Το ντέρμπι μεταξύ Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού το βράδυ του Σαββάτου (25/2, 20:30) έδωσε την αφορμή στους New York Times να προχωρήσουν σε μία λεπτομερέστατη μελέτη του ελληνικού επαγγελματικού ποδοσφαίρου δίνοντας έμφαση στους Big-4.

Το άρθρο με τίτλο «Το ντέρμπι των ολιγαρχών» χαρτογραφεί την παρουσία των Βαγγέλη Μαρινάκη, Γιάννη Αλαφούζου, Ιβάν Σαββίδη και Δημήτρη Μελισσανίδη στο ελληνικό ποδόσφαιρο, παρουσιάζει το προφίλ τους και καταγράφει τις συνέπειες της επένδυσής τους στο άθλημα.

Αναλυτικά το άρθρο:

«Ο Ολυμπιακός τον αποκάλεσε Αγώνα για την Ειρήνη. Στις 9 Απριλίου πέρσι, λίγο περισσότερο από ένα μήνα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο ελληνικός σύλλογος διοργάνωσε φιλικό ματς με τη Σαχτάρ Ντόνετσκ. Ήταν μια εγκάρδια, οδυνηρή περίπτωση, το πρώτο παιχνίδι που είχε παίξει η Σαχτάρ από τότε που είχε φύγει από τον πόλεμο στην πατρίδα της.

Πριν από το παιχνίδι, κάθε παίκτης της Σαχτάρ εμφανίστηκε με τη σημαία της Ουκρανίας στους ώμους τους. Οι φανέλες των δύο ομάδων έφεραν το σύνθημα: «Σταματήστε τον πόλεμο». Όλα τα έσοδα από την πώληση εισιτηρίων για τον αγώνα, που διεξήχθη στο γήπεδο Καραϊσκάκης του Ολυμπιακού στον Πειραιά, διατέθηκαν για την υποστήριξη των προσφύγων από τις μάχες. «Χρησιμοποιούμε το ποδόσφαιρο ως εργαλείο για την ειρήνη», δήλωσε ο Κρίστιαν Καρεμπέ, τότε αθλητικός διευθυντής του ελληνικού συλλόγου.

Τέσσερις ημέρες νωρίτερα, το «Αλκίνοος», ένα δεξαμενόπλοιο αργού πετρελαίου που έπλεε υπό τη σημαία της Λιβερίας, έφτασε στο Ρότερνταμ από το ρωσικό λιμάνι Πριμόρσκ, σύμφωνα με στοιχεία του Κέντρου Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα που αναλύθηκαν από την Investigate Europe και τους Reporters United.

Το πόσο ρωσικό πετρέλαιο μετέφερε το πλοίο δεν είναι γνωστό, μόνο ότι η χωρητικότητα του πλοίου είναι 109.900 τόνοι νεκρού βάρους και ότι λειτουργεί από την Capital Ship Management. Το ίδιο και το «Αριστείδης», ένα δεξαμενόπλοιο πετρελαίου και χημικών που έφτασε στο Τίσπορτ, στη βόρεια Αγγλία, λίγες μέρες αργότερα.

Η Capital Ship Management ανήκει σε έναν Έλληνα μεγιστάνα ονόματι Ευάγγελο Μαρινάκη. Αν και έκτοτε έχει διαφοροποιήσει τις συμμετοχές του σε μέσα ενημέρωσης και λιανικής, ο Μαρινάκης μπορεί να αναζητήσει την περιουσία του στη ναυτιλία. Εκεί έβγαζε τα λεφτά του. Στο ποδόσφαιρο, όμως, βρήκε τη φήμη. Ο Μαρινάκης είναι ο άνθρωπος που μετέτρεψε τον Ολυμπιακό σε συνεχόμενο πρωταθλητή Ελλάδας.

Ο Μαρινάκης -πολύ πιο πρόσφατα και ιδιοκτήτης της Νότιγχαμ Φόρεστ- δεν έχει παραβιάσει κανένα νόμο, ούτε αψήφησε οποιεσδήποτε κυρώσεις, διευκολύνοντας τη ροή ρωσικού πετρελαίου σε όλο τον κόσμο. Η μόνη παράβαση εδώ, δεδομένης της υποστήριξης του Ολυμπιακού στη Σαχτάρ, ήταν ότι οι ιδιωτικές και δημόσιες θέσεις του δεν ταίριαζαν.

Δεν είναι μόνος σε αυτό. Ο Γιάννης Αλαφούζος, όπως και ο Μαρινάκης, έχει ένα τρομερό χαρτοφυλάκιο συμφερόντων. Είναι ιδιοκτήτης του τηλεοπτικού δικτύου ΣΚΑΪ, καθώς και της Καθημερινής, της κορυφαίας εφημερίδας στην Ελλάδα. Και οι δύο έχουν ασκήσει σφοδρή κριτική για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ανάλογη στάση έχει κρατήσει και στις (σχετικά λίγες) δημόσιες δηλώσεις του για το θέμα.

Στη ρίζα της περιουσίας του, ωστόσο, βρίσκεται η Kyklades Maritime, μια ναυτιλιακή εταιρεία με στόλο 22 δεξαμενόπλοιων που συνέχισε να μεταφέρει ρωσικό πετρέλαιο μέσα στο έτος έναρξης του πολέμου. Η Investigate Europe υπολόγισε ότι τα πλοία της Kyklades έχουν «πραγματοποιήσει 26 αποστολές αργού πετρελαίου ή πετρελαίου από τη Ρωσία διεθνώς» μεταξύ της έναρξης της εισβολής και της 5ης Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους.

Ο Αλαφούζος, πρέπει να επισημανθεί, έχει και τον Παναθηναϊκό, τον παραδοσιακά αιώνιο αντίπαλο του Ολυμπιακού και τον πλησιέστερο εγχώριο ανταγωνιστή του. Τα τελευταία χρόνια δυσκολεύεται να συμβαδίσει με το τζάγκερ που έχει φτιάξει ο Μαρινάκης. Ο Ολυμπιακός, με τα έσοδά του να αυξάνονται ραγδαία χάρη στη συχνή του συμμετοχή στο Champions League, έχει διεκδικήσει όλους τους τίτλους του ελληνικού πρωταθλήματος τα τελευταία είκοσι χρόνια εκτός από τέσσερις. Ο Παναθηναϊκός, αντίθετα, δεν έχει στεφθεί πρωταθλητής Ελλάδας από το 2010.

Φέτος, όμως, φαίνεται ότι αυτό μπορεί να αλλάξει. Υπό την οξυδερκή καθοδήγηση του Ιβάν Γιοβάνοβιτς, ο Παναθηναϊκός βρίσκεται πρώτος στη βαθμολογία και 4 βαθμούς μακριά από τον πλησιέστερο αντίπαλό του -την ΑΕΚ Αθηνών- με μόλις τρία παιχνίδια να απομένουν για την κανονική περίοδο.

Αυτό το Σαββατοκύριακο, όμως, έρχεται η μεγαλύτερη πρόκληση. Ο Ολυμπιακός αυτή τη στιγμή βρίσκεται στην τρίτη θέση, με 5 βαθμούς πίσω, αλλά με μια πολύ πιο βαθιά, πιο επιφανή ομάδα.

Είναι δύσκολο να αποτυπώσεις την κλίμακα των αγώνων του Παναθηναϊκού με τον Ολυμπιακό. Ίσως ο καλύτερος τρόπος είναι να σημειώσουμε ότι το παιχνίδι είναι γνωστό στην Ελλάδα ως το «Ντέρμπι των Αιώνιων Εχθρών», και αυτό μάλλον το υποτιμά. Υπάρχει περίπτωση να υποστηριχθεί ότι αυτή ήταν εδώ και καιρό η πιο έντονη αντιπαλότητα στην Ευρώπη.

Μεταξύ τους, όμως, ο Μαρινάκης και ο Αλαφούζος έχουν καταφέρει αυτό που πραγματικά θα έπρεπε να ήταν αδύνατο: Το έχουν τροφοδοτήσει περισσότερο. Το ελληνικό ποδόσφαιρο εδώ και δεκαετίες κυριαρχείται όχι από τους παίκτες και τους προπονητές του, αλλά από τους ιδιοκτήτες του: περήφανοι, βομβιστικοί, εξαιρετικά πλούσιοι ισχυροί προερχόμενοι από την τάξη των ολιγαρχών της χώρας, έλκονται λιγότερο από τα αθλήματα και περισσότερο από τον ανταγωνισμό ή τη δόξα για τη δύναμη.

Η ΑΕΚ, για παράδειγμα, ανήκει στον Δημήτρη Μελισσανίδη, έναν άλλο μεγιστάνα του πετρελαίου και της ναυτιλίας. Ο ΠΑΟΚ, στη βόρεια πόλη της Θεσσαλονίκης, είναι ιδιοκτησία του Ιβάν Σαββίδη, ενός Ρωσο-Έλληνα μεγιστάνα καπνού. Οι σύλλογοί τους τους φέρνουν ένα προφίλ, τους παρέχουν μια εκλογική περιφέρεια και προσφέρουν μια βάση από την οποία μπορούν να προωθήσουν τον εαυτό τους και τα συμφέροντα των αυτοκρατοριών τους.

Ως ιδιοκτήτες των δύο πιο επιφανών και δημοφιλών κλαμπ της χώρας, όμως, ο Μαρινάκης και ο Αλαφούζος καταλαμβάνουν τη μεγαλύτερη σκηνή. Η τριβή ανάμεσά τους, κατά καιρούς, φάνηκε να ξεπερνά το επαγγελματικό και το εμπορικό και να μεταβαίνει στο βαθιά, επιθετικά προσωπικό.

Ο Αλαφούζος έχει στο παρελθόν μηνύσει τον Μαρινάκη, μεταξύ άλλων, σε σχέση με ένα σκάνδαλο στημένων αγώνων -και επακόλουθο κύμα βίας- στο οποίο ο Μαρινάκης κατηγορήθηκε για συμμετοχή. Αργότερα αθωώθηκε από όλες τις κατηγορίες, τις οποίες αρνείται σθεναρά, θεωρώντας τις ως συνωμοσία για να δυσφημήσει την επιτυχία του.

Σε αντάλλαγμα, τα μέσα ενημέρωσης του Αλαφούζου έχουν κατηγορηθεί πολλές φορές για παραβίαση της ελληνικής νομοθεσίας περί απορρήτου σε σχέση με τον Μαρινάκη. Το 2015, μια συνάντηση των ομάδων της Super League της χώρας χρειάστηκε να διακοπεί μετά από μια «βίαιη» διαμάχη μεταξύ των δύο ανδρών.

Το πόσο πολύ όλα αυτά έχουν να κάνουν με το ποδόσφαιρο είναι εικασία του καθενός. Ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός και το ελληνικό ποδόσφαιρο στο σύνολό του, κατά πάσα πιθανότητα, βρίσκονται σε διασταυρούμενα πυρά για κάτι πολύ μεγαλύτερο από ένα απλό άθλημα. Είναι, αντίθετα, κομμάτια σε ένα παιχνίδι στο οποίο δεν υπάρχει χρόνος για ηθική, όπου κάθε διαδρομή προς την επιτυχία θεωρείται δίκαιο παιχνίδι, όπου η αντιπαλότητα δισεκατομμυριούχων δεν παίζεται μόνο στο γήπεδο, αλλά στα γήπεδα και τα λιμάνια, στις ναυτιλιακές λωρίδες και τα ερτζιανά. Εκεί, το πραγματικό έπαθλο δεν είναι ένα τρόπαιο αλλά η αγνή, αδιαμφισβήτητη δύναμη».