Πάμε για εκλογές και σίγουρα δεν θα στοιχηματίζατε ότι νικητής θα βγει η αλήθεια…

Τη δεκαετία του ’80 ζήσαμε τεράστιες σε όγκο και παλμό συγκεντρώσεις. Στις πλατείες και τους δρόμους ο κόσμος είχε πνιγεί στο χαρτί: αφίσες, φέιγ βολάν, φυλλάδια. Πολύ αργότερα έγιναν της μόδας η συζήτηση για το πόσα δέντρα θυσιάστηκαν αλλά και ευτυχώς, η διαρκώς και πιο αποδεκτή πρόταση ή ανταλλαγή ιδεών, η αντιπαράθεση να γίνονται στα ΜΜΕ και στο διαδίκτυο χωρίς σπατάλη χαρτιού.

Σε μια συζήτηση, λοιπόν, με έμπειρο πολιτικό της εποχής, που δεν είναι πια μαζί μας, λέγαμε: «Έρχονται εκλογές, ώρα για πολύ χαρτί στους δρόμους».

Γελώντας, ο ίδιος απαντούσε: «Έρχονται εκλογές; Ώρα για πολύ ψέμα».

Το θέμα είναι τι κάνεις, αφού το ξέρεις πολύ καλά το παραμύθι.

Προεκλογικά πάντα σπεύδω να θυμηθώ τον Βίσμαρκ, που έλεγε πως οι άνθρωποι «ποτέ δεν λένε τόσα ψέματα από όσα λένε μετά το κυνήγι, στη διάρκεια του πολέμου και πριν από εκλογές».

Θυμάμαι επίσης το «Πάρτε μαζί σας νερό. Το μέλλον έχει πολλή ξηρασία», Μιχάλης Κατσαρός (1919-1998), αυτός ο ανατρεπτικός ποιητής, που οι στίχοι του, πάντα επίκαιροι, βρίσκουν, ως συνθήματα, θέση σε τοίχους και προκηρύξεις.

Καλού κακού χρειάζεται και μία προετοιμασία για να αντέξεις. Προσωπικά έχω δει πολλές φορές και την ταινία του Μαυρογιαλούρου (Λάμπρου Κωνσταντάρα) «Υπάρχει και φιλότιμο», σε σκηνοθεσία Αλέκου Σακελλάριου.

Είναι όλοι οι πολιτικοί ψεύτες; Ασφαλώς και ευτυχώς όχι.

Σε όλες τις χώρες υπάρχουν άνθρωποι που πολιτεύονται με υποκρισία, ψέματα και δημαγωγία, και άλλοι που είναι άνθρωποι της προσφοράς και προσπαθούν να πολιτευθούν με ειλικρίνεια και εντιμότητα στόχων. Όλοι υποψιαζόμαστε βέβαια το ψυχικό -και όχι μόνο- κόστος που θα πληρώσουν αλλά και τη διάρκεια της πολιτικής τους σταδιοδρομίας.

Οι υπεύθυνοι στρατηγικής υποψηφίων στις ΗΠΑ γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο κόσμος πρώτα έχει την ανάγκη να πιστέψει και κατόπιν πιστεύει. Γι’ αυτό κι αυτοί ετοιμάζουν τα λόγια και τις εικόνες του επιθυμητού πιστευτού.

Πριν από δύο χρόνια, με αφορμή το προκλητικό ψέμα του Λευκού Οίκου για το μέγεθος του πλήθους που συμμετείχε στην τελετή ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ, ο «Guardian» είχε γράψει για τα πολιτικά ψέματα: «Μόνο το σπαθί της αλήθειας μπορεί να τα καταστρέψει».

Και συμπλήρωνε: «Υπάρχουν δύο είδη ψέματος στην πολιτική: εκείνα που προορίζονται να παραπλανήσουν και αυτά που σκοπεύουν να εκφοβίσουν. Το ψέμα που θέλει να εξαπατήσει δεν είναι δύσκολο να το καταλάβει κανείς, αλλά το ψέμα που προορίζεται να αναγνωριστεί ως ψέμα είναι πολύ πιο επικίνδυνο, διότι φέρει ένα σαφές μήνυμα για την εξουσία».

Κατ’ αρχήν να τονίσουμε ότι ψέμα και πολιτική πάνε αντάμα από τους αρχαίους χρόνους. Από τότε δρουν οι δημαγωγοί. Από τον 18ο και τον 19ο αιώνα, αρθρογράφοι, λόγιοι, σκιτσογράφοι, σκηνοθέτες και σεναριογράφοι καταφέρονται με δηλητηριώδες χιούμορ κατά των πολιτικών για τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα και την προσπάθειά τους να εξαπατήσουν τον κόσμο.

Το ψέμα στην πολιτική, επίσης, δεν είναι ελληνική εφεύρεση και είναι λάθος να λένε ότι «αυτά μόνο στην Ελλάδα γίνονται». Δεν υπάρχει χώρα όπου την περίοδο των εκλογών όπου θριαμβεύει η αλήθεια.

Η είδηση ότι στο δικαστήριο καλείται να παραστεί ο Μπόρις Τζόνσον, πρώην υπουργός Εξωτερικών και υποψήφιος για τη διαδοχή της Τερέζα Μέι, για ψευδείς και παραπλανητικούς ισχυρισμούς προς τους βρετανούς πολίτες σχετικά με τις συνέπειες του Brexit, μιλάει από μόνη της.

Όλοι θυμόμαστε τι υποστήριζε ο Τζόνσον στην καμπάνια του για την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε.: Η παραμονή στην Ε.Ε. κοστίζει 350 εκατομμύρια λίρες την εβδομάδα!

Χοντρό παραμύθι, που έγινε όμως πιστευτό.

Υπάρχει όμως ευρύτερα εδραιωμένη η αίσθηση ότι στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια συγκριμένοι πολιτικοί «το έχουν τερματίσει». Λένε ψέματα, έχοντας εξασκηθεί ακόμα και στο ύφος και στον τόνο της φωνής, με τα οποία θα τα εκστομίσουν!

Η αντιπολίτευση ψεύδεται υποσχόμενη αυτά που δεν μπορεί αντικειμενικά υλοποιήσει, η κυβέρνηση ψεύδεται αθετώντας υποσχέσεις και χρησιμοποιώντας το πελατειακό κράτος και εσχάτως με ασυνήθιστα απροκάλυπτο τρόπο τους θεσμούς -όπως τουλάχιστον την καταγγέλλουν οι αντίπαλοί της. Με το ψέμα νικητή χάνει αυτός που παίζει έντιμα από αυτόν που παραβιάζει τους κανόνες. Αυτός που τα καταγγέλλει αυτά θεωρείται ρομαντικός ή βλαξ. Ο εκμαυλισμός και η εξαγορά των συνειδήσεων γενικεύεται. Η κατηφόρα κάπου θα έχει το τέλος της. Το θέμα είναι ότι ενώ σε όλα τα κόμματα υπάρχουν άνθρωποι που προειδοποιούν ότι τελικά η χώρα και οι θεσμοί της θα την πληρώσουν για όλα αυτά, καμιά πρόοδος δεν σημειώνεται. Ούτε στους κανόνες του προεκλογικού διαλόγου, έστω και προσχηματικά, δεν μπορούν να συμφωνήσουν.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 9 Ιουνίου 2019