Στην πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Θεσσαλονίκης, εκεί όπου υπάρχουν ήδη σιδηροδρομικές γραμμές, το μέσο σταθερής τροχιάς θα ήταν πιο απαραίτητο από οπουδήποτε αλλού, για να εξυπηρετήσει τους εργαζόμενους και το μαθητικό πληθυσμό.

Ο προαστιακός σιδηρόδρομος που συζητιέται τουλάχιστον επί μια δεκαετία, στην καλύτερη περίπτωση θα λειτουργήσει το 2027. Όσο για το Μετρό, ο δρόμος είναι μακρύς, αφού ακόμα δεν υπάρχει καν σαφής εικόνα για τη χάραξη που θα ακολουθήσει η επέκταση προς τα δυτικά.

Προαστιακός Σιδηρόδρομος

Με τον δυτικό προαστιακό (ή City Train) μπορεί να καλυφθεί εν μέρει η προβληματική συγκοινωνία των απομακρυσμένων περιοχών της δυτικής Θεσσαλονίκης και να δημιουργηθεί σχετικά εύκολα μία διαδημοτική γραμμή που να «πατά» σε υπάρχουσες γραμμές τρένου. Οι σχετικές συζητήσεις γίνονται εδώ και χρόνια, αυτό που δεν γίνεται είναι το ίδιο το έργο. Αρκεί να θυμίσουμε ότι η δημιουργία του προαστιακού, με αξιοποίηση κατά το δυνατόν των υφιστάμενων σιδηροδρομικών υποδομών και η προκαταρκτική χωροθέτηση των στάσεων, συμφωνήθηκαν τον Ιούνιο του 2014 μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων (ΟΣΕ ΑΕ, ΕΡΓΟΣΕ ΑΕ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ ΑΕ, ΜΑΘ AE, ΙΜΕΤ/ETEKA, δήμος Θεσσαλονίκης, δήμος Δέλτα, δήμος Κορδελιού-Ευόσμου, δήμος Αμπελοκήπων-Μενεμένης, δήμος Παύλου Μελά). Η βασική ιδέα για τον δυτικό προαστιακό είναι να χρησιμοποιηθούν ανενεργές γραμμές στη δυτική Θεσσαλονίκη και δημιουργηθούν κάποιες νέες, επεκτείνοντας μερικώς το υφιστάμενο σιδηροδρομικό δίκτυο προς περιοχές κατοικίας και πόλους μετακινήσεων, με στόχο τη δημιουργία Προαστιακών γραμμών που θα εξυπηρετούν την δυτική πλευρά της πόλης. Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, μέσω των παρεμβάσεων της, πέτυχε την επέκταση της διαδρομής του City Train, που επιπλέον του αρχικού σχεδιασμού, μέχρι τα Διαβατά, θα περιλαμβάνει τους σταθμούς Αγχιάλου, Αγίου Αθανασίου και Γέφυρας και θα συνδέει αυτές τις περιοχές με τη δυτική Θεσσαλονίκη και το κέντρο της πόλης. Επιπλέον, το City Train θα εξυπηρετεί με στάση και το Διεθνές Πανεπιστήμιο στη Σίνδο, για την εξυπηρέτηση 30.000 φοιτητών και εργαζομένων στο πανεπιστήμιο, καθώς των χιλιάδων εργαζόμενων στην περιοχή (ΒΙΠΕ, βιομηχανικό πάρκο Γέφυρας κ.λπ.).

Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε εκπονήσει μια προμελέτη και είχε δημοπρατήσει την μελέτη, όμως λίγους μήνες αργότερα η νέα κυβέρνηση επικαλέστηκε τεχνικά ζητήματα και την ανάγκη τροποποιήσεων στις χαράξεις (ανισοπεδοποίησης είτε της σιδηροδρομικής γραμμής, είτε της οδού 26ης Οκτωβρίου), ανακάλεσε την απόφαση για τη μελέτη και επέλεξε να ακολουθήσει τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου μεταξύ των εταιρειών που θα διεκδικήσουν την κατασκευή του.

Σιδηροδρομική σύνδεση 6ου προβλήτα

Ο προαστιακός πάει «πακέτο» ως έργο με τη σιδηροδρομική σύνδεση του έκτου προβλήτα λιμανιού, με άλλα λόγια ο ίδιος ανάδοχος θα μελετήσει και θα κατασκευάσει και τα δύο έργα. Ο προϋπολογισμός δημοπράτησης του έργου, ανέρχεται σε 53,5 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και ο ανάδοχος που θα επιλεγεί θα αναλάβει τη μελέτη και κατασκευή της νέας σιδηροδρομικής γραμμής για τη δυτική σιδηροδρομική σύνδεση του 6ου Προβλήτα του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ) με την υφιστάμενη Σιδηροδρομική Γραμμή που συνδέει τον Σταθμό Διαλογής Θεσσαλονίκης με τον Εμπορικό Σταθμό και τον Λιμένα. Τον περασμένο Φεβρουάριο κατέθεσαν το ενδιαφέρον τους ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Intrakat και οι κοινοπραξίες ΑΒΑΞ -Alstom και ΕΛΛΑΚΤΩΡ- Μυτιληναίος, ενώ τον Μάιο η ΕΡΓΟΣΕ προχώρησε σε διαγωνισμό για την επιλογή τεχνικού συμβούλου για την υλοποίηση των έργων του Ανταγωνιστικού Διαλόγου.

Ο στόχος του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών είναι ο ανάδοχος να προκύψει στις αρχές του 2023 και στη συνέχεια να προχωρήσει με την κατασκευή του διπλού έργου. Σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό το έργο θα είναι έτοιμο το 2027.

Με την ολοκλήρωσή του, αφενός μεν θα βελτιωθεί η ταχύτητα και η αξιοπιστίας του λιμανιού από τον σιδηρόδρομο -κάτι που είναι απαραίτητο ενόψει και της επέκτασης του έκτου προβλήτα και της προοπτικής προσέλκυσης περισσότερων φορτίων- και αφετέρου θα δημιουργηθεί ένα συγκοινωνιακό δίκτυο για την εξυπηρέτηση όσων ζουν και εργάζονται στη δυτική Θεσσαλονίκη.

Μετρό

Στην τελευταία ΔΕΘ ο πρωθυπουργός είπε ότι η προσδοκία του Μετρό πρέπει να απλωθεί και προς τις δυτικές συνοικίες της πόλης, προσθέτοντας εμφατικά ότι αυτό αποτελεί μία προσωπική του δέσμευση. Μάλιστα ανέφερε ότι «ξεκινούν από τώρα οι μελέτες για τη μεγάλη επέκταση του Μετρό προς τη δυτική Θεσσαλονίκη». Είναι ένα έργο της επόμενης δεκαετίας.

Προς το παρόν, πέρασε ένας χρόνος μέχρι να οριστικοποιηθεί το αποτέλεσμα του διαγωνισμού για τις πρόδρομες εργασίες για την επέκταση του Μετρό Θεσσαλονίκης στα βορειο-δυτικά της πόλης. Ο διαγωνισμός είχε προκηρυχτεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, προσωρινός ανάδοχος είχε αναδειχθεί η ΙΝΤΡΑΚΑΤ αλλά μετά από έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο το έργο κατακυρώθηκε πριν από ένα μήνα στην ΑΚΤΩΡ. Αντικείμενο του έργου είναι η εκπόνηση των απαιτούμενων μελετών, η εκτέλεση των αρχαιολογικών εργασιών, των διερευνητικών εργασιών των δικτύων κοινής ωφελείας, των εργασιών κυκλοφοριακών παρακάμψεων και λοιπών απαιτούμενων εργασιών, στους χώρους του έργου της βορειοδυτικής επέκτασης του Μετρό Θεσσαλονίκης που θα εξυπηρετεί, όταν γίνει, τους δήμους Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Κορδελιού-Ευόσμου, Παύλου Μελά και Νεάπολης-Συκεών.

Οι πρόδρομες εργασίες, βέβαια, είναι το πρώτο βήμα σε μια διαδρομή περίπου 11 χιλιομέτρων, δηλαδή μεγαλύτερη από τη βασική γραμμή του Μετρό. Το μεγάλο στοίχημα για αυτό το έργο είναι να βρεθεί η χρηματοδότησή του, που μπορεί να προσεγγίζει και το 1 δισ. ευρώ. Σε αυτή τη φάση βρίσκεται σε εξέλιξη η Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό Θεσσαλονίκης, που είναι μια μεγάλη κυκλοφοριακή μελέτη για να καταγραφούν οι κυκλοφοριακοί φόρτοι και οι ανάγκες σε όλη την πόλη. Αυτή η μελέτη θα ολοκληρωθεί το 2023 και θα αποτελέσει τη βάση για τη διεκδίκηση χρηματοδότησης για τις επεκτάσεις του μετρό. Επέκταση προς τα που; Αυτό θα το δείξει η Μελέτη Ανάπτυξης Μετρό, είναι η σταθερή απάντηση της «Αττικό Μετρό», που σκοπεύει να επαναξιολογήσει την κυκλική διαδρομή του μετρό στους δήμους των δυτικών περιοχών του πολεοδομικού συγκροτήματος (Επτάλοφος, Μενεμένη, Κορδελιό, Εύοσμος, Ηλιούπολη, Σταυρούπολη, Νεάπολη) όπως ήταν η πρόταση της προηγούμενης διοίκησης της εταιρείας.