Η εκλογή του Βαγγέλη Λιόλιου στην προεδρία της ΕΟΚ εξ ορισμού αποτελεί σημείο καμπής για το ελληνικό μπάσκετ, αφού σηματοδότησε το τέλος της 40χρονης δυναστείας του Γιώργου Βασιλακόπουλου.

Μίας εποχής γεμάτης κραυγαλέες αντιφάσεις, η οποία συνδέθηκε τόσο με τις πολύ μεγάλες επιτυχίες της Εθνικής ομάδας σε κορυφαίες διεθνείς διοργανώσεις (1987, 2005, 2006), όσο και με ένα απολύτως συγκεντρωτικό και παρωχημένο μοντέλο διοίκησης, το οποίο ευθύνεται για πολλές από τις παθογένειες που κατέστησαν αναγκαία την αλλαγή σκυτάλης.

Με αφορμή την εκδήλωση που έγινε στη Θεσσαλονίκη για τα 90 χρόνια της FIBA, ο Βαγγέλης Λιόλιος ανέπτυξε το όραμά του για την ομοσπονδία και το ελληνικό μπάσκετ, σε μία εφ' όλης της ύλης συνέντευξη στη «ΜτΚ».

Κερδίσατε τις εκλογές με πολύ μεγάλη άνεση και υποσχεθήκατε ριζικές αλλαγές. Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι που έχετε θέσει ως πρόεδρος της ΕΟΚ;

«Το μπάσκετ απευθύνεται στην κοινωνία. Το φάσμα των στόχων που μπορεί να θέσει κανείς είναι λοιπόν τεράστιο. Θα γίνω όμως πιο συγκεκριμένος. Καταρχάς, η ομοσπονδία πρέπει να μετεξελιχθεί σε οργανισμό.

Αυτό σημαίνει ότι δεν θα εξαρτάται από τα πρόσωπα, αλλά θα προχωρά βάσει σταθερών, μη προσωποπαγών δομών, που υπερβαίνουν ατομικές στρατηγικές και παραγοντικές φιλοδοξίες.

Μιλάμε δηλαδή για μία ριζική αλλαγή φιλοσοφίας, για την υιοθέτηση ενός νέου διοικητικού υποδείγματος, με  τεχνοκρατική λογική. 

Χρειαζόμαστε λοιπόν νέα στελέχη με γνώση και όραμα και έναν μηχανισμό που θα λειτουργεί σε συνθήκες διαφάνειας ελέγχου και λογοδοσίας.

Πρέπει, επίσης, να διαχωρίσουμε τη διοίκηση από το μάνατζμεντ. Η διοίκηση βάζει στόχους, ορίζει τις βασικές κατευθύνσεις και ελέγχει αυτούς που αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν τα επιμέρους πρότζεκτ.

Εξίσου σημαντικός στόχος είναι η οικονομική ευρωστία. Η ομοσπονδία πρέπει να είναι αυτάρκης, να επιδιώκει διαρκώς την οικονομική της μεγέθυνση και να μην εξαρτάται από το κράτος. Αλίμονο αν μία ομοσπονδία λειτουργεί ως ένας κρατικοδίαιτος οργανισμός που στηρίζεται στις επιχορηγήσεις.

Προσέξτε όμως. Αποκλειστικός στόχος της οικονομικής ευρωστίας είναι η ανάπτυξη του ελληνικού μπάσκετ. Μέχρι και το τελευταίο σεντ θα διατίθεται για τις ανάγκες του αθλήματος. Το μπάσκετ πρέπει να επιστρέψει στην κοινωνία».

Λέγοντας ότι το μπάσκετ πρέπει να επιστρέψει στην κοινωνία, τι ακριβώς εννοείτε;

«Το μπάσκετ πρέπει να επανασυστηθεί στον κόσμο. Αυτό προϋποθέτει αλλαγή νοοτροπίας.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν είναι απλά ένα όμορφο άθλημα, αλλά συνδέεται άρρηκτα, ως συλλογική αθλητική έκφραση, με έννοιες όπως ο πολιτισμός και ο εθελοντισμός.

Παλιότερα, το μπάσκετ ήταν κομμάτι της ζωής μας. Ζούσαμε μέσα από τη συνύπαρξη με τους φίλους μας στο σωματείο της πόλης ή της γειτονιάς μας. Αποκτούσαμε συναισθηματικό δέσιμο με το γήπεδο, το έμβλημα, την ιστορία και τη φανέλα.

Στην εποχή μας έχει χαθεί εντελώς αυτή η σχέση με τον αθλητισμό. Τα σωματεία δεν είναι πια το σπίτι μας, αλλά κάτι σαν... φροντιστήρια. Πηγαίνουμε για κάποιες ώρες την εβδομάδα, κάνουμε το μάθημά μας και μετά φεύγουμε. Δεν ταυτιζόμαστε πια με τις ομάδες μας.

Πρέπει λοιπόν να επιστρέψουμε στις ρίζες μας, ώστε οι σύλλογοι να μην είναι απλώς αθλητικοί, αλλά κυρίως κοινωνικοί φορείς.

Μέσα από έναν σύλλογο μπάσκετ τα παιδιά δεν πρέπει να μαθαίνουν μόνον τα βασικά του αθλήματος, αλλά να ευαισθητοποιούνται και σε κοινωνικό επίπεδο, να ενημερώνονται για θέματα που έχουν να κάνουν με τη ζωή και το μέλλον τους, όπως π.χ. η σύγχρονη ατζέντα για το περιβάλλον».

Θα μπορούσε να σας πει κάποιος πως όλα αυτά ακούγονται ωραία αλλά δεν είναι δουλειά της ομοσπονδίας.

«Ακούστε. Η λογική δεν είναι να επιβάλουμε το οτιδήποτε στα σωματεία. Θέλουμε να εμπνεύσουμε τους συλλόγους ώστε να μετάσχουν ενεργά στην προσπάθεια αλλαγής του υποδείγματος. Χρειάζεται επομένως ένα άνοιγμα στην κοινωνία.

Η στελέχωση δηλαδή των σωματείων και με ανθρώπους που δεν έχουν ως μοναδικό κίνητρο την αγάπη για το μπάσκετ, αλλά έχουν κι άλλες ευαισθησίες, όπως π.χ. αυτή που προανέφερα για το περιβάλλον ή για τον εθελοντισμό.

Ο ρόλος της ομοσπονδίας είναι να δώσει κίνητρα με στόχο τον μετασχηματισμό των σωματείων σε κοινωνικούς φορείς.

Μπορεί να το πετύχει βρίσκοντας και "τρέχοντας" ευρωπαϊκά προγράμματα που προωθούν κοινωνικές δράσεις και υπενθυμίζουν σε όλους ότι αθλητισμός δεν είναι μόνον τα μεγάλα brands που φέρνουν νίκες και τίτλους στη χώρα, αλλά το κάθε μικρό σωματείο, που αποτελεί κομμάτι της τοπικής κοινωνίας».

Το σχέδιό σας προβλέπει αναδιαρθρώσεις κατηγοριών σε τοπικό επίπεδο;

«Ασφαλώς. Έχουμε ήδη δρομολογήσει ένα τολμηρό πρόγραμμα ριζικών αναδιαρθρώσεων.

Με τη βοήθεια της τεχνολογίας και σε συνεργασία με το αρμόδιο υπουργείο, καταρτίσαμε ένα ψηφιακό μητρώο που περιλαμβάνει όλα τα σωματεία της χώρας και έχουμε πλέον λεπτομερή στοιχεία για κάθε περιοχή.

Γνωρίζουμε πόσοι παίζουν μπάσκετ, ακόμη και σε ερασιτεχνικό επίπεδο, σε όλην την Ελλάδα.

Στόχος είναι να γίνει ένας διαχωρισμός και με βάση την ηλικία, ώστε να υπάρξει χώρος για την ανάδειξη νέων ταλέντων. Σε άλλη κατηγορία πρέπει να παίζουν τα νέα παιδιά και σε άλλη οι σαραντάρηδες.

Προσέξτε, δεν θέλουμε να διώξουμε τους μεγαλύτερους από το μπάσκετ. Κάθε άλλο, θέλουμε να τους έχουμε δίπλα μας. Στο δικό τους όμως πρωτάθλημα, που θα έχει άλλα χαρακτηριστικά από αυτό των πιτσιρικάδων.

Θα σας φέρω ένα παράδειγμα που αφορά στη Θεσσαλονίκη. Ενώ στην Αττική οι ενήλικοι παίκτες είναι περίπου το 1/4, στο σύνολο των αθλητών, στη Θεσσαλονίκη είμαστε σχεδόν στο... 50-50! Αυτό πρέπει να αλλάξει.

Δίνω έμφαση στη Θεσσαλονίκη γιατί είναι μία πόλη που μπορεί να αποτελέσει την ατμομηχανή της αλλαγής υποδείγματος. Για να γίνει αυτό, βέβαια, πρέπει να κοιτάξει μπροστά και όχι να επαναπαύεται στις δάφνες του ένδοξου παρελθόντος.

Σημαντική είναι και η παρέμβαση που κάναμε με τη δημιουργία της Elite League. Δεν επιβάλλουμε στις ομάδες να χρησιμοποιούν περισσότερους νέους Έλληνες παίκτες, αλλά όσες το κάνουν θα επιβραβεύονται και σε οικονομικό επίπεδο, μέσα από κάποια μπόνους που έχουμε θεσπίσει».  

Έχετε μιλήσει για την ανάγκη δημιουργίας εθνικής σχολής μπάσκετ. Θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα το άκρως επιτυχημένο ισπανικό μοντέλο;

«Το ζητούμενο είναι να υιοθετήσεις το βέλτιστο υπαρκτό μοντέλο, προσαρμόζοντάς το στις δικές σου ιδιαιτερότητες και ανάγκες.

Σας λέω όμως ότι το πλάνο για τη δημιουργία εθνικής σχολής μπάσκετ, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ακόμη και σε αμιγώς τεχνικό επίπεδο, έχει ήδη μπει σε εφαρμογή.

Έχουμε στήσει, για παράδειγμα, ένα δίκτυο από 20 ομοσπονδιακούς προπονητές που θα "οργώνουν" την Ελλάδα και θα εποπτεύουν τον τρόπο δουλειάς κάθε τμήματος υποδομής. Στόχος είναι η φιλοσοφία της Εθνικής Ανδρών να υπηρετείται από κάθε αναπτυξιακό κλιμάκιο.

Τα παιδιά δηλαδή των 12 ετών να δουλεύουν με βάση το πλάνο που έχει εκπονήσει ο Δημήτρης Ιτούδης για τη "ναυαρχίδα" των Εθνικών ομάδων.

Το μοντέλο αυτό χρειάζεται χρόνο για να φέρει αποτελέσματα. Σε 5-6 χρόνια όμως η διαφορά θα είναι ορατή.

Η αύξηση των ξένων παικτών στην Basket League από έξι σε επτά δεν έρχεται σε αντίθεση με τον στόχο σας να δημιουργήσετε εθνική σχολή μπάσκετ;

«Πρώτα απ' όλα πρέπει να διευκρινίσουμε πως αυξάνεται ο αριθμός των ξένων στο ρόστερ, αλλά όχι στο παρκέ. Στη διάρκεια του αγώνα δεν θα μπορούν να παίζουν ταυτόχρονα πάνω από έξι παίκτες.

Αντιλαμβάνομαι όμως την απορία σας και συμφωνώ. Κατά τη γνώμη μου το ανώτατο όριο θα έπρεπε να είναι οι τέσσερις ξένοι παίκτες. Μέχρι όμως να φτάσουμε στο σημείο να παράγει η χώρα μας ταλέντα ικανά όχι μόνον να παίζουν, αλλά και να πρωταγωνιστούν, δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο.

Εμείς ελπίζουμε ότι σε μερικά χρόνια θα είναι οι ίδιες οι μεγάλες ΚΑΕ που θα αλλάξουν φιλοσοφία και θα ρίξουν το βάρος στη δημιουργία ανταγωνιστικών ομάδων με κορμό γηγενείς αθλητές εγνωσμένης αξίας».

Το θέμα των λεγόμενων νατουραλιζέ μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο στελέχωσης της Εθνικής ομάδας;

«Δεν έχει αλλάξει κάτι ως προς αυτό το ζήτημα. Μία θέση υπήρχε, μία θα συνεχίσει να υπάρχει.

Από εκεί και πέρα είναι ζήτημα προπονητή αν θα επιλέξει τον έναν ή τον άλλον παίκτη. Εμείς θα έχουμε πάντα τα μάτια μας ανοιχτά για να εντοπίζουμε παιδιά που πληρούν τις προϋποθέσεις να αγωνιστούν στην Εθνική.

Πάντως, το δέσιμο με τη φανέλα της Εθνικής δεν έχει να κάνει με το πού μεγάλωσες ή ποιο είναι το επώνυμό σου».

Ο Νίκος Γκάλης είχε στηρίξει τον Παναγιώτη Φασούλα στις εκλογές. Ποια είναι σήμερα η σχέση σας μαζί του; Υπάρχει κάποιο πλάνο αξιοποίησής του;

«Ο Νίκος είναι ένας θρύλος του παγκόσμιου μπάσκετ. Δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα στις σχέσεις μας και δεν έχει καμία σημασία τι συνέβη πριν τις εκλογές. Είναι λοιπόν αυτονόητο πως υπάρχει πρόθεση αξιοποίησής του. Επειδή όμως πρόκειται για ένα τεράστιο μέγεθος, απαιτείται ειδικός χειρισμός».

Στο ξεκίνημα της σεζόν η ΕΟΚ κατηγορήθηκε ότι, με πρόσχημα την τήρηση των κανόνων, παρ' ολίγον να θέσει εκτός πρωταθλήματος ομάδες όπως ο Άρης και η ΑΕΚ. Τι θα αντιτείνατε σε όσους κάνουν λόγο για τυπολατρία;

«Καταρχάς θέλω να ξεκαθαρίσω πως δεν υπάρχει το παραμικρό πρόβλημα στις σχέσεις μου με τις ΚΑΕ που προαναφέρατε. Και αφού είμαστε στη Θεσσαλονίκη, είναι ευκαιρία να υπογραμμίσω την εξαιρετική συνεργασία που έχω με τους παράγοντες του Άρη.

Η τήρηση όμως των κανόνων που και οι ομάδες έχουν συνομολογήσει, δεν είναι ζήτημα τυπολατρίας. Αποτελεί προϋπόθεση για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας του πρωταθλήματος.

Δεν όρισα εγώ, ερήμην των ομάδων, τους κανόνες που διέπουν τη λειτουργία του πρωταθλήματος. Ο σεβασμός των από κοινού συμπεφωνημένων κανόνων αποτελεί ζήτημα αρχής.

Μπορεί φέτος να υπήρξαν κάποιες παρεκκλίσεις, αλλά του χρόνου οι κανόνες θα τηρηθούν απαρέγκλιτα».

Οι επικριτές σας υποστηρίζουν πως προσπαθείτε να στήσετε τον δικό σας μηχανισμό στη διαιτησία και σε άλλους τομείς, με στόχο τον έλεγχο του ελληνικού μπάσκετ. Πώς απαντάτε σε αυτές τις αιτιάσεις;

«Ξέρετε, η υποψηφιότητα και η εκλογή μας, μετά από σχεδόν 40 χρόνια απόλυτης κυριαρχίας μίας συγκεκριμένης παράταξης, δεν αποτέλεσε απλώς αλλαγή, αλλά μία τομή στα πράγματα. Δεν διαδεχτήκαμε μία διοίκηση, βρεθήκαμε απέναντι σε ένα σύστημα εξουσίας με βαθιές ρίζες.

Το πρότζεκτ που θέσαμε σε εφαρμογή προωθεί ρηξικέλευθες αλλαγές και ξεβολεύει ανθρώπους που είχαν συνηθίσει αλλιώς. Ήξερα πολύ καλά τι θα αντιμετωπίσουμε αλλά δεν φοβήθηκα στιγμή. Μόνον την άδεια των παιδιών μου ζήτησα πριν εμπλακώ. Σε πόλεμο λάσπης πάντως δεν θα μπω. Ξέρετε άλλωστε τι λέει το ρητό. Το μόνο που φοβάται η λάσπη είναι το καθαρό νερό».

* Δημοσιεύτηκε στη «ΜτΚ» στις 24-25/12/2022