Το πάρκο «Αγνοουμένων Παιδιών της τουρκικής εισβολής 1974» εγκαινιάστηκε στο Στρόβολο της Κύπρου, μισό αιώνα μετά. Το πάρκο είναι αφιερωμένο στα 36 αγνοούμενα παιδιά ηλικίας από έξι μηνών έως 17 ετών και γι’ αυτό συμβολικά φυτευτήκανε 36 κυπαρίσσια.

Στην τελετή ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε: «Σε κάθε ένα από τα 36 κυπαρίσσια που φυτέψαμε στο πάρκο, υπάρχει το όνομα και τα στοιχεία εκάστου αγνοουμένου παιδιού. Τα ονόματα των παιδιών, μέσω των δέντρων, θα συνεχίσουν να αντηχούν εσαεί στα τιμημένα χώματα της πολύπαθης πατρίδας μας, θυμίζοντάς μας διαχρονικά το χρέος μας προς αυτά, το χρέος και την υποχρέωσή μας να μην αποστρατευτούμε από τον αγώνα για ελευθερία και επανένωση του τόπου μας».

Ο κ. Χριστοδουλίδης πρόσθεσε ότι το υπουργείο Παιδείας, θα προχωρήσει στην ονοματοδότηση 36 αιθουσών σε δημοτικά σχολεία, γυμνάσια και λύκεια, έτσι ώστε η μνήμη αυτών των παιδιών να συνεχιστεί.

Ο μικρότερος αγνοούμενος που ήταν ο Ανδρέας Κυριακού, μόλις 6 μηνών την ημέρα της τουρκικής εισβολής, βρέθηκε νεκρός σε ομαδικό τάφο μαζί με άλλα πέντε μέλη της οικογένειάς του. Δίπλα στον μικρό Ανδρέα, βρέθηκε η πιπίλα του…

Τα οστά όλης της οικογένειας βρέθηκαν στο Τραχώνι Κυθρέας, στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου και τακτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA. Μαζί με το βρέφος κηδεύτηκαν η μητέρα του Αγγελική Κυριάκου, 25 ετών, οι θείες του Σούλα και Μάρω 11 και 19 ετών και η γιαγιά του Ελένη, 46 ετών…

Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Παγκύπριας Οργάνωσης Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων Νίκος Σεργίδης από τα 36 αγνοούμενα παιδιά έχουν ταυτοποιηθεί μέχρι σήμερα μόνο τα 20 και οι τουρκικές αρχές, όπως και για όλους του αγνοούμενους, ουδέποτε έδωσαν οποιεσδήποτε εξηγήσεις ή πληροφορίες, προσποιούμενες άγνοια…

Εσείς κ. Σεργίδη ποιον έχετε αγνοούμενο;

Στο μακρύ κατάλογο των 1.619 αγνοουμένων, συνεπεία της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974, είναι και ο αδελφός μου Ιωσήφ Σεργίδης, 21 χρονών τότε, που υπηρετούσε στην Εθνική Φρουρά ως έφεδρος ανθυπολοχαγός.

Τι ενέργειες κάνατε για να τον βρείτε εσείς προσωπικά και τι ενέργειες έκανε και συνεχίζει να κάνει η Παγκύπρια Οργάνωση Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων;

Τα ίχνη του αδελφού μου χάνονται μαζί με όλους τους άνδρες της διμοιρίας του, 23 συνολικά άτομα, στις 15 Αυγούστου 1974, στις μάχες που έγιναν για ανακοπή της παρέλασης των τουρκικών αρμάτων. 

Η περιοχή αμέσως μετά καταλήφθηκε από τα τουρκικά στρατεύματα και καμιά πρόσβαση ή πληροφορία είχαμε για την τύχη τους. Αποταθήκαμε στο Διεθνή Ερυθρό Σταυρό ως οικογένεια, χωρίς όμως να μπορούν να μας δώσουν πληροφορίες, αφού ο τουρκικός στρατός δεν συνεργαζόταν. Χρόνια μετά πληροφορηθήκαμε από βιβλίο με τα απομνημονεύματα του Τούρκου Διοικητή του τρίτου Τάγματος Αλεξιπτωτιστών Τουράμ Ερτέμ πως οι άνδρες της διμοιρίας φονεύθηκαν ύστερα από πολύωρη μάχη στον Λόφο Λαπάτσα, στην οποία έδωσε τέλος ο άγριος βομβαρδισμός από μέρους της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας. 

Έγιναν διαβήματα για να αποκαλύψουν οι Τούρκοι τί έκαναν τα πτώματα, χωρίς όμως αποτέλεσμα μέχρι σήμερα. Στην περιοχή του Λόφου, που ας σημειωθεί είναι πετρώδες έδαφος, έγιναν κάποιες προσπάθειες από τη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων και εντοπίσθηκαν μικρά κομμάτια οστών, το μεγαλύτερο έξι εκατοστά, από τα οποία έγινε κατορθωτό να βγει DNA για τους 19 από τους άνδρες της Διμοιρίας. Αναφέρεται σχετικά πως DNA βγήκε από ένα δόντι, που ήταν και το μόνο που δόθηκε στην οικογένεια για ταφή. 

Ο αδελφός μου είναι μεταξύ των τεσσάρων που δεν μπόρεσε να υπάρξει ταυτοποίηση με DNA. Οι προσπάθειές μας συνεχίζονται στο να υποχρεωθούν οι Τούρκοι να δείξουν τον τόπο ταφής των πτωμάτων, αφού οι ειδικοί μιλούν πως τα μικρά οστά που βρέθηκαν είναι αποτέλεσμα διαμελισμού, αφού ο θάνατος των ανδρών της Διμοιρίας επήλθε από τον βομβαρδισμό της τουρκικής αεροπορίας.

Συνολικά πόσα άτομα παραμένουν σήμερα ακόμη αγνοούμενοι και πόσοι έχουν ταυτοποιηθεί;

Με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ συστάθηκε το 1981 μία τριμελής Διερευνητική Επιτροπή (ΔΕΑ), την οποία απαρτίζουν ένας εκπρόσωπος της Ελληνοκυπριακής Κοινότητας, ένας εκπρόσωπος της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας και το τρίτο μέλος το οποίο είναι εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και επιλέγεται σε συνεργασία με τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό. Η ΔΕΑ παρέμεινε ανενεργός μέχρι το 2006 λόγω της άρνησης της τουρκικής πλευράς να δεχθεί επιτόπιες έρευνες στα κατεχόμενα. Στη Διερευνητική Επιτροπή υποβλήθηκαν 1.619 περιπτώσεις Ελληνοκυπρίων και Ελλαδιτών Αγνοουμένων (στον κατάλογο των 1.619 συμπεριλαμβάνονται και 83 Αγνοούμενοι εξ Ελλάδος, οι περισσότεροι στρατιωτικοί που υπηρετούσαν στην ΕΛΔΥΚ και στην Εθνική Φρουρά) συνεπεία της τουρκικής εισβολής του 1974 και 42 από τις διακοινοτικές ταραχές του 1963-64. Υποβλήθηκαν επίσης 503 περιπτώσεις Τουρκοκυπρίων αγνοουμένων, ως επί το πλείστον από την τουρκανταρσία του 1963.

Σήμερα, 18 χρόνια αφότου άρχισε η ΔΕΑ έρευνες έχουν ανευρεθεί τα οστά 752 Ελληνοκυπρίων και 293 Τουρκοκυπρίων αγνοουμένων. Δηλαδή μόλις και έχει καλυφθεί το 50% των περιπτώσεων που έχουν κατατεθεί. Να σημειωθεί πως τα πρώτα χρόνια των εργασιών της ΔΕΑ, ο αριθμός των περιπτώσεων που ανευρίσκονταν ήταν 60-70 τον χρόνο, αριθμός που συνεχώς φθίνει με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να μειωθεί στους 6-8 ετησίως, εξέλιξη που οφείλεται και σε πρακτικούς λόγους, αλλά και στο γεγονός πως στις περιπτώσεις που έχει άμεση σχέση ο τουρκικός στρατός δεν δίδονται πληροφορίες.

Η Επιτροπή συνεχίζει τις προσπάθειες της και θέλουμε να ελπίζουμε πως επιτέλους η τουρκική πλευρά, αντιλαμβανόμενη την ηθική και ανθρωπιστική της υποχρέωση, θα θελήσει ύστερα από 50 χρόνια να συνεργασθεί ειλικρινά και να δώσει τις πληροφορίες που χρειάζονται για να μπορέσει η Επιτροπή να είναι πιο αποτελεσματική.

Πόσοι από τους αγνοούμενους είναι στρατιώτες και πόσοι άμαχοι;

Στους 1.619 αγνοουμένους, συμπεριλαμβάνονται 992 στρατιωτικοί, μέλη της Εθνικής Φρουράς και της ΕΛΔΥΚ, κληρωτοί και έφεδροι και 627 άμαχοι, γέροντες, γυναίκες και παιδιά.

Συνολικά δηλαδή πόσα παιδιά ήταν;

Ανάμεσα στους άμαχους υπάρχουν 116 γυναίκες και 36 παιδιά αγνοούμενα. Στη μνήμη των 36 παιδιών που αγνοούνται, το μικρότερο ήταν μόλις έξι μηνών, ο Δήμος Στροβόλου έχει δημιουργήσει ειδικό πάρκο, στο οποίο φυτεύτηκαν 36 δέντρα, όσα δηλαδή και τα αγνοούμενα παιδιά με τις φωτογραφίες τους στη βάση κάθε δένδρου…

Τι υποστηρίζουν οι τουρκικές αρχές γι’ αυτά τα παιδιά;

Οι τουρκικές αρχές, όπως και για όλους του αγνοούμενους, ουδέποτε έδωσαν οποιεσδήποτε εξηγήσεις ή πληροφορίες, προσποιούμενοι άγνοια κι όταν ακόμη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων βρήκε ένοχη την Τουρκία, για την ευθύνη και την παράλειψή της να διεξάγει αποτελεσματική έρευνα για να διακριβωθεί η τύχη αγνοουμένων προσώπων, που αποδεδειγμένα ήταν υπό τουρκική κράτηση.

Μισό αιώνα μετά οι συγγενείς των αγνοουμένων έχουν ακόμη ελπίδες ότι θα τους βρουν ζωντανούς ή έχουν απογοητευτεί;

Αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα με ρεαλισμό. Μετά από μισό αιώνα και έχοντας υπόψη τα ευρήματα της ΔΕΑ, οι ελπίδες για ανεύρεση ζωντανών έχουν ελαχιστοποιηθεί, για να μην πω έχουν εξανεμισθεί. Όμως κανένας δεν μπορεί ν’ αποκλείσει το απομακρυσμένο ενδεχόμενο κάποιο από τα παιδιά που αγνοούνται, να βρίσκεται στη ζωή.

Το πρόβλημα είναι πώς μπορεί να εντοπισθεί; Και αν υποθέσουμε, πως γίνεται κατορθωτή η ανεύρεσή του, πόσο εύκολο είναι, από ανθρωπιστικής πλευράς ύστερα από 50 χρόνια να του πεις τι συνέβη;

Η Ελλάδα και οι διεθνείς οργανώσεις βοηθούν τον αγώνα σας;

Οι εκάστοτε κυβερνήσεις Κύπρου και Ελλάδας έχουν επιδείξει και ενδιαφέρον και ευαισθησία για το θέμα. Όμως μπορούσαν να κάνουν περισσότερα και να το θέσουν ψηλά στις προτεραιότητές τους, όπως ήταν η απαίτησή μας. Όσον αφορά στους διεθνείς Οργανισμούς, το ενδιαφέρον τους περιοριζόταν σε ευχολόγια, αποφεύγοντας να πάρουν αποτελεσματικά μέτρα. Ακόμη και τα αρμόδια όργανα του Συμβουλίου της Ευρώπης, που είχαν και νομική και ηθική υποχρέωση να πειθαναγκάσουν την Τουρκία, μετά από την καταπελκτική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εναντίον της το 2001, στην προσφυγή Κύπρος εναντίον Τουρκίας, μέχρι σήμερα δεν έλαβε τα πρακτικά και αποτελεσματικά εκείνα μέτρα που να υποχρεώσουν τις τουρκικές αρχές να εφαρμόσουν την απόφαση.

Τι θα έπρεπε να γίνει για να δοθεί λύση;

Οι κυβερνήσεις μας από την επόμενη της εκεχειρίας θα έπρεπε να θέσουν έντονα το θέμα της διακρίβωσης της τύχης όσων αγνοούνταν. Έπρεπε να μη δεχθούν οποιασδήποτε μορφής συνομιλιών, προτού λυθούν σοβαρά ανθρωπιστικά θέματα, όπως ήταν το θέμα των Αγνοουμένων. Και σήμερα ακόμη στην Κύπρο και στην Ελλάδα μιλούν για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης με την Τουρκία, κι όμως παραλείπουν ή βάζουν πολύ χαμηλά την επίλυση του θέματος των Αγνοουμένων.

Φέτος τον Ιούλιο που συμπληρώνονται 50 χρόνια από την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο, τι προγραμματίζετε να κάνετε;

Ως Οργάνωση όλα αυτά τα χρόνια διοργανώνουμε σειρά εκδηλώσεων με μόνο στόχο να μην επιτραπεί να ξεχασθεί το θέμα, πράγμα που έχουμε επιτύχει. Ασφαλώς φέτος με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή του 1974 προγραμματίζουμε εκδηλώσεις, οι οποίες να προβάλουν έντονα το θέμα και την ανάγκη επίλυσης του. Αυτό τον μήνα διοργανώνουμε τον 39ο Μαραθώνιο Αγάπης Αγνοουμένων. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο θα γίνουν μαζικές συγκεντρώσεις με την ευκαιρία των μαύρων επετείων. Τον Οκτώβριο προγραμματίζεται διεθνές συνέδριο σε Λευκωσία ή Αθήνα στο οποίο να συζητηθούν οι διάφορες πτυχές του θέματος, ανθρωπιστική, νομική, κοινωνική κ.ά.

Τέλος προγραμματίζονται εκδηλώσεις στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Γερμανικό Κοινοβούλιο και στο Αμερικανικό Κογκρέσο. Με αυτό τον τρόπο θέλουμε να διατηρήσουμε το θέμα στην επικαιρότητα και να ευαισθητοποιήσουμε περισσότερο τους διεθνείς Οργανισμούς για να πάρουν αποτελεσματικά μέτρα.

Ο κατάλογος των αγνοουμένων παιδιών από τη Τουρκική εισβολή στην Κύπρο

1. Ανδρέου Κούλα - Αμμόχωστος, 12 ετών

2. Ανδρέου Σούλα - Τραχώνι, 11 ετών

3. Ανδρέου Τάσος - Αμμόχωστος, 14 ετών

4. Ανδρέου Χριστάκης - Αμμόχωστος, 9 ετών

5. Αρέστη Παναγιώτης - Αμμόχωστος, 16 ετών

6. Γερμανός Ανδρέας - Κερύνεια, 16 ετών

7. Γιάγκου Κώστας - Βώνη, 15 ετών

8. Γιακούμα Μάριος - Τραχώνι, 15 ετών

9. Εγγλέζου Αντωνάκης - Άσσια, 16 ετών

10. Εγγλέζου Γιωργάκης - Άσσια, 11 ετών

11. Εγγλέζου Χριστάκης - Άσσια, 14 ετών

12. Ελευθερίου Χριστάκης - Βασίλεια, 6 ετών

13. Ζαχαριάδης Ανδρέας - Κυθρέα, 16 ετών

14. Θεοδούλου Θεόδουλος - Ν. Χωριό Κυθρέας, 16 ετών

15. Καραμανή Ανδρέας - Μαραθόβουνος, 16 ετών

16. Καραφυλλή Λοΐζος - Κώμα του Γιαλού, 16 ετών

17. Κοζάκος Γιαννάκης - Καραβάς, 14 ετών

18. Κυριάκου Κίκα - Κ. Δερύνεια, 4 ετών

19. Κυριάκου Μαρία - Κ. Δερύνεια, 3 ετών

20. Λαμπή Μιχαλάκης - Χάρτζια, 16 ετών

21. Λοΐζου Λοΐζος - Γούφες, 16 ετών

22. Μαλλιαπή Χριστάκη - Άσσια, 15 ετών

23. Νικολαΐδης Μιχαήλ - Αγκαστίνα, 16 ετών

24. Πήττα Ιάκωβος - Αγκαστίνα, 16 ετών

25. Σολωμή Σόλων - Κώμη Κεπήρ, 16 ετών

26. Τσαγγαρίδης Kωνσταντίνος - Κερύνεια, 16 ετών

27. Χριστάκη Ανδρέας - Δερύνεια, 5 χρονών

28. Σκαλιάς Χριστάκης - Κερύνεια, 16 ετών

29. Λοΐζου Χριστάκης - Παλαίκυθρο, 6 χρονών

30. Κυριάκου Ανδρέας - Τραχώνι, έξι μηνών

31. Αγλαντζιώτης Παναγιώτης - Κυθραία, 15 ετών

32. Έλληνας Μιλτιάδης - Κυθραία, 17 ετών

33. Κασάπης Ανδρέας - Άσσια, 17 ετών

34. Λοΐζου Παναγιώτης - Άσσια, 17 ετών

35. Νεοφύτου Κωνσταντίνος - Άσσια, 17 ετών

36. Χριστοδούλου Χριστάκης - Άγιος Αμβρόσιος, 17 ετών

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 28.04.2024