Η παραίτηση του μητροπολίτη Άνθιμου γράφει και τους τίτλους τέλους σε μία ολόκληρη εποχή για τη Θεσσαλονίκη. Ο μητροπολίτης για μία μεγάλη περίοδο μαζί με τον νομάρχη Παναγιώτη Ψωμιάδη και τον δήμαρχο Βασίλη Παπαγεωργόπουλο, συγκροτούσαν το άτυπο διοικητήριο της πόλης, την οποία ποδηγέτησαν οδηγώντας την κάποιες φορές και σε επικίνδυνους ατραπούς.

Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά την κάθοδό του από την Αλεξανδρούπολη στη Θεσσαλονίκη, το 2004, ο ιεράρχης αποχωρεί αφήνοντας πίσω του φανατικούς φίλους αλλά και ορκισμένους εχθρούς, σημαντικό φιλανθρωπικό έργο, ένα ημιτελές σχέδιό του αλλά και κηλίδες που δεν σβήνουν εύκολα…

Ο Μητροπολίτης Άνθιμος, κατά κόσμον Διονύσιος Ρούσσας γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1934 στη Σαλμώνη Ηλείας. Μετά τις σπουδές του, το 1964 χειροτονήθηκε Διάκονος από τον μακαριστό Μητροπολίτη Θήρας Γαβριήλ και τον επόμενο χρόνο, το 1965, Πρεσβύτερος. Η εκλογή του στη Μητρόπολη Αλεξανδρούπολης ήρθε τον Ιούλιο του 1974. Το 2003 μετά την εκδημία του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Παντελεήμονος Β’ μετατέθηκε στη χηρεύουσα Μητρόπολη Θεσσαλονίκης.

Η σκανδαλώδης εκλογή

Όμως ακόμα και η εκλογή του και τοποθέτησή του στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης το 2004 δεν ήταν μία απλή υπόθεση αφού κι εκεί υπήρχε μπόλικη… ίντριγκα που προκάλεσε και οξύτατη κόντρα μεταξύ των δύο ισχυρών πόλων της εκκλησίας του τότε Αρχιεπισκόπου, μακαριστού Χριστόδουλου, και του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.

Ο πρώτος σε μία προσπάθεια επίδειξης ισχύος δεν έστειλε τους καταλόγους των υποψηφίων (στους οποίους περιλαμβανόταν και ο μητροπολίτης τότε Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος) στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, όπως προβλέπει ο Καταστατικός Χάρτης.

Η απάντηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου ήταν άμεση και σκληρή. Διέγραψε τον Χριστόδουλο από τα Εκκλησιαστικά Δίπτυχα. Χρειάστηκε να ασκηθούν μεγάλες πιέσεις και από πολιτικούς παράγοντες για να επανέλθει η κανονικότητα. Η ενθρόνιση του κ. Άνθιμου ως μητροπολίτη Θεσσαλονίκης έγινε τελικά στις 18 Ιουνίου 2004 στον Καθεδρικό Ναό της Του Θεού Σοφίας στη Θεσσαλονίκη.

Κόντρα διαρκείας με Μπουτάρη

Η κόντρα που έχει αφήσει εποχή στη Θεσσαλονίκη ήταν αυτή του Άνθιμου με τον Γιάννη Μπουτάρη, πριν ακόμα αυτός γίνει δήμαρχος. Ο Γιάννης Μπουτάρης χαρακτήριζε το άτυπο διοικητήριο των Άνθιμου - Παπαγεωργόπουλου - Ψωμιάδη ως… τρίγωνο της συμφοράς, αφού θεωρούσε ότι κρατούσε την πόλη δέσμια μίας βαθιάς συντηρητικής αντίληψης. Ειδικά τον μητροπολίτη τον χαρακτήριζε… μουτζαχεντίν.

Και ο Άνθιμος όμως δεν έμενε πίσω στους χαρακτηρισμούς για τον Μπουτάρη. Δεν δίστασε μάλιστα όταν τον είδε σε μία δοξολογία στον Άγιο Δημήτριο να φωνάξει ενώπιον όλων: «Πρόσεχε καλά! Όσο ζω εγώ, δήμο δεν θα δεις!».

Τελικά και ο Μπουτάρης έγινε δήμαρχος και οι σχέσεις με τον μητροπολίτη –σχεδόν- αποκαταστάθηκαν, έλιωσαν οι πάγοι όπως είχε πει ο Άνθιμος. «Μην τρελαίνεστε, δεν θα είμαστε και αγκαλιά όλη τη μέρα…» είχε απαντήσει τότε ο Μπουτάρης. Τρία χρόνια αργότερα έβαλε κι άλλο νερό στο κρασί του ο δήμαρχος λέγοντας πως «και τα ζευγάρια σκοτώνονται μεταξύ τους. Το θέμα είναι να μην έχουμε… διαζύγιο».

Πολλοί καταλογίζουν στον κ. Άνθιμο σχέσεις με ακραία στοιχεία της πολιτικής ζωής αλλά και αναχρονιστικές και τοξικές απόψεις. Η συνάντηση και φωτογράφησή του το Μάρτιο του 2017 με τον αρχηγό της Χρυσής Αυγής Νίκο Μιχαλολιάκο και τη σύζυγό του, Ελένη Ζαρούλια, οι αγρυπνίες στις εκκλησίες που οργάνωνε στη διάρκεια του Pride Thessaloniki, οι παρεμβάσεις του στα εθνικά θέματα, και χαρακτηρισμός ως «εθνικό έγκλημα» για το διαχωρισμό κράτους - εκκλησίας, συνέβαλαν σ’ αυτό.

Οι ακραίες θέσεις του ήταν που προκάλεσαν και σωρεία αντιδράσεων όταν έγινε γνωστή πρόθεση του ΑΠΘ να τον αναγορεύσει επίτιμο διδάκτορα του τμήματος Θεολογίας το Νοέμβριο του 2017. Η τελετή ακυρώθηκε αφού περίπου 25.000 πολίτες υπέγραψαν ψήφισμα διαμαρτυρίας. Τελικά η αναγόρευση πραγματοποιήθηκε σχεδόν δύο αργότερα τον Ιούλιο του 2019 στο γραφείο του πρύτανη του ΑΠΘ, παρουσία 4-5 ανθρώπων…

Η κηλίδα

Η πιο μελανή σελίδα της 20χρονης παρουσία του στη Θεσσαλονίκη είναι η υπόθεση του Παπάφειου ιδρύματος. H υπόθεση ξεκίνησε από τις καταγγελίες το 2012 ενός ανήλικου τροφίμου του ορφανοτροφείου, για βιασμούς κατ’ εξακολούθηση από άλλους ανήλικους.

Η υπόθεση αποτέλεσε πραγματικό κόλαφο για το προφίλ του μητροπολίτη αφού η εισαγγελική έρευνα επισήμανε πως έγινε προσπάθεια να κουκουλωθεί η υπόθεση από τη διοίκηση του ιδρύματος, πρόεδρος του οποίου ήταν ο κ. Άνθιμος.

Σε βάρος του ίδιου και άλλων πέντε μελών της διοίκησης ασκήθηκαν διώξεις για τα αδικήματα της παράβασης καθήκοντος και της υπόθαλψης εγκληματία. Το 2016 βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης τον απάλλαξε από τις κατηγορίες αλλά η εικόνα του είχε ήδη τρωθεί…

Φιλανθρωπικό έργο

Ο μητροπολίτης Άνθιμος όμως αφήνει στη Θεσσαλονίκη και σημαντικό φιλανθρωπικό έργο αλλά κι ένα ανεκπλήρωτό σχέδιο. Στην πόλη όλα αυτά τα χρόνια λειτουργούν καθημερινά 14 συσσίτια σε ισάριθμες ενορίες, ενώ υπάρχουν δεκάδες κατηχητικά σχολεία. Παράλληλα έχει οργανώσει τη βοήθεια και υποστήριξη σε κληρικούς ομόδοξων Πατριαρχείων που φοιτούν στο ΑΠΘ, και σε άπορους φοιτητές οι οποίοι διαμένουν δωρεάν στο οικοτροφείο του Αγίου Αντωνίου και στον ξενώνα Παναγία η Δεξιά. Παράλληλα παρέχεται φροντίδα στους ηλικιωμένους στο Χαρίσειο Γηροκομείο.

Το μεγάλο του όνειρο όμως ήταν η δημιουργία ενός ιδρύματος - ξενώνα χρονίως πασχόντων και ΑμεΑ. Ο χώρος βρέθηκε στο Πανόραμα αλλά το ζήτημα κόλλησε στη γραφειοκρατία.

Τα σενάρια για τη διαδοχή

Το βαρύ της παραίτησης του Μητροπολίτη Ανθίμου ανέλαβαν δύο ιεράρχες που θεωρούνται πνευματικά του παιδιά. Αυτοί οι δύο τον επισκέφθηκαν στην Μητρόπολη Θεσσαλονίκης τις προηγούμενες μέρες και στη διάρκεια του γεύματος κατάφεραν να αποσπάσουν την συγκατάθεσή του για την παραίτηση του. Ο ένας ήταν ο Σεβ. Χίου Μάρκος ο οποίος ανήκει στον σκληρό πυρήνα Ιεραρχών επιρροής του γέροντα Ανθίμου από τα φοιτητικά του χρόνια. Ο Σεβ. Χίου Μάρκος ήταν από το 1998 πιστά προσηλωμένος στο άρμα του Ανθίμου και επιθυμούσε τότε την εκλογή του σε Αρχιεπίσκοπο. Οι συγκυρίες τον έφεραν να είναι Πρόεδρος της Επιτροπής, η οποία ανέλαβε να διεκπεραιώσει την κατάσταση με τους υπέργηρους μητροπολίτες. Ο δεύτερος ήταν ο Σεβ. Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος, ο οποίος είναι πνευματικό παιδί του κ. Άνθιμου της Θεσσαλονίκης. Μάλιστα μετά την παράδοση της Μητρόπολης, ο κ. Ανθιμος θα φιλοξενηθεί σε μονή της Νέας Μάκρης στην Αλεξανδρούπολη.

Το μεγάλο ζητούμενο τώρα πλέον είναι ποιος θα διαδεχθεί τον κ. Ανθιμο. Η ονοματολογία έχει ξεκινήσει αλλά κανένας δεν είναι διατεθειμένος να ανοίξει τα χαρτιά του για την εκλογή που αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 9 Οκτώβριου. Μέχρι τότε στη μητρόπολη θα τοποθετηθεί τοποτηρητής, ο αρχαιότερος μητροπολίτης από γειτονικό νομό, ο Μητροπολίτης Κασσανδρείας και Πολυγύρου, Νικόδημος.

Σε ό,τι αφορά το διάδοχο του κ. Άνθιμου στο τραπέζι έχει πέσει προς το παρόν, χωρίς να διαψευστεί, μόνο το όνομα ενός νέου επισκόπου, μόλις 46 χρονών, του Επισκόπου Ωρεών Φιλόθεου, ο οποίος είναι Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου, στενός συνεργάτης του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, ενώ έχει τη στήριξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Ο πρώτος που έσπευσε να διαψεύσει τις φήμες που τον έχριζαν διάδοχο του κ. Άνθιμου, ήταν ο μητροπολίτης Τρίκκης, Γαρδικίου και Πύλης Χρυσόστομος.

Αλλά και μητροπολίτες από γειτονικές και κοντινές μητροπόλεις που φέρονται ως επίδοξοι διάδοχοι του Μητροπολίτη Άνθιμου αρνούνται κατηγορηματικά να πουν οτιδήποτε. Αλλωστε μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου που θα θα παρθεί η σχετιή απόφαση ο χρόνος είναι μεγάλος.

Ακολουθούν κι άλλοι

Η παραίτηση Άνθιμου επισπεύδει τις εξελίξεις και για άλλους υπέργηρους μητροπολίτες που αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας.

Σύμφωνα με πληροφορίες ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ. Ιερώνυμος θα ήθελε να εξασφαλίσει τις παραιτήσεις ακόμη τριών Μητροπολιτών, του Μητροπολίτη Φλωρίνης κ. Θεόκλητου, ετών 91, του Μητροπολίτη Παραμυθίας κ. Τίτου, 92 ετών, και Μηθύμνης κ. Χρυσοστόμου, 93 ετών.

Έντονες φήμες υπάρχουν και για τη Μητρόπολη Μαντινείας, καθώς ο Σεβασμιώτατος κ. Αλέξανδρος αντιμετωπίζει επίσης σοβαρά θέματα υγείας, όπως επίσης και για τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ, ο οποίος δεν είναι υπέργηρος, αλλά επίσης αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας.

Πάντως από κύκλους προσκείμενους σε κάποιους από αυτούς τους Μητροπολίτες δηλώνεται κατηγορηματικά πως δεν είναι διατεθειμένοι να παραιτηθούν...