Τον Οκτώβριο ενημερωνόμαστε και προλαμβάνουμε τον Καρκίνο του Μαστού
Τα δεδομένα, οι παράγοντες κινδύνου, οι πρακτικές πρόληψης και η ψυχολογική στήριξη
18/10/2024 13:00
Ο Οκτώβριος είναι γνωστός παγκοσμίως ως ο μήνας πρόληψης και ευαισθητοποίησης για τον Καρκίνο του Μαστού. Καθιερώθηκε το 1985 στο πλαίσιο μιας διεθνούς εκστρατείας για να κινητοποιηθεί ο γυναικείος πληθυσμός, να κατανοήσει τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης, καθώς επίσης και για να συγκεντρωθούν πόροι για έρευνα που θα αφορούσε την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου.
Άλλωστε, ο Καρκίνος του Μαστού είναι ο συχνότερος τύπος καρκίνου στις γυναίκες σε παγκόσμια κλίμακα. Πρέπει όμως να είναι ξεκάθαρο ότι οι προληπτικές εξετάσεις, και κατ’ επέκταση ο έγκαιρος εντοπισμός του, συμβάλλει καθοριστικά στη θεραπεία του.
Το «αποτύπωμα» του Καρκίνου του Μαστού
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότερες από 2,3 εκατομμύρια γυναίκες διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο με Καρκίνο του Μαστού, ενώ στην Ελλάδα τα στατιστικά δείχνουν ότι ο ίδιος αριθμός ανέρχεται σε πάνω από 7.000.
Η νόσος εκδηλώνεται πρωτίστως στις γυναίκες, αλλά σε σπάνια εμφανίζεται και σε άνδρες. Το θετικό γεγονός είναι ότι αν και αυτός ο τύπος καρκίνου είναι συχνός και επικίνδυνος, εντούτοις τα ποσοστά επιβίωσης έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά τις τελευταίες δεκαετίες χάρη στα βήματα προόδου που έχει υλοποιήσει η ιατρική επιστήμη.
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο για Καρκίνο του Μαστού;
Ο Καρκίνος του Μαστού είναι αποτέλεσμα πολλαπλών παραγόντων. Ορισμένοι από αυτούς είναι μη τροποποιήσιμοι, όπως η ηλικία (οι περισσότερες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται σε γυναίκες άνω των 50), το φύλο, η κληρονομικότητα και ο εντοπισμός μεταλλάξεων στα γονίδια BRCA1 και BRCA2. Στην ίδια κατηγορία συγκαταλέγονται και όσες γυναίκες έχουν οικογενειακό ιστορικό αυτού του τύπου καρκίνου ή του Καρκίνου των Ωοθηκών και συνεπώς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εν συγκρίσει με τον υπόλοιπο γυναικείο πληθυσμό.
Από την άλλη, υπάρχει μια σειρά παραγόντων που είναι τροποποιήσιμοι και με την κατάλληλη αλλαγή τους κάθε γυναίκα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Η διατροφή, η σωματική άσκηση, η διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους, η αποφυγή του καπνίσματος και η κατανάλωση αλκοόλ σε μέτρια επίπεδα, διαδραματίζουν εξέχοντα ρόλο. Ειδικά οι γυναίκες που καταναλώνουν αλκοόλ σε μεγάλες ποσότητες ή καπνίζουν, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες ανάπτυξης της νόσου.
Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης
Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη για τη μείωση της θνησιμότητας από τον καρκίνο του μαστού. Απλές διαγνωστικές εξετάσεις, όπως η μαστογραφία και το υπερηχογράφημα, έχουν αποδειχθεί σωτήριες, καθώς μπορούν να ανιχνεύσουν ακόμα και μικρούς όγκους που δεν είναι ψηλαφητοί με την κλινική εξέταση. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι γυναίκες που υποβάλλονται σε τακτικούς προληπτικούς ελέγχους έχουν έως και 25% μειωμένο κίνδυνο θανάτου από τον Καρκίνο του Μαστού, ενώ οι εξελιγμένες μέθοδοι απεικόνισης, όπως η μαστογραφία και η μαγνητική τομογραφία μαστού, διασφαλίζουν πιο ακριβείς και άμεσες διαγνώσεις.
Ο ΠΟΥ προτείνει για τις γυναίκες ηλικίας 40-49 ετών να υποβάλλονται κάθε 2 χρόνια σε μαστογραφία, και για τις γυναίκες άνω των 50 ετών συστήνει μαστογραφία κάθε χρόνο. Ακόμα, όσες γυναίκες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, εξαιτίας κληρονομικότητας ή άλλων παραγόντων όπως προαναφέρθηκαν, η έναρξη των μαστογραφιών μπορεί να απαιτηθεί σε μικρότερη ηλικία από την προτεινόμενη, ενώ ενδέχεται να συστηθούν από τον γιατρό και άλλες διαγνωστικές εξετάσεις.
Σχετικά με το υπερηχογράφημα μαστών, πρέπει να διευκρινιστεί ότι αποτελεί μια πολύ χρήσιμη διαγνωστική εξέταση που εντάσσεται στο κομμάτι της πρόληψης και αποτελεί συμπλήρωμα της μαστογραφίας. Μάλιστα, εξελιγμένοι υπερηχοτομογράφοι, όπως η 3D υπερηχοτομογραφία και η ελαστογραφία προσφέρουν εξαιρετικά μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια.
Ειδικά στην Ελλάδα, οι προληπτικές εξετάσεις είναι ακόμη πιο εύκολα προσβάσιμες, καθώς από το 2023 «τρέχει» δωρεάν το εθνικό πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για την πρόληψη του Καρκίνου του Μαστού. Οι γυναίκες – δικαιούχοι, ηλικίας 45 – 74 ετών, μπορούν εύκολα μέσω της άυλης συνταγογράφησης να λάβουν παραπεμπτικό και να εξεταστούν, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση, σε οποιοδήποτε συνεργαζόμενο κέντρο της περιοχής τους (δημόσιο ή ιδιωτικό). Το μόνο που απαιτείται είναι να κλείσουν το ραντεβού τους για ψηφιακή μαστογραφία, εξέταση σε ειδικό γιατρό και υπερηχογράφημα.
Πρόληψη του Καρκίνου του Μαστού
Η πρόληψη, η οποία αποτελεί θεμελιώδες εργαλείο στη μάχη κατά του Καρκίνου του Μαστού, δεν περιορίζεται στις εξετάσεις. Η αυτοεξέταση των μαστών, κάθε μήνα, είναι ακόμα ένα πολύτιμο «όπλο» στα χέρια των γυναικών, διότι με αυτήν μπορούν να εντοπίσουν τυχόν ανωμαλίες ή αλλαγές στον ιστό του μαστού τους. Η αυτοεξέταση του μαστού συστήνεται να πραγματοποιείται μετά την 8η ημέρα του κύκλου, όμως όσες γυναίκες βιώνουν την εμμηνόπαυση ή έχουν υποβληθεί σε επέμβαση αφαίρεσης της μήτρας, τότε η οδηγία είναι η αυτοεξέταση να γίνεται συγκεκριμένη ημέρα κάθε μήνα.
Επιπλέον, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου. Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε φυτικές ίνες, φρούτα, λαχανικά και ψάρια έχει συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης Καρκίνου του Μαστού. Επιπλέον, επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι η τακτική φυσική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού κατά περίπου 20%.
Η ψυχολογική υποστήριξη των ασθενών
Όταν μια γυναίκα διαγιγνώσκεται με Καρκίνο του Μαστού η θεραπεία που θα επιλεγεί με βάση τα ατομικά χαρακτηριστικά της έχει πρωτεύουσα σημασία, αλλά το ίδιο σημαίνοντα ρόλο έχει και η ψυχολογική υποστήριξη που θα λάβει, δεδομένου ότι οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν αυτή τη νόσο, βιώνουν συχνά συναισθηματική αναστάτωση, άγχος και κατάθλιψη. Η ψυχολογική υποστήριξη από την οικογένεια, τους φίλους και βέβαια εξειδικευμένους ψυχολόγους, μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών και να τις βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τη θεραπεία με περισσότερη αυτοπεποίθηση.
Τέτοιους είδους βοήθεια παρέχουν στις γυναίκες και διάφορες οργανώσεις, όπως η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία και το Άλμα Ζωής, παρέχοντας υπηρεσίες πληροφόρησης, συμβουλευτικής και υποστήριξης, ενδυναμώνοντας τις ασθενείς για να ανταπεξέλθουν με το πρόβλημα υγείας.
Η επιστήμη προχωρά
Οι εξελίξεις στην ιατρική επιστήμη και η ανάπτυξη νέων θεραπειών συνεχίζουν να βελτιώνουν τις προοπτικές των ασθενών με Καρκίνο του Μαστού. Οι νέες στοχευμένες θεραπείες, όπως τα μονοκλωνικά αντισώματα και οι αναστολείς κυκλινοεξαρτώμενων κινασών CDK4/6, έχουν ανοίξει νέους «ορίζοντες» στη θεραπεία της νόσου, προσφέροντας περισσότερο εξατομικευμένες και αποτελεσματικές λύσεις.
Στο ίδιο πλαίσιο, η ανοσοθεραπεία αποτελεί ακόμη πολλά υποσχόμενο πεδίο για την αντιμετώπιση του καρκίνου.
Ταυτόχρονα, οι κλασικές αντικαρκινικές θεραπείες, όπως η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία, συνεχίζουν να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των θεραπευτικών πρωτοκόλλων, αλλά οι νέες στοχευμένες θεραπείες βάλλουν κατά συγκεκριμένων καρκινικών κυττάρων, μειώνοντας έτσι τις ανεπιθύμητες παρενέργειες των πρώτων.
Συμπέρασμα
Ο Οκτώβριος, λοιπόν, μας υπενθυμίζει ότι με σωστή ενημέρωση, προληπτικές εξετάσεις, και υγιεινό τρόπο ζωής, οι γυναίκες μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης Καρκίνου του Μαστού. Παράλληλα, η επιμονή της επιστημονικής κοινότητας στην έρευνα, υπόσχεται ακόμη πιο πρωτοποριακές θεραπείες που θα διασφαλίζουν ακόμη πιο βελτιωμένες προοπτικές επιβίωσης και ποιότητα ζωής. Οπότε, να θυμάστε πάντοτε ότι ο προληπτικός έλεγχος σώζει ζωές.
INFO!
Ο Οκτώβριος είναι γνωστός παγκοσμίως ως ο μήνας πρόληψης και ευαισθητοποίησης για τον Καρκίνο του Μαστού. Καθιερώθηκε το 1985 στο πλαίσιο μιας διεθνούς εκστρατείας για να κινητοποιηθεί ο γυναικείος πληθυσμός, να κατανοήσει τη σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης, καθώς επίσης και για να συγκεντρωθούν πόροι για έρευνα που θα αφορούσε την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία της νόσου.
Άλλωστε, ο Καρκίνος του Μαστού είναι ο συχνότερος τύπος καρκίνου στις γυναίκες σε παγκόσμια κλίμακα. Πρέπει όμως να είναι ξεκάθαρο ότι οι προληπτικές εξετάσεις, και κατ’ επέκταση ο έγκαιρος εντοπισμός του, συμβάλλει καθοριστικά στη θεραπεία του.
Το «αποτύπωμα» του Καρκίνου του Μαστού
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότερες από 2,3 εκατομμύρια γυναίκες διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο με Καρκίνο του Μαστού, ενώ στην Ελλάδα τα στατιστικά δείχνουν ότι ο ίδιος αριθμός ανέρχεται σε πάνω από 7.000.
Η νόσος εκδηλώνεται πρωτίστως στις γυναίκες, αλλά σε σπάνια εμφανίζεται και σε άνδρες. Το θετικό γεγονός είναι ότι αν και αυτός ο τύπος καρκίνου είναι συχνός και επικίνδυνος, εντούτοις τα ποσοστά επιβίωσης έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά τις τελευταίες δεκαετίες χάρη στα βήματα προόδου που έχει υλοποιήσει η ιατρική επιστήμη.
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο για Καρκίνο του Μαστού;
Ο Καρκίνος του Μαστού είναι αποτέλεσμα πολλαπλών παραγόντων. Ορισμένοι από αυτούς είναι μη τροποποιήσιμοι, όπως η ηλικία (οι περισσότερες περιπτώσεις διαγιγνώσκονται σε γυναίκες άνω των 50), το φύλο, η κληρονομικότητα και ο εντοπισμός μεταλλάξεων στα γονίδια BRCA1 και BRCA2. Στην ίδια κατηγορία συγκαταλέγονται και όσες γυναίκες έχουν οικογενειακό ιστορικό αυτού του τύπου καρκίνου ή του Καρκίνου των Ωοθηκών και συνεπώς διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εν συγκρίσει με τον υπόλοιπο γυναικείο πληθυσμό.
Από την άλλη, υπάρχει μια σειρά παραγόντων που είναι τροποποιήσιμοι και με την κατάλληλη αλλαγή τους κάθε γυναίκα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Η διατροφή, η σωματική άσκηση, η διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους, η αποφυγή του καπνίσματος και η κατανάλωση αλκοόλ σε μέτρια επίπεδα, διαδραματίζουν εξέχοντα ρόλο. Ειδικά οι γυναίκες που καταναλώνουν αλκοόλ σε μεγάλες ποσότητες ή καπνίζουν, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες ανάπτυξης της νόσου.
Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης
Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη για τη μείωση της θνησιμότητας από τον καρκίνο του μαστού. Απλές διαγνωστικές εξετάσεις, όπως η μαστογραφία και το υπερηχογράφημα, έχουν αποδειχθεί σωτήριες, καθώς μπορούν να ανιχνεύσουν ακόμα και μικρούς όγκους που δεν είναι ψηλαφητοί με την κλινική εξέταση. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι γυναίκες που υποβάλλονται σε τακτικούς προληπτικούς ελέγχους έχουν έως και 25% μειωμένο κίνδυνο θανάτου από τον Καρκίνο του Μαστού, ενώ οι εξελιγμένες μέθοδοι απεικόνισης, όπως η μαστογραφία και η μαγνητική τομογραφία μαστού, διασφαλίζουν πιο ακριβείς και άμεσες διαγνώσεις.
Ο ΠΟΥ προτείνει για τις γυναίκες ηλικίας 40-49 ετών να υποβάλλονται κάθε 2 χρόνια σε μαστογραφία, και για τις γυναίκες άνω των 50 ετών συστήνει μαστογραφία κάθε χρόνο. Ακόμα, όσες γυναίκες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο, εξαιτίας κληρονομικότητας ή άλλων παραγόντων όπως προαναφέρθηκαν, η έναρξη των μαστογραφιών μπορεί να απαιτηθεί σε μικρότερη ηλικία από την προτεινόμενη, ενώ ενδέχεται να συστηθούν από τον γιατρό και άλλες διαγνωστικές εξετάσεις.
Σχετικά με το υπερηχογράφημα μαστών, πρέπει να διευκρινιστεί ότι αποτελεί μια πολύ χρήσιμη διαγνωστική εξέταση που εντάσσεται στο κομμάτι της πρόληψης και αποτελεί συμπλήρωμα της μαστογραφίας. Μάλιστα, εξελιγμένοι υπερηχοτομογράφοι, όπως η 3D υπερηχοτομογραφία και η ελαστογραφία προσφέρουν εξαιρετικά μεγάλη διαγνωστική ακρίβεια.
Ειδικά στην Ελλάδα, οι προληπτικές εξετάσεις είναι ακόμη πιο εύκολα προσβάσιμες, καθώς από το 2023 «τρέχει» δωρεάν το εθνικό πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για την πρόληψη του Καρκίνου του Μαστού. Οι γυναίκες – δικαιούχοι, ηλικίας 45 – 74 ετών, μπορούν εύκολα μέσω της άυλης συνταγογράφησης να λάβουν παραπεμπτικό και να εξεταστούν, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση, σε οποιοδήποτε συνεργαζόμενο κέντρο της περιοχής τους (δημόσιο ή ιδιωτικό). Το μόνο που απαιτείται είναι να κλείσουν το ραντεβού τους για ψηφιακή μαστογραφία, εξέταση σε ειδικό γιατρό και υπερηχογράφημα.
Πρόληψη του Καρκίνου του Μαστού
Η πρόληψη, η οποία αποτελεί θεμελιώδες εργαλείο στη μάχη κατά του Καρκίνου του Μαστού, δεν περιορίζεται στις εξετάσεις. Η αυτοεξέταση των μαστών, κάθε μήνα, είναι ακόμα ένα πολύτιμο «όπλο» στα χέρια των γυναικών, διότι με αυτήν μπορούν να εντοπίσουν τυχόν ανωμαλίες ή αλλαγές στον ιστό του μαστού τους. Η αυτοεξέταση του μαστού συστήνεται να πραγματοποιείται μετά την 8η ημέρα του κύκλου, όμως όσες γυναίκες βιώνουν την εμμηνόπαυση ή έχουν υποβληθεί σε επέμβαση αφαίρεσης της μήτρας, τότε η οδηγία είναι η αυτοεξέταση να γίνεται συγκεκριμένη ημέρα κάθε μήνα.
Επιπλέον, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου. Η κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε φυτικές ίνες, φρούτα, λαχανικά και ψάρια έχει συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης Καρκίνου του Μαστού. Επιπλέον, επιστημονικές έρευνες έχουν δείξει ότι η τακτική φυσική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού κατά περίπου 20%.
Η ψυχολογική υποστήριξη των ασθενών
Όταν μια γυναίκα διαγιγνώσκεται με Καρκίνο του Μαστού η θεραπεία που θα επιλεγεί με βάση τα ατομικά χαρακτηριστικά της έχει πρωτεύουσα σημασία, αλλά το ίδιο σημαίνοντα ρόλο έχει και η ψυχολογική υποστήριξη που θα λάβει, δεδομένου ότι οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν αυτή τη νόσο, βιώνουν συχνά συναισθηματική αναστάτωση, άγχος και κατάθλιψη. Η ψυχολογική υποστήριξη από την οικογένεια, τους φίλους και βέβαια εξειδικευμένους ψυχολόγους, μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών και να τις βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τη θεραπεία με περισσότερη αυτοπεποίθηση.
Τέτοιους είδους βοήθεια παρέχουν στις γυναίκες και διάφορες οργανώσεις, όπως η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία και το Άλμα Ζωής, παρέχοντας υπηρεσίες πληροφόρησης, συμβουλευτικής και υποστήριξης, ενδυναμώνοντας τις ασθενείς για να ανταπεξέλθουν με το πρόβλημα υγείας.
Η επιστήμη προχωρά
Οι εξελίξεις στην ιατρική επιστήμη και η ανάπτυξη νέων θεραπειών συνεχίζουν να βελτιώνουν τις προοπτικές των ασθενών με Καρκίνο του Μαστού. Οι νέες στοχευμένες θεραπείες, όπως τα μονοκλωνικά αντισώματα και οι αναστολείς κυκλινοεξαρτώμενων κινασών CDK4/6, έχουν ανοίξει νέους «ορίζοντες» στη θεραπεία της νόσου, προσφέροντας περισσότερο εξατομικευμένες και αποτελεσματικές λύσεις.
Στο ίδιο πλαίσιο, η ανοσοθεραπεία αποτελεί ακόμη πολλά υποσχόμενο πεδίο για την αντιμετώπιση του καρκίνου.
Ταυτόχρονα, οι κλασικές αντικαρκινικές θεραπείες, όπως η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία, συνεχίζουν να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι των θεραπευτικών πρωτοκόλλων, αλλά οι νέες στοχευμένες θεραπείες βάλλουν κατά συγκεκριμένων καρκινικών κυττάρων, μειώνοντας έτσι τις ανεπιθύμητες παρενέργειες των πρώτων.
Συμπέρασμα
Ο Οκτώβριος, λοιπόν, μας υπενθυμίζει ότι με σωστή ενημέρωση, προληπτικές εξετάσεις, και υγιεινό τρόπο ζωής, οι γυναίκες μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης Καρκίνου του Μαστού. Παράλληλα, η επιμονή της επιστημονικής κοινότητας στην έρευνα, υπόσχεται ακόμη πιο πρωτοποριακές θεραπείες που θα διασφαλίζουν ακόμη πιο βελτιωμένες προοπτικές επιβίωσης και ποιότητα ζωής. Οπότε, να θυμάστε πάντοτε ότι ο προληπτικός έλεγχος σώζει ζωές.
ΣΧΟΛΙΑ