Διαδικτυακό παρατηρητήριο για την αποτύπωση και τη διερεύνηση συσχετίσεων πολλαπλών συνόλων δεδομένων σχετικά με την πανδημία του COVID-19, δημιούργησε ομάδα ερευνητών του Εργαστηρίου Δεδομένων και Παγκόσμιου Ιστού (Datalab) του Τμήματος Πληροφορικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Πρόκειται για μια πλατφόρμα, όπου καθημερινά αναρτώνται ανοικτά δεδομένα σχετικά με οικονομικές κινήσεις, πολιτικές που εφαρμόζονται και κοινωνικές επιδράσεις από την πανδημία. Η ιδιαιτερότητα του Covid-19 Data Explorations (CovidDExp), όπως ονομάζεται το διαδικτυακό παρατηρητήριο, είναι ότι συσχετίζει παγκόσμιες πληροφορίες από κοινωνικο-οικονομικούς δείκτες και ορόσημα σχετικών κυβερνητικών αποφάσεων και πολιτικών σχετικά με την πορεία της πανδημίας. Στόχος είναι η εξερεύνηση και η επεξεργασία αυτών των δεδομένων ώστε να αναδειχθούν χρήσιμες συσχετίσεις και αλληλοεξαρτήσεις σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και σε κάθε χώρα μεμονωμένα.

«Διαπιστώσαμε ότι υπάρχει παγκοσμίως μια  συνεχής καταγραφή δεδομένων σε σχέση με την εξέλιξη του κορονοϊού. Σκεφτήκαμε ότι σε αυτά τα δεδομένα μπορούν να υπάρχουν συσχετίσεις με άλλου τύπου δείκτες και εξελίξεις, που διαφέρουν σε κάθε χώρα. Έτσι, δημιουργήσαμε το παρατηρητήριο, όπου καταγράφονται όλα τα δεδομένα που ανατρέπονται καθημερινώς» δηλώνει για την πρωτοβουλία η διευθύντρια του Εργαστηρίου Δεδομένων και Παγκόσμιου Ιστού του Τμήματος Πληροφορικής του ΑΠΘ, καθηγήτρια Αθηνά Βακάλη.

Τα δεδομένα καθώς και οι μεταξύ τους συσχετισμοί συλλέγονται και αναλύονται σε καθημερινή βάση και προβάλλονται με τη βοήθεια διαδραστικών γραφημάτων τα οποία απεικονίζουν με εύληπτο και κατανοητό τρόπο για τον χρήστη τα ενδιαφέροντα αποτελέσματα της ανάλυσης. Τα δεδομένα καθημερινής αποτύπωσης της πανδημίας προέρχονται από την έγκριτη πηγή του Johns Hopkins CSSE και τα δεδομένα που αφορούν σε πολλαπλές κοινωνικο-οικονομικές πηγές και δείκτες προέρχονται από τα ανοικτά δεδομένα που παρέχονται από διεθνείς οργανισμούς όπως: The World Bank, CATO Institute, OECD, Oxford COVID-19 Government Response.

Τα δεδομένα που καταγράφονται

Στο CovidDExp, η πορεία την πανδημίας συνδέεται καθημερινά με δεδομένα όπως δαπάνες υγείας, εμβολιασμούς πληθυσμού, ανθρώπινα δικαιώματα, το κλείσιμο σχολείων, ματαίωση εκδηλώσεων, πλαίσια δοκιμών κι ελέγχων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η εξέλιξη στην καταπίεση της ανθρώπινης ελευθερίας, που καταγράφεται από το CATO Institute. «Το έγκριτο ινστιτούτο, διαμορφώνει τον δείκτη, λαμβάνοντας δεδομένα για την ασφάλεια, τον τρόπο έκφρασης των πολιτών, την μετακίνηση κ.α.» εξηγεί η κ. Βακάλη.

Στην αρχική σελίδα του CovidDExp, υπάρχει η παγκόσμια κατάταξη σε συνδυασμό με όλα τα δεδομένα και φυσικά η εξέλιξη της πανδημίας σε κάθε χώρα. Μάλιστα, υπάρχει μια μπάρα στο κάτω μέρος, που επιτρέπει να δεις τα στοιχεία προηγούμενων ημερών.

Στο Data Table, υπάρχουν όλες οι πηγές των δεδομένων, με τον χρήστη να μπορεί να κάνει σαφή αναζήτηση με διαφορετικά κριτήρια. Στο Εpidemic Plots και στο Socioeconomic Plot, υπάρχει συνδυασμός πληροφοριών για τα κρούσματα και τους θανάτους από τον κορονοϊό και δεδομένα από την Παγκόσμια Τράπεζα για δαπάνες που έγιναν σε κάθε χώρα για την δημόσια υγεία.

Πίνακας επιδημιολογικών δεδομένων για κάθε χώρα με χρωματική απεικόνιση της κατάστασης των ρυθμών μεταβολής τους (πράσινο για βελτίωση και κόκκινο για επιδείνωση)

Τέλος, στο Government Response, δείχνει τα αντανακλαστικά κάθε κυβέρνησης για τα μέτρα προστασίας ενάντια στον κορονοϊό. Έχουν επιλεχθεί 13 κύρια μέτρα και παρουσιάζεται πότε πάρθηκαν σε κάθε χώρα, συγκρίνοντας τα με την πορεία της πανδημίας.

Συγκριτική απεικόνιση της χρονικής εξέλιξης του αριθμού των επιβεβαιωμένων περιπτώσεων ή θανάτων για όποιες χώρες επιλέξει ο χρήστης. Υπολογίζονται από την ημέρα που εμφανίστηκε η 100ή επιβεβαιωμένη περίπτωση ή όταν εμφανίστηκε ο 10ος θάνατος. Αυτά τα χρονικά ορόσημα παρέχουν μια καλύτερη εικόνα για την εξάπλωση του ιού σε μια χώρα.

Η ομάδα

Το διαδικτυακό παρατηρητήριο για τον κορονοϊό δημιουργήθηκε περίπου μέσα σε ένα μήνα. Η ομάδα των ερευνητών αποτελείται από τους: Γεώργιο Αρβανιτάκη, Παύλο Σερμπέζη, Βασίλειο Ψωμιάδη, Μεταδιδάκτορες του Τμήματος Πληροφορικής του ΑΠΘ, Γεώργιο Βλαχάβα, Ηλία Δημητριάδη, Στέφανο Ευσταθίου, Δήμητρα Καρανάτσιου, Μαρίνο Ποιητή, Σοφία Υφαντίδου, Υποψήφιους/υποψήφιες Διδάκτορες του Τμήματος Πληροφορικής του ΑΠΘ, και Κωνσταντίνο Γεωργίου, Μεταπτυχιακό Φοιτητή του Τμήματος Πληροφορικής του ΑΠΘ, υπό την εποπτεία της διευθύντριας του Εργαστηρίου Δεδομένων και Παγκόσμιου Ιστού του Τμήματος Πληροφορικής του ΑΠΘ, Αθηνάς Βακάλη.

«Για εμένα το σημαντικότερο είναι ότι σε συνθήκες εγκλεισμού οι νέοι μας ερευνητές δείχνουν το κουράγιο τους και την δύναμη τους. Επίσης ως τμήμα, αποδεικνύουμε την συνεισφορά του ΑΠΘ στην κοινωνία» σημειώνει η κ. Βακάλη.

Ο επόμενος στόχος της ομάδας είναι η εξέταση της πορείας της πανδημίας σε σχέση με δεδομένα προερχόμενα από κοινωνικά δίκτυα, όπως το Twitter.