Έναν αιώνα ζωής και ζωντανής ιστορίας συμπλήρωσε χθες το BBC, το βρετανικό δίκτυο του οποίου το όνομα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την αντικειμενική ενημέρωση και την πρωτοπορία.

Το BBC ιδρύθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1922 ως ιδιωτική εταιρεία με την επωνυμία «British Broadcasting Company, Ltd» (Βρετανική Εταιρεία Μεταδόσεων ΕΠΕ). Το 1925, ύστερα από τη σύσταση μιας επιτροπής του Κοινοβουλίου, η εταιρεία εκκαθαρίστηκε και αντικαταστάθηκε την Πρωτοχρονιά του 1927 από την British Broadcasting Corporation ως δημόσιος οργανισμός.

Παρά το γεγονός ότι υπάγεται στο Κοινοβούλιο, το BBC αποφασίζει για τις δραστηριότητες του με πλήρη ανεξαρτησία. Η όλη λειτουργία του ελέγχεται από 12μελές διοικητικό συμβούλιο, το οποίο διορίζεται από τον εκάστοτε μονάρχη.

H συμβολή του Τζον Ριθ στην ανάπτυξη του BBC

Το αρχικό προνόμιο έδινε στο BBC το μονοπώλιο της ραδιοφωνίας σε όλη την επικράτεια της Μεγάλης Βρετανίας. Το σημαντικότερο πρόσωπο στα πρώτα βήματα του BBC ήταν ο σκωτσέζος μηχανικός Τζον Ριθ (1889-1971).

Ως επικεφαλής του οργανισμού και στις δύο νομικές του μορφές (1922-1938), ανέπτυξε το ραδιοφωνικό δίκτυο στα Βρετανικά Νησιά, εγκαινίασε το δίκτυο βραχέων κυμάτων που κάλυπτε όλη την τότε Βρετανική Αυτοκρατορία και καθοδήγησε την ανάπτυξη του πρώτου τηλεοπτικού σταθμού το 1936. Οι ιδέες του σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας των δημοσίων ραδιοτηλεοπτικών δικτύων, επικράτησαν στη Μεγάλη Βρετανία και επηρέασαν τα αντίστοιχα ιδρύματα πολλών άλλων χωρών.

Tο πρώτο έγχρωμο τηλεοπτικό σύστημα στην Ευρώπη

Η βρετανική τηλεόραση σταμάτησε τις δραστηριότητές της κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά ανασυστήθηκε το 1946. To BBC παρουσίασε το 1967 το πρώτο έγχρωμο τηλεοπτικό σύστημα στην Ευρώπη. Διατήρησε το μονοπώλιο τής τηλεόρασης στη Μεγάλη Βρετανία έως τη δημιουργία του πρώτου ιδιωτικού καναλιού ITV (1954). 

Το ραδιοφωνικό μονοπώλιο του BBC τερματίστηκε μετά την κυβερνητική απόφαση για χορήγηση αδειών λειτουργίας σε ιδιωτικούς ραδιοσταθμούς το 1972. To BBC ενισχύεται οικονομικά από τις ετήσιες εισφορές που πληρώνουν οι κάτοχοι τηλεοπτικών συσκευών (παλαιότερα και των ραδιοφωνικών συσκευών), αλλά και από τις πωλήσεις των τηλεοπτικών του παραγωγών. 

Σύμφωνα με το προνόμιο που διέπει τη λειτουργία του, το BBC δεν επιτρέπεται να μεταδίδει διαφημίσεις ή χορηγούμενες εκπομπές.

Η ελληνική υπηρεσία του BBC

Η Ελληνική Υπηρεσία του BBC άρχισε να εκπέμπει από τα βραχέα κύματα στις 28 Σεπτεμβρίου 1939, λίγο μετά την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και γρήγορα καθιερώθηκε στη συνείδηση των Ελλήνων ακροατών ως μία κατ' εξοχήν αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης, ιδιαίτερα τα χρόνια της Κατοχής.

Πάρα πολλές προσωπικότητες της πολιτικής, όπως υπενθυμίζει το sansimera.gr αλλά επίσης των γραμμάτων και των τεχνών, φιλοξενήθηκαν στα χρόνια που μεσολάβησαν στα στούντιο της Ελληνικής Υπηρεσίας του ΒΒC (Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, Κωνσταντίνος Καραμανλής, Ευάγγελος Αβέρωφ, Νίκος Καζαντζάκης, Γιάννης Τσαρούχης, Μίκης Θεοδωράκης, Κάρολος Κουν, Δημήτρης Χορν, Μελίνα Μερκούρη, Μαρία Κάλλας και πολλοί άλλοι).

Αργότερα, κατά τη διάρκεια της Χούντας (1967-1974), η ελληνική εκπομπή του BBC έγινε και πάλι για τους ακροατές του, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μία από τις πιο σημαντικές πηγές ελεύθερης, αντικειμενικής και ανεξάρτητης πληροφόρησης, δίνοντας το βήμα σε πολλές προσωπικότητες, αλλά και απλούς ανθρώπους που ύψωσαν τη φωνή τους κατά της δικτατορίας. 

Το 1969 ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης, επέλεξε τις συχνότητες της Ελληνικής Υπηρεσίας του BBC για να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για το τραγικό αδιέξοδο στο οποίο οδηγούσε το δικτατορικό καθεστώς την Ελλάδα.

Στη δεκαετία του '90, η Ελληνική Υπηρεσία του BBC σταμάτησε να εκπέμπει στα βραχέα. Έκτοτε, τα προγράμματά της αναμεταδίδονταν στα FM από ελληνικούς και κυπριακούς σταθμούς.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2005 η Ελληνική Υπηρεσία του BBC σίγησε οριστικά μετά από 66 χρόνια συνεχούς παρουσίας στο ραδιόφωνο και αργότερα στο Διαδίκτυο. Η απόφαση ελήφθη στο πλαίσιο εξοικονόμησης πόρων κι επειδή στην Ελλάδα η ελευθερία του Τύπου είναι πλήρως κατοχυρωμένη.