Οι εικόνες από το σημείο της τραγωδίας στην κοιλάδα των Τεμπών συνεχίζουν να συγκλονίζουν όλο τον πλανήτη. 

Και ενώ τα εκτροχιασμένα βαγόνια παρέμειναν για μέρες στο σημείο που σταμάτησε για πάντα ο χρόνος, τα πανοραμικά πλάνα αποκαλύπτουν πως λίγα μέτρα πιο δίπλα, αυτοκίνητα, λεωφορεία και φορτηγά πηγαινοέρχονται με υψηλές ταχύτητες σ’ έναν σύγχρονο αυτοκινητόδρομο. 

Εκείνον που δεν έγινε επειδή έτσι επιτάσσει η λογική, η εποχή, οι απαιτήσεις. Αλλά επειδή κάθε χιλιόμετρο του παλιού δρόμου ήταν βαμμένο με το αίμα αθώων ανθρώπων.

Τα τροχαία δυστυχήματα είναι πάντοτε πολυπαραγοντικά, ενώ όταν οι κύριες αιτίες συμπίπτουν (όπως... κακή ώρα, στη χώρα μας), τότε οι «θυσίες» στην άσφαλτο γίνονται δυστυχώς καθημερινότητα.

Εκτός από τους επικίνδυνους και κακοσυντηρημένους δρόμους, το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης έχει η έλλειψη οδηγικής παιδείας. Και, αυτή με τη σειρά της, δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα, αλλά πανευρωπαϊκό.

Η Ε.Ε. «ξαναπαίρνει» τ’ όπλο της

Η Eυρωπαϊκή Ένωση, όπως αποκάλυψε το «Politico» στοχεύει να μειωθούν στο μισό οι θάνατοι από τροχαία μέχρι το 2030, αλλά η τάση δείχνει πως όλα κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Έτσι, η Κομισιόν ετοιμάζεται αυτή την εβδομάδα να παρουσιάσει σχέδια για την αναβάθμιση των κανόνων όσον αφορά όσους πιάνουν το τιμόνι, ώστε να εξασφαλίσει ότι οι κακοί οδηγοί αντιμετωπίζουν κυρώσεις σε επίπεδο μπλοκ.

«Η βελτίωση της οδικής ασφάλειας δεν ήταν τόσο ισχυρή όσο απαιτείται», λέει η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ετοιμάζει οδηγία προς τα κράτη μέλη, αναφορικά με τις άδειες οδήγησης.

Το πακέτο περιλαμβάνει σχέδια για εισαγωγή άδειας ψηφιακής οδήγησης που αναγνωρίζεται σε όλες τις χώρες-μέλη, κανόνες για νέους οδηγούς και επίσης στοχεύει να εξασφαλίσει ότι οι κυρώσεις επιβάλλονται σε ολόκληρο το μπλοκ - συμπεριλαμβανομένης μίας νέας πρότασης για τους οδηγούς να αποκλειστούν παντού στην ΕΕ, εάν διαπράττουν σοβαρά οδικό αδίκημα έξω από την πατρίδα τους.

Από τις 14,5 εκατομμύρια τροχαίες παραβάσεις στους δρόμους που διαπράχθηκαν το 2019 από Ευρωπαίους πολίτες σε άλλη χώρα του μπλοκ και οι οποίοι δεν συνελήφθησαν επί τόπου, καταλογίστηκαν μόλις 8,2 εκατομμύρια ποινές - δηλαδή περίπου για το 40 % των αδικημάτων.

«Αυτό δίνει την εντύπωση ότι ενώ βρίσκεστε στο εξωτερικό, μπορείτε να κάνετε ό, τι θέλετε, επειδή δεν πρόκειται να σας πιάσουν», δήλωσε η επίτροπος Μεταφορών της Κομισιόν, Αντίνα Βαλεάν.

Η ΕΕ έχει στόχο για να μειώσει τους θανάτους στους δρόμους και τους σοβαρούς τραυματισμούς μεταξύ 2020 και 2030 και να φτάσει στους μηδενικούς θανάτους μέχρι το 2050, αφού προηγουμένως έπεσε έξω στους στόχους που έβαλε για μείωση των θανατηφόρων τροχαίων μεταξύ 2010 και 2020.

Αλλά ενώ οι δρόμοι στις περισσότερες χώρες της ΕΕ είναι από τους ασφαλέστερους στον κόσμο, η πρόοδος προς τον στόχο της εκμηδένισης των θανάτων από τροχαία είναι εξαιρετικά αργή.

Ο αριθμός των νεκρών από τροχαία μειώθηκε από 51.400 το 2001 σε 18.800 το 2020, αλλά εκείνο το έτος δεν πρέπει να λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη καθώς υπήρχε το σαρωτικό lockdown.

Καθώς τα αυτοκίνητα και οι πεζοί επιστρέφουν στους δρόμους, οι θάνατοι τραβούν ξανά την ανηφόρα.

Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία που δημοσίευσε η Επιτροπή την περασμένη εβδομάδα, 20.600 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους της ΕΕ το 2022.

Και ένας από τους πιο δραστικούς τρόπους μείωσης είναι η επανεξέταση του τρόπου με τον οποίο οι νέοι οδηγοί παίρνουν δίπλωμα και βέβαια κατά πόσο είναι αυστηρές οι ποινές σε εκείνους που οδηγούν επικίνδυνα.

Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, η ελάχιστη ηλικία για τη λήψη προσωρινού διπλώματος θα μειωθεί στα 17, αλλά οι νέοι οδηγοί δεν θα επιτρέπεται να οδηγούν μόνοι τους μέχρι να γίνουν 18. Αυτό θα ισχύει και για τις άδειες φορτηγών, σε μία πανευρωπαϊκή προσπάθεια να μπουν νέοι άνθρωποι στο επάγγελμα τόσο για να σταματήσει η έλλειψη που παρατηρείται σε επίπεδο Ευρώπης όσο και να είναι οι νέοι πιο σωστοί και εκπαιδευμένοι οδηγοί.

«Το υψηλότερο επίπεδο ατυχημάτων και θανάτων των οδηγών αρχάριων δείχνει ότι οι απαιτήσεις για την έκδοση αδειών οδήγησης δεν προσαρμόζονται πλήρως στους στόχους της οδικής ασφάλειας», λέει η πρόταση της Κομισιόν.

Ταυτόχρονα, η εκτελεστική εξουσία θέλει να αλλάξει τους κανόνες απόκτησης διπλώματος για να επικεντρωθεί στους πιο ευάλωτους, δηλαδή τους πεζούς, αλλά και να επιβληθεί μηδενική ανοχή για το αλκοόλ.

Επιπλέον, η Κομισιόν τρέχει για την ολοκλήρωση της διαδικασίας πλήρους ψηφιοποίησης των διπλωμάτων, τα οποία θα είναι κοινά σε όλη την Ευρώπη και τα οποία οι οδηγοί θα μπορούν να έχουν μέσα στο κινητό τους.

Αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν ήδη εισαγάγει τα ψηφιακά διπλώματα, αλλά δεν αναγνωρίζονται επί του παρόντος σε ολόκληρη την ΕΕ.

Φρένο στην ατιμωρησία

Η Κομισιόν προτείνει επίσης ένα νέο σύστημα που θα ανακαλεί τις άδειες των οδηγών που διαπράττουν σοβαρές παραβιάσεις σε άλλες χώρες της ΕΕ. Αυτό, μάλιστα, προϋποθέτει ένα αδιάβλητο σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών – μελών ακόμα και για... light παραβάσεις, ώστε οι αρχές κάθε χώρας να μπορούν να εντοπίζουν τους παραβάτες.

Επί του παρόντος, οι οδηγοί στερούνται της άδειας οδήγησης μόνο εάν διαπράττουν σοβαρό αδίκημα στη χώρα που εξέδωσε την άδεια τους. «Είμαι από τη Δανία: Αν χάσω την άδεια οδήγησης στη Γαλλία για σοβαρό αδίκημα - επιτάχυνση ή σκοτώνοντας κάποιον - μπορώ να πάω κατ 'ευθείαν στη Δανία και να μου δώσουν πίσω το δίπλωμά μου» δήλωσε στο «Politico» μία αξιωματούχος της Ε.Ε.

Το νέο σύστημα θα ισχύει για τους οδηγούς που διαπράττουν σοβαρό αδίκημα, όπως η οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών ή αλκοόλ, προκαλώντας θάνατο ή σοβαρό τραυματισμό ή υπερβολική ταχύτητα - που ορίζεται ως οδήγηση 50 χιλιομέτρων την ώρα πάνω από το όριο ταχύτητας.

Θα υπάρξει υποχρέωση ειδοποίησης εκ μέρους της χώρας που τελείται το αδίκημα προς όλες τις υπόλοιπες.

«Εάν κάποιος οδηγεί τόσο επικίνδυνα ώστε ένα κράτος μέλος της ΕΕ να το θεωρεί σκόπιμο να του αφαιρέσει το δίπλωμα, αυτό το άτομο δεν πρέπει να επιτρέπεται να οδηγεί σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ» δήλωσε η επίτροπος Βαλεάν. «Αυτό είναι εκ των ουκ άνευ από την άποψη της ασφάλειας», κατέληξε.

* Δημοσιεύτηκε στη «ΜτΚ» στις 05.03.2023