Η εστίαση, ένας από τους πλέον ταλαιπωρημένους κλάδους από την κορονοκρίση βοηθούντος και του τουρισμού που διαγράφει ανέλπιστα θετική πορεία, μπορεί να πήρε σημαντικές ανάσες μετά την επαναλειτουργία των επιχειρήσεων τον Μάιο καλύπτοντας τρύπες αλλά το φθινόπωρο και κυρίως ο χειμώνας τρομάζουν τους επιχειρηματίες της Θεσσαλονίκης.

Μπορεί ακόμα ο καιρός να είναι σύμμαχος αλλά η νέα δύσκολη πραγματικότητα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι επαγγελματίες της εστίασης στην πόλη όταν οι καιρικές συνθήκες θα καταστήσουν αναπόφευκτη την χρήση των εσωτερικών χώρων, κλείνοντας... ερμητικά τις πόρτες καφέ και εστιατορίων για τους ανεμβολίαστους πολίτες, προβληματίζει. Οι επιχειρηματίες καλούνται να προσαρμοστούν σε ένα καινούριο περιβάλλον, την ώρα που 600 μαγαζιά τα οποία δεν είχαν εξωτερικούς χώρους δεν άνοιξαν καν το καλοκαίρι. Οι μαγαζάτορες φοβούνται πως έρχεται τσουνάμι λουκέτων από τα νέα μέτρα καθώς δεδομένου πως μεγάλος αριθμός πολιτών δεν έχει εμβολιαστεί, με τα πρώτα κρύα του φθινοπώρου για πολλές επιχειρήσεις η λειτουργία μόνο των εξωτερικών χώρων θα κριθεί μη βιώσιμη με τα λουκέτα να πέφτουν βροχή.

Την ίδια στιγμή, πέρα από τις επιχειρήσεις του κλάδου που έχουν κλείσει οριστικά μην αντέχοντας τα αλλεπάλληλα lockdown, μεγάλος αριθμός βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού μένοντας στη ζωή με την τεχνητή αναπνοή των κρατικών μέτρων στήριξης. Πρόκειται για μαγαζιά τόσο στο κέντρο της πόλης όσο και σε περιοχές περιφερειακά, όπου το πρόβλημα είναι πιο οξύ με τον κλοιό να σφίγγει όλο και περισσότερο.

Το πολυπόθητο άνοιγμα της εστίασης τον Μάιο έφερε χαμόγελα στα πρόσωπα των επαγγελματιών με την αισιοδοξία, έστω και συγκρατημένη, για ένα πιο ευοίωνο μέλλον, να επιστρέφει αν και τα φλέγοντα ζητήματα του κλάδου γεννούν... εστίες προβληματισμού για την επόμενη μέρα. Τα γεμάτα τραπέζια, κυρίως τα Σαββατοκύριακα και η θερμή ανταπόκριση των πελατών αν και σταδιακά η κίνηση ιδίως τις καθημερινές ακολουθούσε φθίνουσα πορεία, δημιούργησαν κλίμα ευφορίας με τις ελπίδες των επαγγελματιών να αναπτερώνονται και το μέλλον να διαγράφεται ελπιδοφόρο.

Οι πληγές που αφήνει ο κορονοϊός στην εστίαση δεν θα θεραπευτούν από τη μία στιγμή στην άλλη αλλά σε πρώτη φάση σημασία έχει πως το νερό μπήκε στο αυλάκι με τις κουτάλες να σηκώνονται και τις μηχανές του καφέ να ξαναπαίρνουν μπρος. Η επόμενη μέρα είναι γεμάτη προκλήσεις για τις επιχειρήσεις του χώρου οι οποίες ελπίζουν να συνεχίσουν να πατούν γκάζι για να ισορροπήσουν τα οικονομικά τους στοιχεία, που είναι στο κόκκινο. Το σπριντ του καλοκαιριού σε σημαντικό βαθμό επιτεύχθηκε χάρη και στην συμβολή του τουρισμού που βοήθησε σημαντικά για να καλύψουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα την… κορονοχασούρα. Το πρώτο βήμα που ήταν να μπουν σε τροχιά, μερικής έστω, κανονικότητας οι επιχειρήσεις έγινε, ωστόσο οι ελπίδες των επαγγελματιών για ταχεία ανάταξη του κλάδου με κάλυψη ενός μεγάλου μέρους της χασούρας ψαλιδίζονται, μετά την ανακοίνωση των μέτρων που βάζουν φρένο στους ανεμβολίαστους.

«Από τον Ιανουάριο του 2023 να αρχίσει η αποπληρωμή των κορονο-οφειλών»

«Η εστίαση από τις 13 του μήνα λειτουργεί μόνο με το 50% των δυνητικών της πελατών, ουσιαστικά με το 50% της χωρητικότητας των καταστημάτων, o κλάδος έχει τεθεί σε ένα άτυπο καθεστώς mini lockdown. Προς το παρόν ο καιρός βοηθάει αλλά σιγά σιγά όσο μπαίνουμε στο φθινόπωρο θα δυσκολεύουν τα πράγματα», επισημαίνει ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς.

«Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι στον κλάδο της εστίασης ο χαμένος τζίρος δεν ανακτάται ποτέ, αν δε βγει μία παρέα για ποτό ή φαγητό σήμερα δεν σημαίνει πως αύριο θα πάρει δύο ποτά η διπλάσια ποσότητα φαγητού. Οι επιχειρήσεις εστίασης κατάφεραν να ανακτήσουν ένα μέρος του χαμένου τζίρου των lockdown το διάστημα Ιουλίου - Αυγούστου», συμπληρώνει.

«Είναι αναγκαίο η αποπληρωμή των χρεών που πάγωσαν να αρχίσει τον Ιανουάριο του 2023 και όχι του 2022, οι επαγγελματίες πιέζονται, ρευστότητα δεν υπάρχει», σημειώνει εκφράζοντας την πεποίθηση πως η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρηματιών θα εφαρμόσει απαρέγκλιτα τα περιοριστικά μέτρα για την είσοδο των πελατών στα μαγαζιά.

«Πολλοί επαγγελματίες δεν θα μπορούν να πληρώσουν τα χρέη τους»

«Δεν έχει αλλάξει η εικόνα της αγοράς, ο κόσμος που γυρνάει από διακοπές δεν έχει χρήματα, επικρατεί μία συγκρατημένη αισιοδοξία. Τώρα με την Έκθεση δούλεψαν τα μαγαζιά του κέντρου αλλά όχι τα περιφερειακά», επισημαίνει o πρόεδρος της ένωσης ψητοπωλών καφέ μπαρ νομού Θεσσαλονίκης, Γιάννης Φιλοκώστας.

«Είναι αναγκαίο να εφαρμόζονται τα μέτρα για τους ανεμβολίαστους, αν δεν τα εφαρμόσουμε θα έρθουμε αντιμέτωποι με τον νόμο», σημειώνει.

«Από τον Μάιο που ανοίξαμε μόνο τα καλοκαιρινά μαγαζιά ανέκτησαν ένα σημαντικό μέρος του τζίρου που έχασαν», προσθέτει διατυπώνοντας την εκτίμηση πως ένα μεγάλο τμήμα των επαγγελματιών δεν θα είναι σε θέση να αποπληρώσει τα συσσωρευμένα κορονοχρέη από τον Ιανουάριο του 2022 που ξεπαγώνουν. «Υπάρχει τεράστιο ζήτημα ρευστότητας στην αγορά», καταλήγει.

«Μία παρέα που οι μισοί θα είναι ανεμβολίαστοι θα επιλέξει να κάτσει σπίτι παρά να βγει έξω, πολλές επιχειρήσεις θα έχουν σοβαρό πρόβλημα, αν συνεχίσει έτσι η κατάσταση θα έχουμε λουκέτα και απολύσεις. Αυτή την στιγμή τα δεδομένα δεν είναι καθόλου ευχάριστα», καταλήγει.

Οξυγόνο στην εστίαση που βλέπει... με τα κιάλια τους τζίρους του 2019

Η μεγαλύτερη αύξηση τζίρου το β’ τρίμηνο του 2021 σε σύγκριση με το β’ τρίμηνο του 2020 καταγράφηκε στις δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών εστίασης και καταλύματος, βάσει των πρόσφατων στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ. Υπενθυμίζεται ότι φέτος η εστίαση επαναλειτούργησε στις 3 Μαΐου, ενώ πέρυσι στα τέλη Μαΐου. Από τις 15 Μαΐου φέτος άνοιξε σταδιακά και ο τουρισμός.

Στην εστίαση ειδικότερα και δη στις επιχειρήσεις που είχαν τεθεί σε αναστολή λειτουργίας, ο τζίρος διαμορφώθηκε το β’ τρίμηνο του 2021 σε 988,221 εκατ. ευρώ έναντι 602,595 εκατ. ευρώ το 2020 και 1,44 δισ. ευρώ το 2019. Σε σύγκριση, δηλαδή, με πέρυσι καταγράφεται αύξηση 64%, όμως σε σύγκριση με το 2019 ο τζίρος στον κλάδο είναι μειωμένος κατά 31%. Στα καταλύματα καταγράφεται φέτος σχεδόν εξαπλάσιος τζίρος (αύξηση 481%), στα 575,315 εκατ. ευρώ το β’ τρίμηνο του 2021 έναντι μόλις 99,023 εκατ. ευρώ το β’ τρίμηνο του 2020. Προ πανδημίας και δη το β’ τρίμηνο του 2019, ο τζίρος στον κλάδο των καταλυμάτων είχε διαμορφωθεί σε 1,8 δισ. ευρώ. Ενώ, για τις επιχειρήσεις του κλάδου υπηρεσιών εστίασης με υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων, για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σε μηνιαία βάση, ο κύκλος εργασιών τον Ιούλιο 2021 ανήλθε σε 181.898.778 ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 42,8% σε σχέση με τον Ιούλιο 2020, όπου είχε ανέλθει σε 127.414.844 ευρώ. Για τις επιχειρήσεις των Περιφερειακών Ενοτήτων με συνεισφορά στον συνολικό κύκλο εργασιών του 2020 μεγαλύτερη από 1%, η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Θήρας (164%) και η μικρότερη (1,8%) καταγράφηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης. Στον αντίποδα, μείωση 6,2% καταγράφηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως πέρα από τους περιορισμούς που μοιραία βάζουν προσκόμματα στην ομαλή επαναλειτουργία του κλάδου ρίχνοντας τους τζίρους, η κατανάλωση παραμένει συρρικνωμένη από πλευράς των νοικοκυριών, καθώς ζουν στην πλειονότητά τους σε παρατεταμένη αβεβαιότητα για την οικονομική τους κατάσταση.

Τα νέα μέτρα για τους κλειστούς χώρους έχουν τεθεί σε ισχύ από τις 13 Σεπτεμβρίου και ισχύουν έως 31 Μαρτίου 2022.

Οι κλειστοί χώροι εστίασης (εστιατόρια, μπαρ, καφετέριες, ταβέρνες) θα λειτουργούν μόνο για εμβολιασμένους και νοσήσαντες έως 6 μήνες από τη διάγνωση.

Οι εργαζόμενοι επιχειρήσεων εστίασης, εφόσον δεν έχουν εμβολιαστεί, υποχρεούνται με δικά τους έξοδα να υποβάλλονται δύο φορές την εβδομάδα σε rapid test, με το κόστος να αγγίζει τα 10 ευρώ.

Καύσιμο κίνησης σε πάνω από 30.000 επιχειρήσεις

Ευεργετικό αποδείχθηκε για τις επιχειρήσεις του κλάδου το πρόγραμμα επιδότησης για την επανεκκίνησή τους με τις αιτήσεις να πέφτουν βροχή, δεδομένων και των μεγάλων αναγκών που υπήρχαν για φθηνό χρήμα ούτως ώστε να σταθεί όρθιος ο κλάδος που πλήρωσε βαρύτατα την πανδημία.

Συγκεκριμένα η Δράση, «Επιδότηση Κεφαλαίου Κίνησης σε Επιχειρήσεις Εστίασης για Προμήθεια Πρώτων Υλών - ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ ΕΣΤΙΑΣΗΣ» επιδοτεί έως 100.000 ευρώ τις επιχειρήσεις εστίασης, για την αγορά πρώτων υλών απαραίτητων για τη λειτουργία τους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη Δράση αποδείχθηκε ιδιαίτερα δημοφιλής καθώς περισσότερες από 30.000 επιχειρήσεις εστίασης υπέβαλαν αίτηση με τον προϋπολογισμό των αιτήσεων να ξεπερνάει τα 270 εκατ. ευρώ δημόσιας δαπάνης. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η διαδικασία ένταξης ήταν ιδιαίτερα απλή καθώς επαρκούσε η ενδιαφερόμενη επιχείρηση να πληροί τους όρους και τις τυπικές προϋποθέσεις της Πρόσκλησης.

Σε 15.499 ανέρχονται, συνολικά, τα ενταγμένα έργα στη δράση «Επανεκκίνηση Εστίασης» και η συνολική δημόσια δαπάνη ανέρχεται σε 150.356.241,58 ευρώ.

Δημοσιεύθηκε η πέμπτη τροποποίηση της απόφασης ένταξης αιτήσεων χρηματοδότησης στο πλαίσιο της δράσης «Επιδότηση Κεφαλαίου Κίνησης σε Επιχειρήσεις Εστίασης για Προμήθεια Πρώτων Υλών - Επανεκκίνηση Εστίασης», σχετικά με την ένταξη 5.615 αιτήσεων χρηματοδότησης συνολικής δημόσιας δαπάνης 51.526.019,18 ευρώ.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, με την τροποποίηση της απόφασης τα συνολικά ενταγμένα έργα στη δράση ανέρχονται σε 15.499. Η συνολική δημόσια δαπάνη ανέρχεται σε 150.356.241,5 ευρώ. Oι διαδικασίες εντάξεων και εκταμιεύσεων συνεχίζονται με ταχείς ρυθμούς.

Επισημαίνεται ότι οι επιχειρήσεις των οποίων οι αιτήσεις απορρίφθηκαν στις δύο ανωτέρω δράσεις, δύνανται μετά την έκδοση της σχετικής απορριπτικής απόφασης να υποβάλουν νέα αίτηση χρηματοδότησης μέχρι και την Πέμπτη 30/09/2021 και ώρα 3 μ.μ.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 26 Σεπτεμβρίου 2021