Μία μεγάλη βεβαιότητα και πολλά ερωτήματα πλανώνται στον προεκλογικό αέρα λίγο πριν να ανοίξουν οι κάλπες των εθνικών εκλογών της 7ης Ιουλίου. Η βεβαιότητα έχει να κάνει με την πρωτιά της ΝΔ, που μετά την εντυπωσιακή διαφορά των 9,3 μονάδων, που κατέγραψε η ευρωκάλπη, αλλά και δημοσκοπήσεις που επακολούθησαν δεν αμφισβητείται και η ΝΔ αναμένεται το βράδυ των εκλογών να είναι πρώτο κόμμα.

Το πρώτο και βασικότερο ερώτημα αφορά αν από τις εθνικές εκλογές θα προκύψει για τη ΝΔ αυτοδυναμία. Σύμφωνα με τις μετρήσεις των τελευταίων ημερών, στην επόμενη Βουλή το κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη μπορεί να λάβει από 154 έως 164 έδρες. Με τον ακριβή αριθμό των εδρών να αποτελεί συνάρτηση του τελικού ποσοστού που θα λάβει η ΝΔ και του αθροιστικού ποσοστού των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής.

Σύμφωνα με τον ισχύοντα εκλογικό νόμο, οι 250 έδρες θα μοιραστούν αναλογικά σε όλα τα κόμματα που θα ξεπεράσουν το 3%, ενώ οι υπόλοιπες 50 δίνονται ως μπόνους στο πρώτο κόμμα. Εδώ έχει ένα ενδιαφέρον για τον τρόπο που υπολογίζεται η αυτοδυναμία σε σχέση με το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων. 

Ξεκινώντας λοιπόν από μηδενική βάση και το απίθανο σενάριο τα εκτός Βουλής κόμματα να συγκεντρώσουν 0%, το πρώτο κόμμα εξασφαλίζει την αυτοδυναμία με ποσοστό 40,4%, ενώ για κάθε μονάδα που προστίθεται στα εκτός Βουλής κόμματα το ποσοστό της αυτοδυναμίας μειώνεται κατά 0,4%. Με 1% ποσοστό για τα κόμματα εκτός Βουλής, το ποσοστό της αυτοδυναμίας πέφτει στο 40%, με 2% στο 39,6% κ.ο.κ.

Με βάση τα αποτελέσματα των προηγούμενων εκλογών, τα κόμματα εκτός Βουλής συγκέντρωσαν ποσοστά 5% έως 7%. Αυτό σημαίνει ότι το πρώτο κόμμα θα πρέπει να λάβει τουλάχιστον από 38,38% έως 37,57% αντίστοιχα, για να πάρει οριακά την αυτοδυναμία. 

Με βάση τώρα τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων έφτασε το 21%, κάτι που θα σήμαινε ότι για τη ΝΔ το 33,1% που πέτυχε θα της διασφάλιζε την αυτοδυναμία με 155 έδρες.

Βέβαια, το σενάριο θεωρείται ιδιαίτερα απίθανο, καθώς τα ποσοστά των μικρών κομμάτων στις ευρωεκλογές είναι πάντοτε πολύ πιο υψηλά από ό,τι στις εθνικές εκλογές, καθώς ο κόσμος ψηφίζει με πιο χαλαρά κριτήρια. Ταυτόχρονα, και μόνο το γεγονός ότι στις βουλευτικές εκλογές της 7ης Ιουλίου θα συμμετέχουν 20 κόμματα, ενώ στις ευρωεκλογές του Μαΐου είχαν κατέλθει 40 σχηματισμοί, μειώνει κατά πολύ το κρίσιμο για την αυτοδυναμία ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων.

Έτσι, για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, καταλυτικό ρόλο για τη διαμόρφωση του σχετικού ορίου της αυτοδυναμίας θα παίξουν τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής, της Ελληνικής Λύσης και του ΜΕΡΑ25, κόμματα τα οποία οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δεν δείχνουν να έχουν εξασφαλίσει με σιγουριά το 3% και την είσοδό τους στη Βουλή.

Δεύτερο μεγάλο ερώτημα είναι το μέγεθος της αποχής. Θυμίζουμε ότι στις τελευταίες εκλογές του 2015 η αποχή είχε φτάσει το 43,8% και ότι στις τελευταίες ευρωεκλογές ψήφισαν μόλις το 58,7% των εγγεγραμμένων, δηλαδή η αποχή έφτασε στο 41,3%. Μένει να δούμε πώς θα επηρεάσει το εκλογικό σώμα η ημερομηνία των εκλογών, μια και είναι η πρώτη φορά στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας που οι εκλογές διεξάγονται τον μήνα Ιούλιο.

Η αριθμητική των κομμάτων

Από εκεί και πέρα αρχίζει η αριθμητική των κομμάτων. Στη ΝΔ και στο επιτελείο του Κυριάκου Μητσοτάκη τα χαμόγελα θα είναι πλατιά αν υπάρξει καθαρή αυτοδυναμία, η διαφορά με τον ΣΥΡΙΖΑ είναι μεγαλύτερη του 9,3% των ευρωεκλογών και βρεθούν εκτός Βουλής η Χρυσή Αυγή και η Ελληνική Λύση.

Μάλιστα, το τελευταίο αποτελεί έναν πολιτικό αλλά και εκλογικό στόχο της ΝΔ, όπως συχνά έχει επαναλάβει το τελευταίο διάστημα ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Για το λόγο αυτό μάλιστα προσάρμοσε και όλη την προεκλογική του τακτική στην τελική ευθεία των εκλογών. Με περιοδείες στη Βόρεια Ελλάδα, τη Σάμο και την Εύβοια, όπου τα δύο κόμματα εμφανίζονται ισχυρά, ενώ και η απόφαση για το τελευταίο πέρασμα από τη Θεσσαλονίκη, που ήταν προγραμματισμένο να γίνει την Παρασκευή το βράδυ, υπαγορεύτηκε από τους ίδιους λόγους. 

Γιατί ας μην ξεχνάμε τα ποσοστά της Χρυσής Αυγής και της Ελληνικής Λύσης στην περιοχή: στην Α’ Θεσσαλονίκης και τα δύο κόμματα συγκέντρωσαν μαζί 11,8% και στη Β’ 12,4%!

Στον ΣΥΡΙΖΑ τα ερωτήματα είναι περισσότερα. 

Το όλο κλίμα δείχνει ότι κόμμα και αξιωματούχοι αλλά και πρωτοκλασάτοι υπουργοί έχουν αποδεχτεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι δεύτερο κόμμα. Έτσι η προσπάθεια επικεντρώνεται στη μείωση της διαφοράς των ευρωεκλογών με τη ΝΔ, με τη φράση κλειδί να είναι η εξής: «Ο πάτος ήταν το 23,75% των ευρωεκλογών και εμείς τώρα ανεβαίνουμε». Ακόμη, τους επιτελείς ενδιαφέρουν δύο ακόμη παράγοντες. Πρώτον το ποσοστό του ΚΙΝΑΛ. Ο στόχος είναι να μην πιάσει διψήφιο νούμερο, έτσι ώστε να μην αμφισβητηθεί η πρωτοκαθεδρία του ΣΥΡΙΖΑ στην κεντροαριστερά μετά τις εκλογές. Και δεύτερον να μην προκύψει κοινοβουλευτική αριστερή παρουσία με την είσοδο του ΜΕΡΑ25 στη Βουλή. Το χειρότερο σενάριο για τον ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει άνοδο του ΚΙΝΑΛ και είσοδο του κόμματος του Γιάνη Βαρουφάκη στο κοινοβούλιο, κάτι που θα δημιουργούσε μετεκλογικά εσωτερική αμφισβήτηση.

Κρίσιμα θέματα για όλα τα κόμματα

Στο ΚΙΝΑΛ το αποτέλεσμα της κάλπης θα είναι επίσης πολύ κρίσιμο μετά και τη ζαριά που έριξε η Φώφη Γεννηματά, «σπρώχνοντας» τον Ευάγγελο Βενιζέλο εκτός του κόμματος. Αν το 7,9% των ευρωεκλογών μειωθεί σημαντικά, η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ θα έχει πρόβλημα. 

Ταυτόχρονα, στο ΚΙΝΑΛ, όπου ο διμέτωπος αγώνας καλά κρατεί, θα έχουν το νου τους τόσο στο αν θα υπάρξει αυτοδυναμία από τη μεριά της ΝΔ όσο και στο αν τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ θα μειωθούν. Προσπαθώντας να παίξει έναν ρόλο που θα αναχαιτίζει πιθανές νεοφιλελεύθερες παρεκτροπές του Κυριάκου Μητσοτάκη. Σε δύσκολη θέση θα περιέλθει σίγουρα το ΚΙΝΑΛ αν δεν υπάρξει αυτοδυναμία από τη μεριά της ΝΔ και τεθεί θέμα ανοχής απέναντι σε μια κυβέρνηση μειοψηφίας της ΝΔ.

Κομβικά ερωτήματα θα τεθούν στις εκλογές της Κυριακής και για τα υπόλοιπα κόμματα. Για το ΚΚΕ η εκλογική μάχη είναι σημαντική, καθώς θα επιδιώξει να ανεβάσει τα ποσοστά του. Όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ, ο Περισσός δεν επιθυμεί να έχει η Βουλή και άλλο κόμμα από την ευρύτερη αριστερά, σε περίπτωση που ο Γιάνης Βαρουφάκης ξεπεράσει το 3% και εισέλθει στη Βουλή. Γι’ αυτό και οι συχνές πολιτικές επιθέσεις του ΚΚΕ προς το ΜΕΡΑ.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 6-7 Ιουλίου 2019