Το κράτος υπολογίζει το πολιτικό κόστος στη μονή Εσφιγμένου
18/04/2010 07:10
Δηλώνει στη "ΜτΚ" ο αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου του οικουμενικού πατριαρχείου αρχιμανδρίτης Ελπιδοφόρος Λαμπρυνιάδης. Της Μαρίας Τερζούδη
Το θέμα της κατάληψης της μονής Εσφιγμένου έρχεται, για άλλη μία φορά, στην επικαιρότητα, με αφορμή το ντοκιμαντέρ του Νίκου Αναγνωστόπουλου “Ει έχεις καρδίαν, δύνασαι διασωθήναι…”.
Η απόσχιση της μονής Εσφιγμένου, ήδη από το 1972, η αντιπαλότητα, οι ακραίες αντιδράσεις -με εμπλοκή της διοικητικής και ποινικής δικαιοσύνης- και η συνεχιζόμενη κατάληψή της ταλανίζουν την κοινότητα του Αγίου Όρους έως σήμερα. Στην πολύχρονη προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων, “η Ιερά Κοινότητα (ΙΚ) εξάντλησε την υπομονή της”, λέει ο καθηγούμενος της μονής Εσφιγμένου Χρυσόστομος: “Σήμερα, χρειαζόμαστε την ενότητα όσο λίγες φορές στην ιστορία. Επιθυμία μου είναι να έλθει η μέρα που οι είκοσι ηγούμενοι του Αγίου Όρους θα λειτουργήσουμε και πάλι όλοι μαζί”.
Στο ντοκιμαντέρ του Νίκου Αναγνωστόπουλου, που προβλήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 16 Απριλίου, στο πλαίσιο ημερίδας για το ζήτημα της μονής Εσφιγμένου, για πρώτη φορά πολλοί αγιορείτες ηγούμενοι και μοναχοί εκθέτουν τις απόψεις τους, ανατρέχουν στα γεγονότα που οδήγησαν στην απόσχιση και εύχονται αποκατάσταση των σχέσεων. Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Τμήματος Θεολογίας, της Αγιορείτικης Εστίας και του Συλλόγου Φίλων της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου.
Προτεραιότητα του Οικουμενικού Πατριαρχείου
“Από άποψη εκκλησιαστική και νομική, το θέμα έχει λήξει. Αυτό που υπολείπεται είναι να επιβάλει τάξη η πολιτεία. Το θέμα έχει και πολιτική διάσταση. Πρέπει να εφαρμοστεί ο νόμος, πράγμα που επηρεάζουν και οι ψηφοθηρικές επιθυμίες. Το κράτος υπολογίζει το πολιτικό κόστος και αποδεικνύεται αδύναμο”, δηλώνει στη “ΜτΚ” ο αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου και αν. καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής του ΑΠΘ αρχιμανδρίτης Ελπιδοφόρος Λαμπρυνιάδης. “Η μονή Εσφιγμένου είναι εδώ και χρόνια προπύργιο των παλαιοημερολογιτών. Την χρησιμοποιούν ως καθαρτήριο και την ενισχύουν. Πρόκειται για ομάδα που ζει στο περιθώριο. Η πληγή όμως πρέπει να καθαρίσει. Κατανοούμε ότι κάποιοι άνθρωποι ζούνε εκεί για 30 χρόνια. Πρέπει να βρεθεί μια λύση, να μεταφερθούν εκτός Αγίου Όρους, να μην παραβιάζονται πια οι νόμοι. Περιμένουμε συγκεκριμένα βήματα από την κυβέρνηση και αισιοδοξούμε ότι θα επιληφθεί του θέματος. Για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το θέμα είναι πολύ σοβαρό. Γιʼ αυτό άλλωστε βρίσκομαι εδώ”, τονίζει. Στην ομιλία του ο αρχιγραμματέας έδωσε έμφαση στην εκκλησιολογική προσέγγιση του ζητήματος, συνόψισε την ιστορία της απόσχισης και την απαρχή της κατάληψης της μονής και απαρίθμησε τα κανονικά παραπτώματα των σχισματικών: διακοπή μνημόσυνου του οικουμενικού πατριάρχη, διακοπή κοινωνίας με άλλες μονές, απόσταση από τους βασικούς σκοπούς του μοναχικού βίου, προσηλυτισμός, σφετερισμός της ιδιότητας του εσφιγμενίτη μοναχού κ.ά.
Έννοια της ενότητας
Στην ιδιαίτερη έννοια της ενότητας, όσον αφορά το Άγιον Όρος, όπως ορίζει το σύνταγμα και ο Καταστατικός του Χάρτης, αναφέρθηκε ο δικηγόρος δρ Διογένης Καραγιαννακίδης, ξεκαθαρίζοντας ότι τεκμηριώνεται ως υποχρέωση και παράλληλα ως ίδιον της αγιορείτικης ζωής. “Η κοινωνία των μονών είναι κορυφαίο στοιχείο της αυτοδιοίκησής τους. Βάσει νόμων δεν δικαιούνται να αμφισβητούν τόσο την κυριαρχία του ελληνικού κράτους όσο και την δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το Άγιον Όρος δεν είναι τόπος θρησκευτικού πειραματισμού αλλά χαρακτηρίζεται από ειδικό καθεστώς. Πρέπει να εφαρμοστούν αποφάσεις, να δοθεί η μονή στην κανονική αδελφότητα”, λέει χαρακτηριστικά.
Για ανάγκη ενότητας κάνει λόγο και ο εκπρόσωπος του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ Πέτρος Βασιλειάδης: “Στηρίζουμε την ομαλοποίηση των σχέσεων και για έναν επιπλέον λόγο: Όταν λυθεί το πρόβλημα του Αγίου Όρους με τους υπερσυντηρητικούς, θα μπορέσει να προσφέρει περισσότερα στον διάλογο με την επιστημονική κοινότητα, τη νεότερη θεολογία”.
Το χρονολόγιο της απόσχισης
1972
Η μονή Εσφιγμένου διακόπτει κάθε επικοινωνία με τις μονές του Αγίου Όρους και με όλες τις ορθόδοξες εκκλησίες, έχοντας αποδεχτεί ως κεφαλή τον παλαιοημερολογίτη “αρχιεπίσκοπο” Αυξέντιο. Έκτοτε αρνείται κάθε συμμετοχή στην ΙΚ του Αγίου Όρους.
1974
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποφασίζει την απέλαση τεσσάρων και την καθαίρεση ενός από τους πρωταίτιους. Θεωρεί ότι στο εξής η μονή δεν λειτουργεί νόμιμα.
1990, 1991
Ο πατριάρχης Δημήτριος ζητά να επισκεφθεί την μονή αλλά δεν γίνεται δεκτός. Ο νέος οικουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαίος προσκαλεί τους διαμένοντες στη μονή αλλά αρνούνται.
1999
Επικεφαλής των σχισματικών αναλαμβάνει ο Μεθόδιος Παπαλαμπρακόπουλος. Το 2001 παρεμποδίζουν την 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων να διενεργήσει αυτοψία σε κειμήλια.
2002
Με την απόφαση 1957/2002 η ΙΚ διαπιστώνει εμπλοκή στο διοικητικό σύστημα του Αγίου Όρους λόγω απουσίας της μονής από την Κοινότητα. Με πατριαρχική και συνοδική απόφαση οι διαμένοντες στη μονή χαρακτηρίζονται σχισματικοί. Οι τελευταία καταφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
2005
Με την απόφαση 736/2005 του Συμβουλίου της Επικρατείας απορρίπτονται επί της ουσίας όλοι οι λόγοι της αίτησης ακυρώσεως. Με απόφαση της ΙΚ συγκροτούνται και έκτοτε λειτουργούν τα διοικητικά της όργανα ώστε η μονή να εκπροσωπείται κανονικά.
2006, 2007
Στη μονή μεταβαίνει εισαγγελέας και καλεί τους διαμένοντες να αποχωρήσουν. Ο Μεθόδιος Παπαλαμπρακόπουλος καταδικάζεται για παρεμπόδιση διενέργειας ελέγχου από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
2008, 2009
Ο εισαγγελέας αποστέλλει έγγραφη έκκληση προς τις αρχές για υλοποίηση των αποφάσεων περί απέλασης. Δεκατέσσερα άτομα καταδικάζονται για κατάληψη της μονής.
Δηλώνει στη "ΜτΚ" ο αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου του οικουμενικού πατριαρχείου αρχιμανδρίτης Ελπιδοφόρος Λαμπρυνιάδης. Της Μαρίας Τερζούδη
Το θέμα της κατάληψης της μονής Εσφιγμένου έρχεται, για άλλη μία φορά, στην επικαιρότητα, με αφορμή το ντοκιμαντέρ του Νίκου Αναγνωστόπουλου “Ει έχεις καρδίαν, δύνασαι διασωθήναι…”.
Η απόσχιση της μονής Εσφιγμένου, ήδη από το 1972, η αντιπαλότητα, οι ακραίες αντιδράσεις -με εμπλοκή της διοικητικής και ποινικής δικαιοσύνης- και η συνεχιζόμενη κατάληψή της ταλανίζουν την κοινότητα του Αγίου Όρους έως σήμερα. Στην πολύχρονη προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων, “η Ιερά Κοινότητα (ΙΚ) εξάντλησε την υπομονή της”, λέει ο καθηγούμενος της μονής Εσφιγμένου Χρυσόστομος: “Σήμερα, χρειαζόμαστε την ενότητα όσο λίγες φορές στην ιστορία. Επιθυμία μου είναι να έλθει η μέρα που οι είκοσι ηγούμενοι του Αγίου Όρους θα λειτουργήσουμε και πάλι όλοι μαζί”.
Στο ντοκιμαντέρ του Νίκου Αναγνωστόπουλου, που προβλήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 16 Απριλίου, στο πλαίσιο ημερίδας για το ζήτημα της μονής Εσφιγμένου, για πρώτη φορά πολλοί αγιορείτες ηγούμενοι και μοναχοί εκθέτουν τις απόψεις τους, ανατρέχουν στα γεγονότα που οδήγησαν στην απόσχιση και εύχονται αποκατάσταση των σχέσεων. Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Τμήματος Θεολογίας, της Αγιορείτικης Εστίας και του Συλλόγου Φίλων της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου.
Προτεραιότητα του Οικουμενικού Πατριαρχείου
“Από άποψη εκκλησιαστική και νομική, το θέμα έχει λήξει. Αυτό που υπολείπεται είναι να επιβάλει τάξη η πολιτεία. Το θέμα έχει και πολιτική διάσταση. Πρέπει να εφαρμοστεί ο νόμος, πράγμα που επηρεάζουν και οι ψηφοθηρικές επιθυμίες. Το κράτος υπολογίζει το πολιτικό κόστος και αποδεικνύεται αδύναμο”, δηλώνει στη “ΜτΚ” ο αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου και αν. καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής του ΑΠΘ αρχιμανδρίτης Ελπιδοφόρος Λαμπρυνιάδης. “Η μονή Εσφιγμένου είναι εδώ και χρόνια προπύργιο των παλαιοημερολογιτών. Την χρησιμοποιούν ως καθαρτήριο και την ενισχύουν. Πρόκειται για ομάδα που ζει στο περιθώριο. Η πληγή όμως πρέπει να καθαρίσει. Κατανοούμε ότι κάποιοι άνθρωποι ζούνε εκεί για 30 χρόνια. Πρέπει να βρεθεί μια λύση, να μεταφερθούν εκτός Αγίου Όρους, να μην παραβιάζονται πια οι νόμοι. Περιμένουμε συγκεκριμένα βήματα από την κυβέρνηση και αισιοδοξούμε ότι θα επιληφθεί του θέματος. Για το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το θέμα είναι πολύ σοβαρό. Γιʼ αυτό άλλωστε βρίσκομαι εδώ”, τονίζει. Στην ομιλία του ο αρχιγραμματέας έδωσε έμφαση στην εκκλησιολογική προσέγγιση του ζητήματος, συνόψισε την ιστορία της απόσχισης και την απαρχή της κατάληψης της μονής και απαρίθμησε τα κανονικά παραπτώματα των σχισματικών: διακοπή μνημόσυνου του οικουμενικού πατριάρχη, διακοπή κοινωνίας με άλλες μονές, απόσταση από τους βασικούς σκοπούς του μοναχικού βίου, προσηλυτισμός, σφετερισμός της ιδιότητας του εσφιγμενίτη μοναχού κ.ά.
Έννοια της ενότητας
Στην ιδιαίτερη έννοια της ενότητας, όσον αφορά το Άγιον Όρος, όπως ορίζει το σύνταγμα και ο Καταστατικός του Χάρτης, αναφέρθηκε ο δικηγόρος δρ Διογένης Καραγιαννακίδης, ξεκαθαρίζοντας ότι τεκμηριώνεται ως υποχρέωση και παράλληλα ως ίδιον της αγιορείτικης ζωής. “Η κοινωνία των μονών είναι κορυφαίο στοιχείο της αυτοδιοίκησής τους. Βάσει νόμων δεν δικαιούνται να αμφισβητούν τόσο την κυριαρχία του ελληνικού κράτους όσο και την δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το Άγιον Όρος δεν είναι τόπος θρησκευτικού πειραματισμού αλλά χαρακτηρίζεται από ειδικό καθεστώς. Πρέπει να εφαρμοστούν αποφάσεις, να δοθεί η μονή στην κανονική αδελφότητα”, λέει χαρακτηριστικά.
Για ανάγκη ενότητας κάνει λόγο και ο εκπρόσωπος του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ Πέτρος Βασιλειάδης: “Στηρίζουμε την ομαλοποίηση των σχέσεων και για έναν επιπλέον λόγο: Όταν λυθεί το πρόβλημα του Αγίου Όρους με τους υπερσυντηρητικούς, θα μπορέσει να προσφέρει περισσότερα στον διάλογο με την επιστημονική κοινότητα, τη νεότερη θεολογία”.
Το χρονολόγιο της απόσχισης
1972
Η μονή Εσφιγμένου διακόπτει κάθε επικοινωνία με τις μονές του Αγίου Όρους και με όλες τις ορθόδοξες εκκλησίες, έχοντας αποδεχτεί ως κεφαλή τον παλαιοημερολογίτη “αρχιεπίσκοπο” Αυξέντιο. Έκτοτε αρνείται κάθε συμμετοχή στην ΙΚ του Αγίου Όρους.
1974
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποφασίζει την απέλαση τεσσάρων και την καθαίρεση ενός από τους πρωταίτιους. Θεωρεί ότι στο εξής η μονή δεν λειτουργεί νόμιμα.
1990, 1991
Ο πατριάρχης Δημήτριος ζητά να επισκεφθεί την μονή αλλά δεν γίνεται δεκτός. Ο νέος οικουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαίος προσκαλεί τους διαμένοντες στη μονή αλλά αρνούνται.
1999
Επικεφαλής των σχισματικών αναλαμβάνει ο Μεθόδιος Παπαλαμπρακόπουλος. Το 2001 παρεμποδίζουν την 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων να διενεργήσει αυτοψία σε κειμήλια.
2002
Με την απόφαση 1957/2002 η ΙΚ διαπιστώνει εμπλοκή στο διοικητικό σύστημα του Αγίου Όρους λόγω απουσίας της μονής από την Κοινότητα. Με πατριαρχική και συνοδική απόφαση οι διαμένοντες στη μονή χαρακτηρίζονται σχισματικοί. Οι τελευταία καταφεύγουν στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
2005
Με την απόφαση 736/2005 του Συμβουλίου της Επικρατείας απορρίπτονται επί της ουσίας όλοι οι λόγοι της αίτησης ακυρώσεως. Με απόφαση της ΙΚ συγκροτούνται και έκτοτε λειτουργούν τα διοικητικά της όργανα ώστε η μονή να εκπροσωπείται κανονικά.
2006, 2007
Στη μονή μεταβαίνει εισαγγελέας και καλεί τους διαμένοντες να αποχωρήσουν. Ο Μεθόδιος Παπαλαμπρακόπουλος καταδικάζεται για παρεμπόδιση διενέργειας ελέγχου από την Αρχαιολογική Υπηρεσία.
2008, 2009
Ο εισαγγελέας αποστέλλει έγγραφη έκκληση προς τις αρχές για υλοποίηση των αποφάσεων περί απέλασης. Δεκατέσσερα άτομα καταδικάζονται για κατάληψη της μονής.
