίες καταγράφονται σε αυτούς τους σταθμούς αφορούν συγκεντρώσεις από τα αιωρούμενα μικροσωματίδια (PM10 και PM2,5), το διοξείδιο του αζώτου (NO2) και το διοξείδιο του θείου (SO2) καθώς και το όζον (Ο3). Σύμφωνα με τους επιστήμονες τα πλέον επικίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό είναι τα μικροσωματίδια PM10 και PM2,5 τα οποία, λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους, φτάνουν στους πνεύμονες και από εκεί απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η εισπνοή μεγάλης ποσότητας τέτοιων σωματιδίων για μακρύ χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ασθένειες όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιοπάθειες, καρκίνο του πνεύμονα κ.ά. Σημειώνεται ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση σύμφωνα με την τελευταία δημοσίευση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ευθύνεται για το 20 % των θανάτων παγκοσμίως.
Τα σωματίδια PM 10 μετριούνται συνήθως σε μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η μέση ημερήσια τιμή για τα σωματιδίων PM10 δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 50 μικρογραμμάρια/m3, όριο το οποίο δεν θα πρέπει να ξεπερνιέται περισσότερες από 35 φορές το χρόνο, ενώ για τα PM2,5 η μέγιστη μέση ημερήσια τιμή είναι 25mg/m3. Για το διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2) το όριο είναι 40mg/m3, τιμή που δεν πρέπει να υπερβαίνεται πάνω από 18 μέρες το χρόνο. Για το διοξείδιο του θείου (SO2) η μέση ημερήσια τιμή πρέπει να είναι έως 120mg/m3 και να μην ξεπερνιέται περισσότερες από τρεις ημέρες το χρόνο. Τέλος, για το όζον (Ο3) η μέγιστη ημερήσια μέση 8ωρη τιμή είναι στα 120mg/m3 και δεν πρέπει να είναι πάνω από αυτήν την τιμή για περισσότερες από 25 ημέρες το χρόνο.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις του δικτύου σταθμών της Περιφέρειας οι μέρες με τη μεγαλύτερη ατμοσφαιρική ρύπανση ήταν η πρώτη και η δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων και η Πρωτοχρονιά. Οι ρύποι με την υψηλότερη συγκέντρωση παρατηρήθηκαν στον σταθμό της Αγίας Σοφίας, με τα ΡΜ10 μεταξύ 71mg/m3 και 83mg/m3 και το ΝΟ2 από 86mg/m3 έως 147mg/m3. Το ΝΟ2 ήταν πάνω από το όριο των 40mg/m3 σε όλους τους σταθμούς του δικτύου της Περιφέρειας εκτός του Πανοράματος (κυμάνθηκε από 12 έως 32) και της Νεοχωρούδας (από 11 έως 40). Το διοξείδιο του θείου (SO2) ήταν σε χαμηλά επίπεδα ενώ οι σταθμοί της Περιφέρειας δεν μετρούσαν τα ΡΜ2,5 μικροσωματίδια.
Μετά την Αγίας Σοφίας, υπέρβαση των ορίων σε ΡΜ10 και ΝΟ2 καταγράφηκε και στην περιοχή της Σταυρούπολης.
Το δίκτυο σταθμών του δήμου Θεσσαλονίκης, το οποίο λειτουργεί με πολλά προβλήματα η εικόνα που δίνει είναι η εξής:
- Ο σταθμός της Εγνατίας κατέγραψε τις υψηλότερες τιμές ρύπων. Συγκεκριμένα, το όριο των 50mg/m3 στα ΡΜ10 ξεπεράστηκε αρκετές ημέρες με μεγαλύτερες τιμές την Πρωτοχρονιά (101) και στις 24 Δεκεμβρίου (94). Ανάλογη ήταν η εικόνα και για τα ΡΜ2,5 με 110mg/m3 την Πρωτοχρονιά και 100 την παραμονή των Χριστουγέννων. Το ΝΟ2 ήταν σταθερά πάνω από τα 40mg/m3 με μέγιστη τιμή στα 121mg/m3 (24.12).
Στο συγκεκριμένο σταθμό σημειώθηκε υπέρβαση του ορίου των 125mg/m3 και στο διοξείδιο του θείου (SO2) με την υψηλότερη τιμή να καταγράφεται στις 24 Δεκεμβρίου (260).
- Ο σταθμός της Μαρτίου μετρά μόνο διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2) το οποίο ήταν πάνω από το όριο των 40mg/m3 όλη την περίοδο των εορτών με την υψηλότερη τιμή (176mg/m3) να σημειώνεται την παραμονή των Χριστουγέννων.
- Στο σταθμό του Ιπποκρατείου το όριο των 50mg/m3 στα ΡΜ10 ξεπεράστηκε στις 31 Δεκεμβρίου και την Πρωτοχρονιά (59 και 67mg/m3 αντίστοιχα). Το ίδιο ισχύσει και για τα ΡΜ2,5 (47 και 56mg/m3 με όριο τα 25). Το ΝΟ2 ήταν σταθερά πάνω από τα 40mg/m3 με μέγιστες τιμές τα 169 (22.12) και 155 (24/12).
- Στο σταθμό του Επταπυργίου το όριο των 50mg/m3 στα ΡΜ10 ξεπεράστηκε στις 31 Δεκεμβρίου και την Πρωτοχρονιά (70 και 66mg/m3 αντίστοιχα). Καλύτερη ήταν η εικόνα για τα ΡΜ2,5 με μεγαλύτερες τιμές στα 62mg/m3 (1/1) και στα 51mg/m3 (30/12). Το ΝΟ2 ήταν πάνω από τα 40mg/m3 σχεδόν όλες τις ημέρες με μέγιστη τιμή τα 170 (22.12)
- Τέλος, στο σταθμό της οδού Κουντουριώτου η υψηλότερη υπέρβαση τα ΡΜ10 σημειώθηκε την Πρωτοχρονιά (89mg/m3), όπως και των ΡΜ2,5 (90mg/m3). Το ΝΟ2 σημείωσε υψηλότερες τιμές το διήμερο 24 και 25 Δεκεμβρίου (134 και 124 αντίστοιχα) και το SO2 στις 24/12 (237mg/m3).
Στην περιοχή της Θέρμης τις ημέρες των αργιών, όπου λειτουργούν για κάποιες ώρες το βράδυ τα τζάκια, οι υπερβάσεις των ορίων ήταν περιορισμένες. Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά τα ΡΜ2,5 μικροσωματίδια σποραδικές υπερβάσεις στην μέγιστη μέση ημερήσια τιμή των 25mg/m3 σημειώθηκε στο Πλαγιάρι (39mg/m3), στην Περαία ΚΑΠΠΑ (31), στον Τρίλοφο (30), στη Θέρμη (Πολιτιστικό Κέντρο 30). Όσον αφορά τα μικροσωματίδια ΡΜ10 δεν σημειώθηκε καμία υπέρβαση του ορίου των 50mg/m3. Στους περισσότερους σταθμούς οι τιμές κυμάνθηκαν μεταξύ 20 και 25mg/m3. Η μεγαλύτερη τιμή 41mg/m3 ανιχνεύθηκε κάποια στιγμή στο Πλαγιάρι.
Σημαντική αύξηση των ατμοσφαιρικών ρύπων σημειώθηκε στη Θεσσαλονίκη τις ημέρες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Το φαινόμενο αποδίδεται σε συνδυασμό κυρίως δύο παραγόντων. Ο πρώτος είναι οι κλιματολογικές συνθήκες, η υψηλή για την εποχή θερμοκρασία που ανέβασε τα επίπεδα υγρασίας, σε συνδυασμό με την άπνοια που επικρατούσε. Ο δεύτερος παράγοντας έχει να κάνει με το γεγονός ότι κατά τις ημέρες των αργιών οι Θεσσαλονικείς παρέμειναν πολλές ώρες στα σπίτια τους, λειτουργώντας για μεγάλα διαστήματα τα συστήματα θέρμανσης, μεταξύ των οποίων και τα τζάκια, τα οποία ενοχοποιούνται για την εκπομπή επικίνδυνων μικροσωματιδίων στην ατμόσφαιρα.
Οι μετρήσεις των ατμοσφαιρικών ρύπων γίνονται μέσα από τρία διαφορετικά δίκτυα σταθμών παρακολούθησης. Το δίκτυο του δήμου Θεσσαλονίκης το οποίο περιλαμβάνει επτά σταθμούς μέτρησης ατμοσφαιρικών ρύπων. Πρόκειται για σταθμούς οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι στην περιοχή της Μαρτίου (25ης Μαρτίου 69), στο Ιπποκράτειο, στην ΔΕΘ (Αγγελάκη με Τσιμισκή), στην περιοχή Αγίας Σοφίας (Ερμού 46), στην Εγνατία (στον αριθμό 50), στην Κουντουριώτου (κοντά στο λιμάνι) και στο Επταπύργιο (Αγράφων 47). Εξ αυτών σε λειτουργία αυτήν την περίοδο είναι μόνον οι πέντε καθώς αυτοί της ΔΕΘ και της Αγίας Σοφίας, δηλαδή των δύο σταθμών που βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, είναι εκτός λειτουργίας.
Παράλληλα, δίκτυο μετρητών έχει και η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Περιλαμβάνει εννέα σταθμούς στην Αγίας Σοφίας, το ΑΠΘ, την Καλαμαριά, το Κορδελιό, το Πανόραμα, τη Σταυρούπολη, τη Σίνδο, το κτήριο της Περιφέρειας και τη Νεοχωρούδα. Τέλος, δικό του δίκτυο μετρητών διαθέτει ο δήμος Θέρμης. Είναι το πυκνότερο στην Ελλάδα καθώς περιλαμβάνει συνολικά 31 σταθμούς, απλωμένους σε όλες τις κοινότητες του δήμου και στην Περαία που ανήκει στο δήμο Θερμαϊκού.
Οι μετρήσεις οι οποίες καταγράφονται σε αυτούς τους σταθμούς αφορούν συγκεντρώσεις από τα αιωρούμενα μικροσωματίδια (PM10 και PM2,5), το διοξείδιο του αζώτου (NO2) και το διοξείδιο του θείου (SO2) καθώς και το όζον (Ο3). Σύμφωνα με τους επιστήμονες τα πλέον επικίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό είναι τα μικροσωματίδια PM10 και PM2,5 τα οποία, λόγω του πολύ μικρού μεγέθους τους, φτάνουν στους πνεύμονες και από εκεί απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η εισπνοή μεγάλης ποσότητας τέτοιων σωματιδίων για μακρύ χρονικό διάστημα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ασθένειες όπως εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιοπάθειες, καρκίνο του πνεύμονα κ.ά. Σημειώνεται ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση σύμφωνα με την τελευταία δημοσίευση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ευθύνεται για το 20 % των θανάτων παγκοσμίως.
Τα σωματίδια PM 10 μετριούνται συνήθως σε μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η μέση ημερήσια τιμή για τα σωματιδίων PM10 δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 50 μικρογραμμάρια/m3, όριο το οποίο δεν θα πρέπει να ξεπερνιέται περισσότερες από 35 φορές το χρόνο, ενώ για τα PM2,5 η μέγιστη μέση ημερήσια τιμή είναι 25mg/m3. Για το διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2) το όριο είναι 40mg/m3, τιμή που δεν πρέπει να υπερβαίνεται πάνω από 18 μέρες το χρόνο. Για το διοξείδιο του θείου (SO2) η μέση ημερήσια τιμή πρέπει να είναι έως 120mg/m3 και να μην ξεπερνιέται περισσότερες από τρεις ημέρες το χρόνο. Τέλος, για το όζον (Ο3) η μέγιστη ημερήσια μέση 8ωρη τιμή είναι στα 120mg/m3 και δεν πρέπει να είναι πάνω από αυτήν την τιμή για περισσότερες από 25 ημέρες το χρόνο.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις του δικτύου σταθμών της Περιφέρειας οι μέρες με τη μεγαλύτερη ατμοσφαιρική ρύπανση ήταν η πρώτη και η δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων και η Πρωτοχρονιά. Οι ρύποι με την υψηλότερη συγκέντρωση παρατηρήθηκαν στον σταθμό της Αγίας Σοφίας, με τα ΡΜ10 μεταξύ 71mg/m3 και 83mg/m3 και το ΝΟ2 από 86mg/m3 έως 147mg/m3. Το ΝΟ2 ήταν πάνω από το όριο των 40mg/m3 σε όλους τους σταθμούς του δικτύου της Περιφέρειας εκτός του Πανοράματος (κυμάνθηκε από 12 έως 32) και της Νεοχωρούδας (από 11 έως 40). Το διοξείδιο του θείου (SO2) ήταν σε χαμηλά επίπεδα ενώ οι σταθμοί της Περιφέρειας δεν μετρούσαν τα ΡΜ2,5 μικροσωματίδια.
Μετά την Αγίας Σοφίας, υπέρβαση των ορίων σε ΡΜ10 και ΝΟ2 καταγράφηκε και στην περιοχή της Σταυρούπολης.
Το δίκτυο σταθμών του δήμου Θεσσαλονίκης, το οποίο λειτουργεί με πολλά προβλήματα η εικόνα που δίνει είναι η εξής:
- Ο σταθμός της Εγνατίας κατέγραψε τις υψηλότερες τιμές ρύπων. Συγκεκριμένα, το όριο των 50mg/m3 στα ΡΜ10 ξεπεράστηκε αρκετές ημέρες με μεγαλύτερες τιμές την Πρωτοχρονιά (101) και στις 24 Δεκεμβρίου (94). Ανάλογη ήταν η εικόνα και για τα ΡΜ2,5 με 110mg/m3 την Πρωτοχρονιά και 100 την παραμονή των Χριστουγέννων. Το ΝΟ2 ήταν σταθερά πάνω από τα 40mg/m3 με μέγιστη τιμή στα 121mg/m3 (24.12).
Στο συγκεκριμένο σταθμό σημειώθηκε υπέρβαση του ορίου των 125mg/m3 και στο διοξείδιο του θείου (SO2) με την υψηλότερη τιμή να καταγράφεται στις 24 Δεκεμβρίου (260).
- Ο σταθμός της Μαρτίου μετρά μόνο διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2) το οποίο ήταν πάνω από το όριο των 40mg/m3 όλη την περίοδο των εορτών με την υψηλότερη τιμή (176mg/m3) να σημειώνεται την παραμονή των Χριστουγέννων.
- Στο σταθμό του Ιπποκρατείου το όριο των 50mg/m3 στα ΡΜ10 ξεπεράστηκε στις 31 Δεκεμβρίου και την Πρωτοχρονιά (59 και 67mg/m3 αντίστοιχα). Το ίδιο ισχύσει και για τα ΡΜ2,5 (47 και 56mg/m3 με όριο τα 25). Το ΝΟ2 ήταν σταθερά πάνω από τα 40mg/m3 με μέγιστες τιμές τα 169 (22.12) και 155 (24/12).
- Στο σταθμό του Επταπυργίου το όριο των 50mg/m3 στα ΡΜ10 ξεπεράστηκε στις 31 Δεκεμβρίου και την Πρωτοχρονιά (70 και 66mg/m3 αντίστοιχα). Καλύτερη ήταν η εικόνα για τα ΡΜ2,5 με μεγαλύτερες τιμές στα 62mg/m3 (1/1) και στα 51mg/m3 (30/12). Το ΝΟ2 ήταν πάνω από τα 40mg/m3 σχεδόν όλες τις ημέρες με μέγιστη τιμή τα 170 (22.12)
- Τέλος, στο σταθμό της οδού Κουντουριώτου η υψηλότερη υπέρβαση τα ΡΜ10 σημειώθηκε την Πρωτοχρονιά (89mg/m3), όπως και των ΡΜ2,5 (90mg/m3). Το ΝΟ2 σημείωσε υψηλότερες τιμές το διήμερο 24 και 25 Δεκεμβρίου (134 και 124 αντίστοιχα) και το SO2 στις 24/12 (237mg/m3).
Στην περιοχή της Θέρμης τις ημέρες των αργιών, όπου λειτουργούν για κάποιες ώρες το βράδυ τα τζάκια, οι υπερβάσεις των ορίων ήταν περιορισμένες. Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά τα ΡΜ2,5 μικροσωματίδια σποραδικές υπερβάσεις στην μέγιστη μέση ημερήσια τιμή των 25mg/m3 σημειώθηκε στο Πλαγιάρι (39mg/m3), στην Περαία ΚΑΠΠΑ (31), στον Τρίλοφο (30), στη Θέρμη (Πολιτιστικό Κέντρο 30). Όσον αφορά τα μικροσωματίδια ΡΜ10 δεν σημειώθηκε καμία υπέρβαση του ορίου των 50mg/m3. Στους περισσότερους σταθμούς οι τιμές κυμάνθηκαν μεταξύ 20 και 25mg/m3. Η μεγαλύτερη τιμή 41mg/m3 ανιχνεύθηκε κάποια στιγμή στο Πλαγιάρι.
ΣΧΟΛΙΑ