Του Κλέαρχου Πρωτοπαπά-Καραντάνη*

Μέσα σε 25 χρόνια ο κόσμος άλλαξε. Γιατί;

Το 1993 το Cern (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire) ανακοίνωσε ότι η τεχνολογία του παγκόσμιου ιστού μπορεί να χρησιμοποιηθεί ελεύθερα από όλους τους χρήστες.

Το 1996 ο Λάρι Πέιτζ και ο Σεργκέι Μπριν «ξεκίνησαν» το Google στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ στην Καλιφόρνια.

Το 2004 ο Μαρκ Έλιοτ Ζάκερμπεργκ ίδρυσε το Facebook ως μέλος του πανεπιστημίου Χάρβαρντ.

Κανείς μας δεν μπορούσε να φανταστεί τότε την έκταση της χρήσης του διαδικτύου και των social media και τις αλλαγές που θα έφερνε στη συμπεριφορά μας, μέσα σε 25 χρόνια.

Το 2017 το 75% (Μ.Ο.) των ενηλίκων σε 37 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, δήλωσαν ότι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο. Το 59% (Μ.Ο.) χρησιμοποιούν smartphone και το 53% (Μ.Ο.) λειτουργούν μέσω των social media (Pew Research Center)

Σήμερα στην Ελλάδα 2 στα 3 (67%) νοικοκυριά έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο. Οι 8 στους 10 Έλληνες (82%) επισκέπτονται το διαδίκτυο, το 71% σε καθημερινή βάση με μέσο χρόνο χρήσης 176’.

Στις ηλικίες 13-44 ετών, το διαδίκτυο χρησιμοποιείται σε ποσοστό 94%. Η χρήση του διαδικτύου παραμένει υψηλή και στις μεγαλύτερες ηλικίες 45-54 ετών (81%) και 55-64 ετών (62%).

Σήμερα ο ασθενής δεν πηγαίνει στον πάροχο υγείας, o πάροχος υγείας πηγαίνει στον ασθενή. Πώς;

25 χρόνια μετά, ο καθένας από εμάς αντιμετωπίζει με μία τελείως διαφορετική προσέγγιση την ενημέρωσή του σχετικά με την υγεία του.

• Αναζητούμε online πληροφορίες για τον κατάλληλο / εξειδικευμένο πάροχο υγείας.
• Ενημερωνόμαστε online σχετικά με την πάθηση που μας απασχολεί και διερευνούμε εάν ο προτεινόμενος τρόπος είναι αληθινά ο πιο αποτελεσματικός.
• Ερευνούμε online για μια δεύτερη γνώμη ή κατεύθυνση.
• Ελέγχουμε online το profile του παρόχου υγείας που του προτάθηκε.

Σύμφωνα με έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών:

• Το 80% των ατόμων που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο αναζητά πληροφορίες για θέματα υγείας μέσα από αυτό.
• Οι 2 στους 3 αναζητούν σε ιατρικά σάιτ και στα social media πληροφορίες για τα συμπτώματά τους πριν να επισκεφθούν τον ιατρό.
• Το 70% δηλώνουν ότι επισκέφθηκαν ιατρό που χρησιμοποιεί το διαδίκτυο.
• Ο 1 στους 2 πιστεύει ότι η ενεργή συμμετοχή του ιατρού στο διαδίκτυο ενισχύει την επικοινωνία του μαζί του, εμπνέει εμπιστοσύνη και αισθάνεται ότι ο ιατρός βρίσκεται συνεχώς δίπλα του.

Παρόλα αυτά συναντάμε ακόμα παρόχους υγείας που αντιμετωπίζουν την παρουσία τους στο διαδίκτυο σαν «αγγαρεία». Μιλούν για πελάτες, περιστατικά ή ασθενείς που θεωρούν «δικά» τους. Στον κόσμο που διαμορφώνεται κανένας δεν ανήκει σε κανένα.

Διαδίκτυο και εμπιστοσύνη, πότε;

Το 85% των Ελλήνων δηλώνει ότι εμπιστεύεται το διαδίκτυο για την ενημέρωσή του σε θέματα υγείας (έρευνα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας). Αυτό οφείλεται κυρίως στην ευχρηστία του και όχι τόσο στην πληρότητα, την ποιότητα και τον αριθμό των εξειδικευμένων διαδικτυακών τόπων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τον κίνδυνο παραπληροφόρησης του κοινού και τη δημιουργία λανθασμένων απόψεων και επικίνδυνων επιλογών.

Παρότι υπάρχουν αξιόλογα ιατρικά σάιτ, εμφανίζεται ένα πλήθος ιστοσελίδων που παραπληροφορούν και εξαπατούν του επισκέπτες τους.

Τα σάιτ αυτά τα αναγνωρίζουμε εύκολα. Εμφανίζουν πρωτοποριακές δήθεν ιατρικές ή «εξωτικές» παραϊατρικές μεθόδους, κάποιου dr τάδε, που μας βοηθούν να χάσουμε όλα τα κιλά μας με ένα απλό χάπι ή βότανο. Επίσης μπορούμε να ψηλώσουμε όσους πόντους επιθυμούμε στο άψε σβήσε ή να κερδίζουμε τη νεότητα με μία μαγική κρέμα.

Τα σάιτ αυτά συνήθως είναι ανώνυμα ή ανήκουν σε κάποιον φορέα με δήθεν πιστοποιητικά. Συνήθως προέρχονται από το εξωτερικό και κυρίως από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, την Ασία και την Αφρική.

Κάθε χρήστης του διαδικτύου πρέπει να εμπιστεύεται σάιτ αναγνωρισμένων ιατρών ή παρόχων υγείας, επαγγελματιών δημοσιογράφων υγείας, επισήμων φορέων υγείας ή σοβαρών εκδοτικών οργανισμών.

Η χρήση τους πρέπει να είναι μόνο γενικά ενημερωτική. Κανένα ιατρικό σάιτ, όσο σοβαρό και να είναι, δεν κάνει διάγνωση… δεν προσφέρει θεραπεία.

Σε κάθε περίπτωση, πριν από κάθε απόφαση που αφορά την υγεία μας, πρέπει να συζητάμε και να εμπιστευόμαστε τον αναγνωρισμένο ιατρό και φαρμακοποιό ή τη νόμιμη ιατρική μονάδα.

Οι πάροχοι υγείας, από την πλευρά τους, πρέπει να αναγνωρίσουν την ανάγκη της παρουσίας τους στο διαδίκτυο, όχι σαν μια απλή υποχρέωση αλλά ως τη δική τους συμμετοχή στο άνοιγα ενός σημαντικού διαύλου με τους ανθρώπους στους οποίους απευθύνονται.

Τέλος, οι κρατικοί και συλλογικοί φορείς υγείας πρέπει να δημιουργήσουν έναν κώδικα διαδικτυακής επικοινωνίας που δεν θα βασίζεται σε «απαγορεύσεις», αλλά σε δημιουργικές κατευθύνσεις και προδιαγραφές. Παράλληλα, πρέπει να αναλάβουν πρωτοβουλίες ενημέρωσης του κοινού για τη σωστή χρήση του διαδικτύου σε θέματα υγείας.

Μόνο έτσι το 85% των Ελλήνων θα εμπιστεύεται το διαδίκτυο για την ενημέρωσή του σε θέματα υγείας. Όχι για το πόσο εύχρηστο είναι, αλλά για το πόσο ουσιαστικό και έγκυρο είναι.

*Ο Κλέαρχος Πρωτοπαπάς-Καραντάνης είναι γενικός διευθυντής της Health Marketing

www.healthmarketing.gr