Την Κυριακή γιορτάστηκε η παγκόσμια ημέρα του πατέρα. Συνήθως το σινεμά υμνεί –και δικαιολογημένα- το ρόλο της μητέρας. Έχουμε δει εξαιρετικές ταινίες πάνω στις σχέσεις μητέρας και κορών ή γιων. Πολλές φορές ο πατέρας εκτοπίζεται και του καταλογίζεται ανευθυνότητα. Υπάρχει και το διαζύγιο. Βέβαια, εκεί το πράγμα περιπλέκεται. Να σημειώσω και το θέμα της απώλειας που με τίποτα δεν μπορεί να δεχθείς και να ανεχθείς. Κι ακόμα, μπορούμε να καταθέσουμε ιστορίες όπου ο πατέρας στην απουσία του (νεκρός ή απών) εξακολουθεί να λειτουργεί. Κατ’ εξαίρεση να αναφερθώ και σε ελάχιστα κακά παραδείγματα που έδειξε το σινεμά. Στην κορυφαία και βραβευμένη δημιουργία των αδελφών Ταβιάνι Πατέρας αφέντης.

Ο ΣΥΜΒΟΛΙΚΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ

Να αναφερθώ σε περιπτώσεις όπου κάποιοι ήρωες δεν διαθέτουν τη βιολογική σχέση πατέρα γιου ή κόρης. Από την κλασική λογοτεχνία και τον Βίκτωρα Ουγκό φθάνει η ιστορία του Γιάννη Αγιάννη και της Τιτίκας, κόρη της Φαντίνας που πεθαίνει και ο καταδικασμένος άνδρας δίνει τα πάντα και την περιουσία του γι’ αυτήν. Οι Άθλιοι έγιναν πάρα πολλές φορές ταινία και πρόσφατα και μιούζικαλ. Αν περάσουμε στην απέναντι όχθη, θα θυμηθούμε ένα αριστουργηματικό οδοιπορικό και θρίλερ από τον Κλιντ Ίστγουντ. Το Ένας τέλειος κόσμος με τον Κέβιν Κόστνερ αναφέρεται στην περίπτωση ενός παράνομου που προστατεύει ένα παιδάκι. Και ο Λικ Μπεσόν στην έξοχη δημιουργία ου Λεόν μας πρόσφερε μια ανάλογη ιστορία. Παράνομος προστατεύει τη συμβολική κόρη του με τους Ζαν Ρενό και Νάταλι Πόρτμαν.

ΔΙΕΚΔΙΚΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΕΡΙΜΝΑ

Για να περάσουμε τώρα σε περιπτώσεις όπου υπάρχει η κανονική γονεϊκή σχέση, από το παρελθόν μας έρχεται η έξοχη ταινία Ποτέ μου δεν τραγούδησα για τον πατέρα μου με τους Μέλβιν Ντάγκλας και Τζιν Χάκμαν. Κατά τα άλλα, είναι συγκλονιστική χάρις και στην έξοχη ηθοποιία του Σον Πεν η δημιουργία Το όνομά μου είναι Σαμ. Ο Σαμ έχει σοβαρά ψυχικά προβλήματα. Η πρώην σύζυγος απαιτεί να πάρει αυτή τη γονεϊκή μέριμνα του παιδιού. Ακολουθούν δικαστικές συγκρούσεις. Συναρπαστικό μελόδραμα που μας μεταφέρει μια ειλικρίνεια που συγκινεί σε βάθος και ουσία. Πολύ σημαντική δημιουργία, γιατί διαθέτει αυθεντικότητα, πειστικότητα και σωστή διαχείριση γεγονότων.

Ο ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΟΣ, Η ΑΠΟΜΑΚΡΗ ΜΗΤΕΡΑ

Οι Ιταλοί γενικά διαθέτουν μια εξειδίκευση στο να διαπραγματευθούν γονεϊκές σχέσεις με δύσκολες καταστάσεις. Ο Νάνι Μορέτι μας πρόσφερε ένα συγκλονιστικό και αισθαντικό φιλμ που δίκαια βραβεύθηκε. Το δωμάτιο του γιου μας είναι μια ΠΙΚΡΉ ταινία αλλά πολύ διεισδυτική. Ένας έφηβος συγκρούεται τακτικά με τον πατέρα του. Ωστόσο, ο γιος θα πεθάνει σε ατύχημα και τότε όλα θα ανατραπούν στις οικογενειακές ισορροπίες. Ένα βαρύ κλίμα πλανάται σε μια άψογη ταινία γεμάτη ειλικρίνεια και με ένα έξοχο σχόλιο πάνω στην απώλεια, στην αναπλήρωση και αναζήτηση ενοχών.

Και πάλι από την Ιταλία έχουμε μια εξαιρετική, δραματική κομεντί, το Ανάμεσα. Η μητέρα είναι πανέμορφη, καλή, ευγενική, αλλά συνάπτει εύκολα εξωσυζυγικούς δεσμούς. Ο πατέρας ονειρεύεται πάντα να πιάσει την καλή, γιατί δεν τα καταφέρνει με τις δουλειές του. Η μητέρα εξαφανίζεται για πολύ καιρό. Και τότε ο πατέρας θα αναλάβει πολλαπλές ευθύνες, θα δείξει πως μπορεί να ελέγξει τις ισορροπίες της οικογένειας, να λειτουργεί ως σταθεροποιητικός παράγοντας και όχι επιπόλαια.

ΔΙΠΛΑ ΤΗΣ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ

Πρόσφατα ένας πολύ καλός Ιταλός σκηνοθέτης, ο Γκάμπριελε Μουτσίνο θα μας προσφέρει το Πατέρας και κόρη με τον Ράσελ Κρόου στο βασικό ρόλο του διάσημου συγγραφέα που η σύζυγός του σκοτώνεται σε αυτοκινητικό ατύχημα. Πρέπει, παρά τις οικονομικές δυσκολίες και τις ενοχές του, να αναθρέψει ένα μικρό κοριτσάκι που τον λατρεύει. Η θεία της μικρής κάνει αγωγή για να πάρει τη γονική μέριμνα. Αρχίζει μια εξαντλητική διαδικασία που κάνει τον άντρα να ξεπεράσει τα όρια της φυσικής αντοχής. Πεθαίνει αλλά μεταφέρει την αυτάρκεια και την αυταπάρνηση στην κόρη .

Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΚΑΙ Η ΕΡΓΑΣΙΑ

Η Πένυ Παναγιωτοπούλου στο Δύσκολοι αποχαιρετισμοί: ο μπαμπάς μου διερευνά με ένα διακριτικό τρόπο, με ψυχαναλυτικά στοιχεία το θέμα της εξάρτησης της μνήμης αλλά και το κόστος της απώλειας. Η πατρική φιγούρα ως απώλεια, ως δημιουργική απουσία λειτουργεί με πολλαπλές επιδράσεις.

Φυσικά πολλά μελοδράματα ελληνικά και άλλα αναφέρθηκαν σε θυσίες του πατέρα για να φέρει το ψωμί στην οικογένεια και να εξασφαλίσει τις σπουδές των παιδιών. Ακόμα, στο βραβευμένο με ξενόγλωσσο Όσκαρ ιταλικό φιλμ του Βιτόριο Ντε Σίκα Κλέφτης ποδηλάτων, εκτός από τη γονεϊκή σχέση του πατέρα με το μικρό γιο, κατατίθενται πολλά θέματα. Αρχικά η ταξικότητα, μια και το αγοράκι από ανάγκη βοηθάει τον πατέρα του να κολλάει αφίσες. Υπάρχει επίσης το στοιχείο της εργασίας. Ο πατέρας μυεί το γιο στη διαδικασία της κοινωνίας, τον ωριμάζει παρά τις ατυχίες τους.