Μετά τις εκλογές του Ιουνίου 1989, η Νέα Δημοκρατία, που λόγω εκλογικού νόμου δεν πήρε αυτοδυναμία παρά το 44,5% που είχε κατακτήσει, και ο Συνασπισμός, που επαγγελλόταν κάθαρση και σεβασμό στους θεσμούς με την υπογραφή της αθωότητας της ανανεωτικής αριστεράς, ανέλαβαν να ασχοληθούν με την «ψαροκασέλα» της κάθαρσης -ρήση του Χαρίλαου Φλωράκη- και σχημάτισαν κυβέρνηση ειδικού σκοπού, με αποτέλεσμα ο Ανδρέας Παπανδρέου να παραπεμφθεί στο Ειδικό Δικαστήριο.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής διαφώνησε, αφού σύμφωνα με πηγές συνεργατών του είχε πει το περίφημο «έναν πρωθυπουργό δεν τον στέλνεις φυλακή, τον στέλνεις σπίτι του».

Στην τελική απόφαση των ηγετών της αριστεράς, που συμμετείχαν στο εγχείρημα της συνεργασίας με τη δεξιά -παρά τις θυελλώδεις διαφωνίες μικρών ομάδων στελεχών του ΚΚΕ και της ΕΑΡ- σύμφωνα με πολλούς αναλυτές σήμερα, βάρυνε και η ηθική υποχρέωση για «κάθαρση» αλλά και ο υπολογισμός ότι ο ασθενής και βαλλόμενος τότε για ευθύνες στο σκάνδαλο Κοσκωτά, Ανδρέας Παπανδρέου, θα φύγει από το παιχνίδι, ανοίγοντας το δρόμο για τη διάλυση του ΠΑΣΟΚ και συνεπώς για την ανάδειξη του Συνασπισμού σε αξιωματική αντιπολίτευση!

Το εγχείρημα έκανε αίσθηση και έξω από την Ελλάδα, και απασχόλησε το διεθνή Τύπο.

Οι οπαδοί του ΠΑΣΟΚ συσπειρώθηκαν, καταγγέλλοντας «σκευωρία» και «ποινικοποίηση της πολιτικής ζωής», ενώ οι της ΝΔ υποστήριζαν ότι το βαρύ κλίμα από τα σκάνδαλα οδηγούσε στην ανάγκη για κάθαρση. Οι λίγοι ουδέτεροι έλεγαν πως τα σκάνδαλα ήταν υπαρκτά αλλά ότι ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης «βολεύτηκε» από τις εξελίξεις, ανέβασε υποκριτικά τους τόνους και έγινε πρωθυπουργός, και ότι η αλήθεια ήταν κάπου στη μέση!

Η συνέχεια υπήρξε εξίσου διδακτική: Ο Ανδρέας Παπανδρέου αθωώθηκε και στις εκλογές του 1993 εξελέγη με 47%, αφήνοντας πίσω τη ΝΔ του Κ. Μητσοτάκη κατά οκτώ μονάδες. Όσο για τον Συνασπισμό, έμεινε εκτός Βουλής, αφού δεν έπιασε το 3%!

Τριάντα χρόνια μετά, ο σημερινός πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, είτε διότι αξιολόγησε τα διδάγματα που εξήχθησαν από εκείνη την περιπέτεια της χώρας είτε διότι είναι μιας νέας πολιτικής κουλτούρας -πιθανόν να έχουμε και συνδυασμό των δύο παραγόντων- απέρριψε το ενδεχόμενο παραπομπής του προκατόχου του Αλέξη Τσίπρα σε προανακριτική επιτροπή για την υπόθεση Novartis. «Οι πρωθυπουργοί κρίνονται στις κάλπες» φέρεται ότι είπε σε συνεργάτες του, μιλώντας την πιθανή διερεύνηση από τη Βουλή του ρόλου του κ. Τσίπρα στην υπόθεση.

Τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα.

- Πολλοί λένε ότι δεν μπορεί ένας πρωθυπουργός να βγαίνει εκτός κάδρου πριν να ολοκληρωθεί η διερεύνηση της υπόθεσης.

- Ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, που είχε υποβάλει μήνυση εναντίον του κ. Τσίπρα και του κ. Παπαγγελόπουλου, διότι πιστεύει ότι αδίκως τον ενέπλεξαν στο σκάνδαλο Novartis δίχως στοιχεία, θέλει, όπως έχει δηλώσει, να τους «πάει μέχρι τέλους».

- Υπάρχουν πολλοί ψηφοφόροι της ΝΔ αλλά και του ΠΑΣΟΚ, στελέχη του οποίου, πρώην υπουργοί, επίσης κατηγορήθηκαν, που αντιδρούν στο γρήγορο και «ανώδυνο» τελείωμα της υπόθεσης.

- Ο Ευάγγελος Βενιζέλος ζήτησε σύσταση εξεταστικής επιτροπής, κάτι που θα επέτρεπε να γνωρίσουμε τους προστατευόμενους μάρτυρες, να ακούσουμε τη δικαιοσύνη και να γίνει πλήρης διερεύνηση της υπόθεσης.

- Ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης Δημήτρης Παπαγγελόπουλος κάνει λόγο για «απόπειρα εκδικητικής πολιτικής δίωξης» σχετικά με τη διαβίβαση της δικογραφίας στη Βουλή για την υπόθεση της Novartis.

Βέβαια, δημόσιες διαφωνίες για τη διαφαινόμενη στάση του πρωθυπουργού και, πολύ περισσότερο, οργανωμένη αντίδραση δεν αναμένεται να υπάρξει από το χώρο της ΝΔ.

Ο άνεμος που έχει σήμερα κ. Μητσοτάκης στα «πανιά» του μέσα από τις δημοσκοπήσεις, οι συνεχείς αναφορές του κατά οποιουδήποτε αναχρονισμού στο πολιτικό σκηνικό και η επιμονή του για ματιά στο μέλλον, δείχνουν, σύμφωνα με συνεργάτες του, ότι ο ίδιος θα προχωρήσει ήπια, χωρίς εκδικητικότητα, αλλά και χωρίς «κουκουλώματα».

Με την ιστορία όμως που πάντα διδάσκει, κανείς σώφρων δεν αναμετράται.

• Ο τίτλος «Το Βρόμικο ’89» ήταν του βιβλίου που έγραψε ο Λευτέρης Παπαδόπουλος και αναφέρεται στα γεγονότα του 1989 (συγκυβέρνηση ΝΔ - αριστεράς, παραπομπή του πρώην πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου στη Δικαιοσύνη για το σκάνδαλο Κοσκωτά). Μέρος του δημοσιεύτηκε -πάνω από το μισό- σε συνέχειες στην εφημερία «Τα Νέα».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 22 Σεπτεμβρίου 2019