Προσέλκυση επενδύσεων και αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας είναι τα όπλα για το restart της ελληνικής οικονομίας μετά το καλοκαίρι τονίζει ο Θόδωρος Σκυλακάκης. Ο υφυπουργός Οικονομικών, σε συνέντευξή του στη Μακεδονία της Κυριακής», επισημαίνει ότι αυτή η πολιτική που ψήφισε ο ελληνικός λαός το περασμένο καλοκαίρι θα είναι όσο ποτέ επίκαιρη την επόμενη της κρίσης, μαζί με τρία πλεονεκτήματα: τη βελτίωση της αξιοπιστίας της χώρας και της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού στο κράτος, αλλά και τα διδάγματα των ημερών για την καλύτερη λειτουργία του κράτους.

Ο υφυπουργός Οικονομικών, με αρμοδιότητα τη δημοσιονομική πολιτική, διαβεβαιώνει ότι υπάρχουν ταμειακά διαθέσιμα που επιτρέπουν την ελληνική οικονομία να πορευτεί με τις δικές της δυνάμεις για αρκετούς μήνες, ενώ σημειώνει με νόημα ότι «φυλάμε δυνάμεις για την επανεκκίνηση. Γιατί έχει σημασία να βάλουμε χρήματα, όχι μόνο τώρα που πρέπει να κρατηθούμε ζωντανοί, αλλά και την επόμενη ημέρα που η οικονομία θα χρειαστεί να ξανασηκωθεί όρθια και να αρχίσει να τρέχει».

Για την απόφαση του Eurogroup επισημαίνει ότι «είναι ένας κλασικός ευρωπαϊκός συμβιβασμός, που δεν θα είναι ο τελευταίος», ενώ για την αντίδραση της Ευρώπης στην κρίση σχολιάζει ότι εμφάνισε σοβαρές αδυναμίες. Τέλος σημειώνει ότι μυστικό για τον μέχρι στιγμής θετικό απολογισμό της κυβέρνησης στη μάχη κατά της πανδημίας είναι «ο ορθολογισμός και η υπευθυνότητα του πρωθυπουργού και η εμπιστοσύνη που έδειξε στους ειδικούς», ενώ για την πειθαρχία των Ελλήνων απαντά: «Λόγω της πολυετούς κρίσης είχαμε ξεχάσει και κάποιες από τις σπουδαίες αρετές αυτού του λαού. Το φιλότιμο, ο ρεαλισμός και η φιλοπατρία του, όταν η ηγεσία τον καθοδηγεί και τον εμπνέει προς τη σωστή κατεύθυνση, μπορούν πράγματι να κάνουν θαύματα».

Κύριε Σκυλακάκη όλοι αναρωτιούνται πότε θα χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα για τον κορονοϊό και πόσο γρήγορα θα γίνει η επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας; Εσείς τι λέτε;

Η πραγματική χαλάρωση απαιτεί την αντιμετώπιση της ασθένειας σε ιατρικό επίπεδο ή την εποχικότητα του κορονοϊού (αν είμαστε τυχεροί). Η μερική χαλάρωση ελπίζω να αρχίσει στις επόμενες εβδομάδες, καθώς η πορεία της ασθένειας από πλευράς κρουσμάτων και συστήματος υγείας πηγαίνει καλά. Όμως η πιθανότητα η οικονομία για κάποιο διάστημα να συμβιώσει με τον κορονοϊό είναι πραγματική. Θα δούμε πως θα το διαχειριστούμε αυτό και πως θα πετύχουμε την επανεκκίνηση έστω και με βαρίδια.

Πάντως μέχρι στιγμής σε επίπεδο διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης τα πήγαμε πολύ καλά. Είχε κάποιο μυστικό η κυβέρνηση;

Τον ορθολογισμό και την υπευθυνότητα του πρωθυπουργού και την εμπιστοσύνη του στους ειδικούς, στα κυβερνητικά στελέχη που ο ίδιος είχε επιλέξει αλλά και στον κρατικό μηχανισμό, που ανταποκρίθηκαν εξαιρετικά σε πολλαπλά επίπεδα. Η συζήτηση για την ανάγκη να έχουμε ανθρώπους με ικανότητα και αντικειμενικά προσόντα, που τόσο λοιδορήθηκε από την αντιπολίτευση, πήρε την απάντηση που έπρεπε στην πράξη. Γιατί τελικά μόνο στην πράξη κρίνεται η αποτελεσματικότητα των ανθρώπων που αναλαμβάνουν θέσεις ευθύνης.

Πως εξηγείτε το γεγονός ότι οι συνήθως απείθαρχοι Έλληνες επέδειξαν τέτοια εντυπωσιακή συμπεριφορά και πειθάρχησαν στα μέτρα της κυβέρνησης που ήταν και αυστηρά και ελήφθησαν πολύ γρήγορα;

Υπάρχουν πολλά στερεότυπα για τον λαό μας. Κάποια από αυτά ίσχυαν ίσως στο παρελθόν, κάποια ίσως να έχουν κάποια βάση και σήμερα. Λόγω της πολυετούς κρίσης όμως είχαμε ξεχάσει και κάποιες από τις σπουδαίες αρετές αυτού του λαού με σημαντικότερη την ικανότητά του να ανταποκρίνεται όταν οι συνθήκες το απαιτούν σε εξαιρετικές περιστάσεις. Το φιλότιμο, ο ρεαλισμός και η φιλοπατρία του, όταν η ηγεσία -πολιτική και κοινωνική- τον καθοδηγεί και τον εμπνέει προς τη σωστή κατεύθυνση, μπορούν πράγματι να κάνουν θαύματα.

Να πάμε λίγο στα οικονομικά. Μπορεί να αντέξει η ελληνική οικονομία τα μέτρα μαμούθ που λαμβάνονται αυτή την περίοδο; Υπάρχουν τα ταμειακά διαθέσιμα; Είναι όλα αυτά εξασφαλισμένα;

Υπάρχουν ταμειακά διαθέσιμα που μας επιτρέπουν να πορευτούμε με τις δικές μας δυνάμεις για αρκετούς μήνες. Υπάρχει και η επερχόμενη βοήθεια από τα κοινά ευρωπαϊκά εργαλεία, που ακόμα δεν έχει ξεκαθαρίσει η πραγματική της έκταση, που θα μπει κι αυτή στο παιχνίδι πολύ πιο έντονα όσο θα προχωρεί η κρίση. Το πλεονέκτημα σε σχέση με το παρελθόν είναι ότι η κρίση αυτή δεν είναι ελληνική, είναι πανευρωπαϊκή και παγκόσμια. Αν κρατήσει πολύ η Ευρώπη αναγκαστικά θα κινητοποιήσει και άλλα μέσα. Και χάρη στην αξιοπιστία της κυβέρνησής μας, που έχει βελτιώσει πολύ σημαντικά την εικόνα της Ελλάδας με τους χειρισμούς που έκανε για την αντιμετώπιση του κορονοϊού (αλλά και την προστασία των ελληνικών και ευρωπαϊκών συνόρων στην αμέσως προηγούμενη φάση), είμαστε πλέον στην Ευρωπαϊκή κανονικότητα από πάσης πλευράς. Δημοσιονομικοί κανόνες στη διάρκεια τη κρίσης, ποσοτική χαλάρωση, συμμετοχή στα ειδικά ευρωπαϊκά προγράμματα για τον κορονοϊό. Συνεπώς είμαστε αισιόδοξοι ότι θα τα καταφέρουμε.

Και ο Έλληνας πολίτης; Μπορεί να αντέξει ένα νέο σφίξιμο στο ζωνάρι ύστερα μάλιστα από έναν μεγάλο μαραθώνιο που προήλθε από τη δεκαετή δημοσιονομική κρίση;

Ελπίζουμε και δουλεύουμε ώστε η κρίση, που θα προκαλέσει προφανώς ζημιά για το 2020, να διαρκέσει όσο το δυνατόν λιγότερο και να έχουμε μια δυναμική ανάκαμψη στη συνέχεια. Γι αυτό και φυλάμε δυνάμεις για την επανεκκίνηση. Γιατί έχει σημασία να βάλουμε χρήματα, όχι μόνο τώρα που πρέπει να κρατηθούμε -κοινωνία και παραγωγικός ιστός- .ζωντανοί, αλλά και την επόμενη ημέρα που η οικονομία θα χρειαστεί να ξανασηκωθεί όρθια και να αρχίσει να τρέχει.

Θεωρείτε ότι με όλα αυτά τα μέτρα που λαμβάνονται δε θα ακουμπήσετε το μαξιλάρι (άλλοι το ονομάζουν κουμπαρά) από τα δις που έχουμε από την τελευταία δόση του ESM και εκδόσεις ομολόγων;

Για την ώρα δεν βλέπω αυτό το ενδεχόμενο.

Τα μέτρα στήριξης θα επεκταθούν και το Μάιο. Τι θα περιλαμβάνει αυτό το πακέτο στήριξης;

Είναι συνάρτηση του ρυθμού με τον οποίο -ελπίζουμε- θα αρχίσει να ανοίγει η οικονομία. Όσο παραμένει κλειστή οι άνθρωποι ατομικά και οι επιχειρήσεις πρέπει να ενισχύονται για να κρατήσουν. Όσοι μπαίνουν στη φάση της επανεκκίνησης θέλουν άλλου είδους βοήθεια. Συνεπώς θα χρειαστεί ένας συνδυασμός υφιστάμενων και νέων μέτρων -με κύριο χαρακτηριστικό την εξατομίκευση -μια που θα γνωρίζουμε πλέον τα προβλήματα που αντιμετώπισε ατομικά η κάθε επιχείρηση, αλλά και το βαθμό που ενισχύθηκε από διάφορα μέτρα μέχρι τώρα, ώστε οι ενισχύσεις να δίδονται με δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα.

Μεγάλη τρύπα στην ελληνική οικονομία δημιουργεί και το φρένο που αναμένεται να μπει το καλοκαίρι στον φετινό τουρισμό. Πόσο υπολογίζονται οι απώλειες και πως μπορούν να αντιμετωπισθούν;

Θα μπορούσαν να φτάσουν πολύ εύκολα τα 4 με 5 δις σε ό,τι αφορά το ΑΕΠ ανάλογα και με την χρονική εξέλιξη. Η αντιμετώπιση του προβλήματος θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της τουριστικής αγοράς. Πόσο τουρισμό θα έχουμε, από που θα έρθει, πόσο «έγκλειστος» θα είναι. Θα χρειαστεί να επιδοτήσουμε την προσέλκυση του τουρισμού, ή την έλλειψή του, την ανεργία δηλαδή που θα δημιουργηθεί. Ποιο θα είναι το μίγμα. Όλα αυτά θα χρειαστούν λίγο χρόνο για να ξεκαθαρίσουν.

Πως κρίνετε τις αποφάσεις του τελευταίου Eurogroup αυτής της εβδομάδας; Δίνει μια λύση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο;

Είναι ένας κλασικός ευρωπαϊκός συμβιβασμός. Το πλεονέκτημα του είναι ότι βάζει χρήματα στο τραπέζι με χαμηλά επιτόκια για τις ανάγκες της οξείας φάσης της υγειονομικής κρίσης και ανοίγει τη συζήτηση για την ανάγκη για περισσότερα, μέσω της ιδέας για ένα Ταμείο Ανάκαμψης που θα αποτελέσει αντικείμενο επόμενων διαπραγματεύσεων. Θα μου επιτρέψετε να προβλέψω όμως ότι ο συμβιβασμός αυτός δεν θα είναι ο τελευταίος. Το βιβλίο αυτό θα έχει πολλά κεφάλαια και είμαστε σήμερα στο τέλος της αρχής του.

Μπορεί συνολικά η Ευρώπη να ανακάμψει χωρίς κορονο-ομόλογο; Και τι λέτε στην άρνηση τόσο της Γερμανίας όσο και άλλων χωρών σε αυτήν την προοπτική;

Οι όροι της παρέμβασης μπορεί να έχουν μεγάλη πολιτική σημασία, αλλά στην πράξη μπορεί να αποδειχθεί ότι ακόμα μεγαλύτερη σημασία μπορεί να έχει η ποσοτική πλευρά της παρέμβασης, σε σχέση με την έκταση της κρίσης. Εδώ είναι και το κλειδί. Πόσο μεγάλη θα είναι η διεθνής ύφεση; Πόσο θα προχωρήσει η θεραπευτική πλευρά μέχρι στο καλοκαίρι; Αν η ύφεση είναι μεγαλύτερη από το καλό σενάριο τότε πιστεύω ότι όλα θα αναθεωρηθούν. Εκ των πραγμάτων. Το έχουμε ζήσει με την κρίση του χρέους μετά το 2010.

Με όλη αυτή τη νέα κατάσταση στην οικονομία της χώρας πολλοί θεωρούν ότι χρειάζεται ένα μεγάλο restart από το καλοκαίρι και μετά. Τι μπορεί να περιλαμβάνει;

Η πολιτική που ψήφισε ο ελληνικός λαός το περασμένο καλοκαίρι θα είναι όσο ποτέ επίκαιρη την επόμενη της κρίσης. Δηλαδή η προσέλκυση επενδύσεων και η αλλαγή του παραγωγικού μας μοντέλου. Θα κληθεί η κυβέρνηση να την εφαρμόσει όμως σε ένα καινούριο περιβάλλον. Με πλεονεκτήματα τη σημαντική βελτίωση τόσο της αξιοπιστίας της χώρας όσο και της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού στο κράτος και τους θεσμούς. Και βέβαια με το μειονέκτημα μιας -ελπίζω βραχείας-, αλλά πολύ μεγάλης ύφεσης και των τραυμάτων που θα μας κληροδοτήσει. Και με βάση τα διδάγματα για το πως μπορούμε να είμαστε πολύ πιο αποτελεσματικοί και ουσιαστικοί στον τρόπο λειτουργίας του κράτους για τη διευκόλυνση της ανάκαμψης. Για παράδειγμα στη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας ή στην αξιοποίηση του σημαντικού μας επιστημονικού και ερευνητικού δυναμικού.

Τη Δευτέρα ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε το δικό του πακέτο μέτρων για την κρίση, που φτάνει τα 26 δις. Πως το σχολιάζετε;

Δεν ήταν 26 δις ήταν τουλάχιστον 36 δις διότι ο κ. Τσίπρας εκτός από δημοσιονομικές δαπάνες και εγγυήσεις μίλησε για άλλα 10 δις αναστολές φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων που ξέχασε μετά να τα προσθέσει στο λογαριασμό. Τριανταέξι δις εμπροσθοβαρώς είναι πολύ παραπάνω από αυτά που μπορούν να διατεθούν στη φάση αυτή και θα ήταν εξαιρετικά προβληματικό αν η κυβέρνηση εξαντλούσε τα αποθέματά του κράτους για να βρεθεί χωρίς τα χρήματα για να αντιδράσει σε ένα πιθανό αρνητικό σενάριο.

Και κάτι τελευταίο: Υπάρχει κάτι θετικό από την τωρινή κρίση; Βλέπετε ότι ανοίγει ένα καινούργιο κεφάλαιο στις σχέσεις του πολίτη με το κράτος, που δείχνει πια πιο αξιόπιστο;

Για την Ελλάδα ναι είναι μια καινούρια διαφορετική εμπειρία, με κέρδος αυτό ακριβώς που περιγράφετε. Σε ό,τι αφορά όμως την αντίδραση της Ευρώπης συνολικά εμφανίστηκαν στην πρώτη φάση σοβαρές αδυναμίες, σε ό,τι αφορά την πρόληψη του φαινομένου, την αρχική αντίδραση των περισσότερων κρατών μελών και την λειτουργικότητα της ευρωπαϊκής συνεργασίας και των κοινών ευρωπαϊκών θεσμών στην πρώτη φάση της κρίσης. Ελπίζω και πιστεύω -ως γνησίως ευρωπαϊστής- στην πορεία να ξεπεραστούν, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 12 Απριλίου 2020