Ενδοσκοπική χειρουργική είναι η διενέργεια επεμβάσεων στις κοιλότητες του ανθρώπινου σώματος (θώρακας, κοιλιακή χώρα) μέσω μικρών τομών, από τις οποίες εισάγονται μια οπτική συνδεδεμένη με κάμερα (για να μπορούμε να βλέπουμε μέσα στο σώμα) και ειδικά εργαλεία, με τα οποία διενεργούνται οι επεμβάσεις.

Ανάλογα με το σε ποια κοιλότητα του σώματος γίνεται επέμβαση, η μέθοδος ονομάζεται για μεν την κοιλιά λαπαροσκόπηση, για δε τον θώρακα θωρακοσκόπηση.

Στη λαπαροσκόπηση, η αρχική τομή 5mm γίνεται στον ομφαλό, όπου διοχετεύεται διοξείδιο του άνθρακα, για να απομακρυνθεί το κοιλιακό τοίχωμα από τα ενδοκοιλιακά όργανα και να δημιουργηθεί χώρος εργασίας, ενώ εισάγεται η οπτική και στη συνέχεια γίνονται άλλες δύο τομές 5 ή 3 mm, μέσω των οποίων εισάγονται τα εργαλεία για τη διενέργεια των επεμβάσεων.

Στα παιδιά, πλέον, εφαρμόζεται η τεχνική αυτή σε πλειάδα επεμβάσεων και σε κάθε ηλικία, ακόμη και σε νεογνά, με απόλυτη ασφάλεια.

Το κυριότερο πλεονέκτημα της μεθόδου αυτής είναι η διατήρηση της ικανοποιητικής λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού και αποτέλεσμα αυτού είναι η πιο γρήγορη ανάρρωση των ασθενών, σε σχέση με τις ανοικτές επεμβάσεις.

Λόγω των μικρών τομών, ο μετεγχειρητικός πόνος είναι μειωμένος.

Επειδή η πρόσβαση στο όργανο-στόχος γίνεται απευθείας με τις ειδικές λαβίδες, ο κίνδυνος κακώσεων άλλων ιστών καθώς και συμφύσεων στις ενδοκοιλιακές επεμβάσεις είναι πολύ μικρός.

Τέλος, το αισθητικό αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό, ειδικά στα παιδιά, τα οποία έχουν πολύ καλύτερη επουλωτική ικανότητα από ότι οι ενήλικες.

Οι συνηθέστερες επεμβάσεις, οι οποίες διενεργούνται στα παιδιά περιλαμβάνουν τις παρακάτω.

Οξεία σκωληκοειδίτιδα

Είναι η συχνότερη λαπαροσκοπική επέμβαση στα παιδιά. Με τη λαπαροσκόπηση μπορεί να αντιμετωπισθεί σκωληκοειδίτιδα κάθε βαρύτητας. Ειδικά οι περιπτώσεις με ρήξη της σκωληκοειδούς απόφυσης και περιτονίτιδα αντιμετωπίζονται καλύτερα με λαπαροσκόπηση, γιατί μπορεί να ελεγχθεί, χωρίς δυσκολία, ολόκληρη η περιτοναϊκή κοιλότητα.

Εγκολεασμός

Εγκολεασμός είναι η είσοδος ενός τμήματος του εντέρου μέσα στον αυλό του επόμενου. Προκαλεί απόφραξη του εντερικού σωλήνα και ειλεό. Με λαπαροσκόπηση μπορεί να αναταχθεί και να θεραπευθεί η πάθηση.

Κύστης ωοθήκης

Η ύπαρξη κύστης ωοθήκης διαμέτρου μεγαλύτερης των 5 εκ., προδιαθέτει σε συστροφή της ωοθήκης. Η συστροφή εκδηλώνεται με έντονο, ξαφνικό πόνο στην περιοχή της πάσχουσας ωοθήκης και αντανακλαστικώς, εμέτους. Η λαπαρασκόπηση αποτελεί τη μέθοδο εκλογής είτε για προληπτική αφαίρεση της κύστης, είτε για ανάταξη της συστροφής και αφαίρεση της κύστης.

Βουβωνοκήλη

Η βουβωνοκήλη στα παιδιά μπορεί, πλέον, να αντιμετωπισθεί λαπαροσκοπικά, μάλιστα στη διάρκεια της επεμβάσεως ελέγχεται και η άλλη πλευρά για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει προδιάθεση εμφάνισης βουβωνοκήλης και σε θετική περίπτωση, θεραπεύεται κατά την ίδια επέμβαση.

Ενδοκοιλιακή κρυψορχία

Στην περίπτωση που ο όρχις δεν έχει κατέλθει στο όσχεο και βρίσκεται μέσα στην κοιλιά, η καλύτερη μέθοδος για την αντιμετώπιση της πάθησης είναι η λαπαροσκοπική. Υπό άμεση όραση μπορούν να παρασκευασθούν και να κινητοποιηθούν τα αγγεία και ο σπερματικός πόρος και να τοποθετηθεί με ασφάλεια ο όρχις στο όσχεο.

Κιρσοκήλη

Η ανάδρομη ροή του αίματος στις σπερματικές φλέβες λόγω ανεπάρκειας των βαλβίδων τους, προκαλεί συγκέντρωση του αίματος γύρω από τον αριστερό, συνήθως όρχι, με συνέπεια την αύξηση της θερμοκρασίας του όρχεως και την πιθανή εμφάνιση υπογονιμότητας. Η θεραπεία συνίσταται σε διατομή των φλεβών αυτών, ώστε το αίμα να ακολουθήσει άλλη διαδρομή.

Χολοκυστεκτομή

Η εμφάνιση χολολίθων και η ανάγκη διενέργειας χολοκυστεκτομής στα παιδιά έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Όπως και στους ενήλικες, η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή αποτελεί την θεραπεία εκλογής.

Στένωση πυελοουρητηρικής συμβολής

Η στένωση στο σημείο που ο ουρητήρας εκφύεται από τον νεφρό, δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στη λειτουργία του νεφρού. Η θεραπεία της πάθησης με ενδοσκόπηση κερδίζει συνεχώς έδαφος.

Νεφρεκτομή ή ημινεφρεκτομή

Όταν χρειάζεται να αφαιρεθεί ο νεφρός ή τμήμα αυτού, επειδή δεν λειτουργεί, η ενδοσκοπική μέθοδος αποτελεί την καλύτερη μέθοδο. Οι μικρές τομές και οι ελάχιστες κακώσεις των πέριξ ιστών επιτρέπουν την έξοδο του παιδιού από το νοσοκομείο την επομένη της επέμβασης.

Εμπύημα πνεύμονος

Η θωρακοσκόπηση στην αντιμετώπιση των επιπλεγμένων εμπυημάτων της θωρακικής κοιλότητας αποτελεί την καλύτερη μέθοδο αντιμετώπισής τους, επιτρέποντας τη λύση των συμφύσεων και τον καθαρισμό της υπεζωκοτικής κοιλότητας του πάσχοντος ημιθωρακίου.

Δρ Ιωάννης Α. Βαλιούλης
Αναπληρωτής Καθηγητής Χειρουργικής Παίδων
Διευθυντής Α΄ κλινικής Χειρουργικής Παίδων του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης