Τρεις νέες αλλαγές στον «Κλεισθένη Ι», που εξαρχής θεωρήθηκαν αγκάθια από τους αιρετούς, προωθεί το υπουργείο Εσωτερικών περίπου τρεις μήνες πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές, σε μια προσπάθεια να διευκολύνει την προετοιμασία για τη συγκρότηση των συνδυασμών και των υποψηφίων.

Οι αλλαγές, που στην ουσία θα δείξουν τον τρόπο με τον οποίο θα διεξαχθούν οι εκλογές του προσεχούς Μαΐου, αναμένεται να ψηφιστούν το επόμενο διάστημα στη Βουλή υπό τη μορφή τροπολογίας, ενώ εντάσσονται στο νομοσχέδιο του ΥΠΕΣ που περιλαμβάνει ρυθμίσεις για την απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας, την ισότητα των δύο φύλων και βελτιώσεις για τον «Κλεισθένη».

Οι δήμαρχοι πάντως πιέζουν την ηγεσία του υπουργείου οι αλλαγές να ψηφιστούν στα τέλη Φεβρουαρίου, υποστηρίζοντας ότι μετά ο χρόνος τους θα είναι περιορισμένος, λόγω του προεκλογικού τους αγώνα. Υπενθυμίζεται ότι τις αλλαγές είχε προαναγγείλει ο υπουργός Αλέξης Χαρίτσης στο τελευταίο συνέδριο της ΚΕΔΕ, τον περασμένο Δεκέμβριο.

Πρόεδροι και ψηφοδέλτια

Συγκεκριμένα η πρώτη αλλαγή αφορά την εκλογή του προέδρου των κοινοτήτων, η οποία θα γίνεται πλέον ανάμεσα στους δύο πρώτους σε ψήφους υποψηφίους των δύο πρώτων συνδυασμών, καθώς και εκλογή από τον πρώτο γύρο σε περίπτωση που το ψηφοδέλτιο λάβει το 50%+1, με βάση το σύστημα της απλής αναλογικής. Αυτό πάντως από την αρχή καταγράφηκε ως αδυναμία του «Κλεισθένη», την οποία δεν… είδε το υπουργείο, καθώς με βάση την απλή αναλογική μπορεί ένας συνδυασμός να λάβει το 50%+1, αλλά να μην έχει την πλειοψηφία. Για παράδειγμα, ο ίδιος συνδυασμός μπορεί να πάρει μόλις τις 20 έδρες από το σύνολο των 41 εδρών ενός δημοτικού συμβουλίου.

Η δεύτερη αλλαγή αφορά στην κατάρτιση του ψηφοδελτίου, για την οποία θα απαιτείται αριθμός υποψηφίων προσαυξημένος κατά 50% σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των εδρών του δημοτικού συμβουλίου. Πρόκειται για αύξηση κατά 20%, καθώς στην ψηφισμένη διάταξη η προσαύξηση ήταν στο 30%. Για παράδειγμα, στο δήμο Αμπελοκήπων - Μενεμένης ο κάθε συνδυασμός θα έπρεπε να καταρτίσει ψηφοδέλτιο το λιγότερο με 33 υποψηφίους (23 για τους Αμπελόκηπους και 13 για τη Μενεμένη) με δυνατότητα προσαύξησης έως 30%. Στο εξής δίνεται η δυνατότητα στον κάθε συνδυασμό να αυξήσει έως και 50% τον αριθμό των υποψηφίων του. Αυτό σημαίνει ότι στο συγκεκριμένο δήμο μπορούν πλέον να προστεθούν στο ψηφοδέλτιο 16 επιπλέον υποψήφιοι.

Επίσης, για τις εκλογές στις κοινότητες άνω των 300 κατοίκων ισχύει κανονικά η ανάδειξη προέδρου, εφόσον συγκεντρώσει το 50% συν 1. Διαφορετικά, γίνεται έμμεση εκλογή προέδρου από το σύνολο των εκλεγμένων αντιπροσώπων μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου συνδυασμού.

Αυτοδιοικητικοί παράγοντες εκτιμούν ότι η αλλαγή αυτή, την οποία πρότειναν οι δήμαρχοι και έκανε αποδεκτή το υπουργείο Εσωτερικών, δεν θίγει το εκλογικό σύστημα, παρότι γίνεται γρήγορα και πρόχειρα.

Τέλος και στα ασυμβίβαστα

Η τρίτη αλλαγή στον «Κλεισθένη», η οποία ευνοεί κυρίως προϊσταμένους και διευθυντές, αφορά στα εκλογικά κωλύματα των υποψηφίων. Ειδικότερα, δεν θα ισχύσουν πλέον τα ασυμβίβαστα του «Κλεισθένη» που προέβλεπαν παραίτηση από μία υψηλή δημόσια θέση 18 μήνες πριν από τις εκλογές, καθώς ο νόμος ψηφίστηκε πριν από οκτώ μήνες. Έτσι, θα ισχύσουν οι προϊσχύουσες προβλέψεις του «Καλλικράτη».

Πιο συγκεκριμένα, υπήρχε διάταξη που έλεγε ότι όσοι ενδιαφέρονται να είναι υποψήφιοι στις εκλογές και είχαν θέση ευθύνης σε δημόσιο οργανισμό, έπρεπε να παραιτηθούν 18 μήνες πριν από τις εκλογές. Αυτό ωστόσο αφορούσε στον Οκτώβριο του 2019, όπως αρχικά προέβλεπε ο νόμος για τη διεξαγωγή των εκλογών, ο οποίος τελικά ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 2018. Ο χρόνος όμως παρήλθε και το 18μηνο δεν μπορούσε να έχει επί της ουσίας αντίκρισμα και ως εκ τούτου έπρεπε να διορθωθεί. Αυτό σημαίνει πως αν ψηφιστεί η συγκεκριμένη αλλαγή, τότε θα υπάρξει… ελευθέρας για την εκλογική μάχη για όσους κατέχουν προϊσταμενική ή διευθυντική θέση στο δημόσιο.

Στο νομοσχέδιο θα συμπεριληφθεί ακόμη ρύθμιση για τους οριστικά επιτυχόντες του διαγωνισμού 3Κ/208 του ΑΣΕΠ. Ειδικότερα, θα προβλέπεται ότι οι συγκεκριμένες προσλήψεις μόνιμου προσωπικού θα εξαιρεθούν από τη σχετική απαγόρευση, που προβλέπεται για τις προεκλογικές περιόδους. Αυτό κρίνεται σκόπιμο, καθώς υπάρχει το ενδεχόμενο μέχρι να ανακοινωθούν οι οριστικοί πίνακες με τους επιτυχόντες και να υπογραφούν από τους δημάρχους οι διαπιστωτικές πράξεις διορισμού τους, να έχει τεθεί σε ισχύ η απαγόρευση προσλήψεων, που ξεκινάει έναν μήνα πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές, δηλαδή στις 26 Απριλίου.

Υπενθυμίζεται ότι στο ίδιο νομοσχέδιο θα συμπεριληφθεί διάταξη για την ποσόστωση των φύλων στις εθνικές εκλογές, επεκτείνοντας την πρόβλεψη για συμμετοχή υποψηφίων τουλάχιστον στο 40% από κάθε φύλο (γυναίκες και άνδρες) σε κάθε ψηφοδέλτιο.

Θα μάθουμε «πού ψηφίζουμε το 2019» τον Απρίλιο

Το υπουργείο Εσωτερικών δρομολογεί ήδη τις διαδικασίες για τις επικείμενες εκλογές, καθώς με Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που εξέδωσε, καλούνται όλοι οι ετεροδημότες να δηλωθούν μέσα στις επόμενες μέρες, στα κατά τόπους ΚΕΠ, προκειμένου να έχουν δικαίωμα ψήφου στις εθνικές εκλογές και στις ευρωεκλογές.

Οι δήμοι από την πλευρά τους θα αρχίσουν να ενημερώνουν τους ετεροδημότες τους, προκειμένου να κάνουν τις σχετικές αιτήσεις μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου, ώστε να αποκτήσουν δικαίωμα ψήφου. Ειδικότερα, η ΚΥΑ του υπουργείου Εσωτερικών δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αναφέρει τον καθορισμό της διαδικασίας υποβολής αίτησης - υπεύθυνης δήλωσης ετεροδημότη, καθώς και αίτησης - υπεύθυνης δήλωσης έλληνα εκλογέα, κατοίκου Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υπενθυμίζεται ότι ετεροδημότης ονομάζεται ο εκλογέας που εκδηλώνει ενδιαφέρον να ψηφίσει στον τόπο διαμονής του τους συνδυασμούς της εκλογικής περιφέρειας όπου είναι εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους. Σημαντική παράμετρο αποτελεί ότι ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι ετεροδημοτών λειτουργούν μόνο για τις βουλευτικές εκλογές, τις ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα, και όχι για τις αυτοδιοικητικές εκλογές.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17 Φεβρουαρίου 2019