03/04/2019 14:30
Παιδοψυχίατροι μιλούν στη «ΜτΚ» για την αύξηση των περιστατικών βίας στα σχολεία, το σχολικό εκφοβισμό αλλά και τη συμπεριφορά μικρών «Αλ Καπόνε», που θέτουν σε κίνδυνο ολόκληρο το σχολικό σύστημα. Ο περιφερειακός διευθυντής Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, με αφορμή το συνέδριο που διοργανώνεται για τη σχολική βία, μιλάει για την εικόνα που εμφανίζουν τα σχολεία της Θεσσαλονίκης, αλλά και τη συλλογική προσπάθεια που απαιτεί η αντιμετώπιση του φαινομένου.
Αύξηση των περιστατικών
«Τα αναφερόμενα περιστατικά είναι περισσότερα από το παρελθόν, και στην παιδική και στην εφηβική ηλικία. Η έκφραση της επιθετικότητας, της βίας, είναι μια κατάσταση, μια συμπεριφορά όπου εμφανίζεται σε όλα τα κοινωνικά πλαίσια και το σχολικό περιβάλλον.
Ο άνθρωπος συνήθως την ‘κουβαλάει’ από την οικογένειά του, υπάρχουν ψυχιατρικά και ψυχολογικά αίτια της βίας, ένας άνθρωπος εμφανίζει βία όταν συνήθως έχει δεχθεί ή έχει εκτεθεί σε βίαια φαινόμενα», εξηγεί ο Βάιος Νταφούλης, παιδοψυχίατρος και διευθυντής του Παιδοψυχιατρικού τμήματος του «Ιπποκράτειου» νοσοκομείου Θεσσαλονίκης.
«Οπωσδήποτε όλο και περισσότερο συζητούμε το θέμα της βίας στα σχολεία και δεν μπορεί να δει κάποιος το θέμα ξεκομμένο από τα φαινόμενα βίας στην κοινωνία και τις πολλές αλλαγές που έχουν συντελεστεί. Υπάρχει μία χαμηλότερη ανοχή στη βία και ταυτόχρονη αύξηση της έκφρασής της. Πολλές μορφές βίας αναδεικνύονται πολύ περισσότερο και από την άλλη πλευρά είναι πολύ πιθανό αυτό το πλήθος πληροφοριών μέσω μιας κακής χρήσης του διαδικτύου και πολλών βιντεοπαιχνιδιών, ενδεχομένως να πυροδοτούν τέτοιες συμπεριφορές, αλλά η βία είναι ένα πολυπρόσωπο φαινόμενο», τονίζει η Λίλιαν Αθανασοπούλου, ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, διευθύντρια του ΕΣΥ και υπεύθυνη στο Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας Παιδιών - Εφήβων στο νοσοκομείου «Γ. Παπανικολάου».
«Οι ερευνητικές μελέτες αποτυπώνουν πράγματι ανησυχητικά αποτελέσματα. Ωστόσο, καλό είναι να μη σχηματίζουμε άποψη για το θέμα από τα -ευτυχώς- λιγοστά, αλλά έντονα γεγονότα που απασχολούν κατά καιρούς τα μέσα ενημέρωσης. Υπάρχουν σχολεία άρτια οργανωμένα, με ευαισθητοποιημένους εκπαιδευτικούς, που έχουν αναπτύξει μηχανισμούς πρόληψης και άμεσης αντιμετώπισης των φαινομένων βίας», δηλώνει από την πλευρά του ο Παναγιώτης Ανανιάδης, περιφερειακός διευθυντής Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας.
Από τον έναν ρόλο στον άλλο
Προσεχτικοί στη διατύπωση των λέξεων που χρησιμοποιούν, οι δυο παιδοψυχίατροι μιλούν για το προφίλ του επιθετικού παιδιού και εξηγούν τη σημασία της συζήτησης μαζί του, τόσο από την πλευρά του γονέα όσο και του εκπαιδευτικού.
«Πολλά από τα παιδιά που βλέπουμε έχουν εμπλακεί σε φαινόμενα σχολικής βίας, κάποια από τα παιδιά έχουν ασκήσει μπούλιγκ, πολλά είναι μάρτυρες του φαινομένου και βέβαια σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει μια μετακίνηση από τον έναν ρόλο στον άλλο, δηλαδή παιδιά που στο δημοτικό έχουν υπάρξει θύματα, σε μια προσπάθεια να μεταβολίσουν τη βία πολλές φορές ασυνείδητα, σε μια επόμενη ηλικία ή σε μεγαλύτερη τάξη μπαίνουν σε έναν ρόλο να εφαρμόσουν βία. Βέβαια, χρειάζεται προσοχή στο τι ορίζουμε κάθε φορά εκφοβισμό, γιατί υπάρχουν σχέσεις μεταξύ παιδιών που είναι σαν πείραγμα, σαν παιχνίδι και δεν είναι μπούλιγκ, αλλά αν ένα παιδί έχει υποστεί μια συμπεριφορά για την οποία δεν υπήρχε συναίνεσή του και ζορίζεται, υποφέρει, τότε νομίζω ότι πρέπει να το δούμε σε αυτήν τη μορφή. Εμείς είμαστε μια υπηρεσία που δουλεύουμε εξατομικευμένα, που έρχονται τα παιδιά με διάφορα ζητήματα και με την ανάπτυξη, την πρόοδο της εργασίας, εγκαθίσταται και η εμπιστοσύνη και συζητούμε τέτοια θέματα, τους φίλους, την κοινωνική ζωή, πώς τα περνάνε στο σχολείο, αρχίζουμε την κουβέντα και βγαίνουν και τέτοια ζητήματα» δηλώνει η κ. Αθανασοπούλου.
Να εντοπιστεί και να αποδοκιμαστεί
«Στην καθημερινή πρακτική, στην παιδοψυχιατρική ειδικότητα βλέπουμε τέτοιες συμπεριφορές. Όταν αυτές γίνουν σε σχολικό περιβάλλον, στην ομάδα και σε προσωπικό επίπεδο πρέπει να ονοματίσουμε αυτό που συμβαίνει, να εντοπίσουμε τη συμπεριφορά και από νωρίς να κάνουμε όλες τις απαραίτητες ενέργειες. Πρέπει να βρεθούν τα όρια στις σχέσεις και στο σχολικό περιβάλλον, και να συζητηθεί με τους γονείς και τις ομάδες των συνομηλίκων, είναι σημαντικό τα παιδιά να πάρουν θέση, γιατί η ομάδα των μαρτύρων σε κάποιο γεγονός είναι σημαντικό να πάρει θέση και να ορίσει το θέμα ως απαράδεκτο. Πολλές φορές τα παιδιά δεν μιλάνε όταν θυματοποιούνται σε φαινόμενα βίας και κυρίως όταν ένα παιδί είναι αδύναμο, διαφορετικό και δεν είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό του», τονίζει ο κ. Νταφούλης.
Το «κακό» παιδί της τάξης
«Τελευταία χρόνια στις υπηρεσίες μας, επειδή δεχόμαστε αρκετές περιπτώσεις για παιδοψυχιατρική αξιολόγηση κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, έχει συμβεί να δούμε παιδιά και από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, που φαίνεται να είναι σαν μικροί 'Αλ Καπόνε' του σχολείου, σαν να θέτουν σε κίνδυνο ολόκληρο σχολικό σύστημα. Δεν υποτιμώ καθόλου όλα τα παιδιά να απολαμβάνουν ένα ασφαλές και λειτουργικό σχολικό σύστημα, αλλά έχω την εντύπωση ότι πολύ συχνά υπάρχουν άλλοι παράγοντες που συγκλίνουν στα θορυβώδη αποτελέσματα, θα σύστηνα ψυχραιμία και σύνεση. Υπάρχει μια ποικιλία καταστάσεων που πολλά παιδιά την εκδηλώνουν με επιθετικές συμπεριφορές και είτε συμβαίνουν στο πλαίσιο μιας αναπτυξιακής δυσκολίας και ανωριμότητας, για παράδειγμα ένα παιδί με έντονη υπερκινητικότητα, πολύ παρορμητικό και επιθετικό, όχι ακριβώς με πρόθεση αλλά με μια δυσκολία να διαχειριστεί όλα αυτά, αλλά και παιδιά με σοβαρές αναπτυξιακές δυσκολίες. Σε πολλές περιπτώσεις με αυτήν ακριβώς την επιθετική συμπεριφορά το παιδί προσπαθεί να θωρακίσει ή να θωρακιστεί ή να διατυπώσει την οδύνη που νιώθει, γιατί οι ανάγκες του δεν γίνονται αντιληπτές και όταν λέω ανάγκες, δεν λέω μόνο σε σχολικό επίπεδο αλλά ενδεχομένως και σε οικογενειακό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να νοηματοδοτούμε τις συμπεριφορές και να τις αντιμετωπίζουμε και όχι να τις ποινικοποιούμε», εξηγεί η κ. Αθανασοπούλου.
Συνέδριο για τη σχολική βία
Τα θέματα της βίας και του εκφοβισμού στο σχολείο, αλλά και οι παρεμβάσεις που γίνονται από τους εκπαιδευτικούς θα συζητηθούν στο συνέδριο που απευθύνεται σε όλους τους πολίτες, με ελεύθερη είσοδο και διοργανώνεται από την περιφερειακή διεύθυνση εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας. «Σκοπός, λοιπόν, του το 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου κατά της Σχολικής Βίας, το οποίο διοργανώνει η Περιφερειακή Διεύθυνση Π.Ε. και Δ.Ε. Κεντρικής Μακεδονίας με τίτλο: 'Επιθετικότητα και βία στο σχολείο. Πρόληψη και αντιμετώπιση', στους χώρους του ΕΠΑ.Λ. Καλαμαριάς, από 5 έως 7 Απριλίου 2019, είναι να ξεκινήσει ένας γόνιμος και δημιουργικός διάλογος ανάμεσα σε όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, για να προβληματιστούμε αναφορικά με την επιθετικότητα και την ενδοσχολική βία, ώστε να αναδειχθούν οι προοπτικές αποτελεσματικής διαχείρισης στο επίπεδο της πρόληψης αλλά και της αντιμετώπισής τους. Θα ακούσουμε, θα συζητήσουμε και θα σχεδιάσουμε δράσεις μέσα και έξω από το σχολείο» τονίζει ο κ. Ανανιάδης.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 31 Μαρτίου 2019
14/11/2022 07:00
Παιδοψυχίατροι μιλούν στη «ΜτΚ» για την αύξηση των περιστατικών βίας στα σχολεία, το σχολικό εκφοβισμό αλλά και τη συμπεριφορά μικρών «Αλ Καπόνε», που θέτουν σε κίνδυνο ολόκληρο το σχολικό σύστημα. Ο περιφερειακός διευθυντής Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, με αφορμή το συνέδριο που διοργανώνεται για τη σχολική βία, μιλάει για την εικόνα που εμφανίζουν τα σχολεία της Θεσσαλονίκης, αλλά και τη συλλογική προσπάθεια που απαιτεί η αντιμετώπιση του φαινομένου.
Αύξηση των περιστατικών
«Τα αναφερόμενα περιστατικά είναι περισσότερα από το παρελθόν, και στην παιδική και στην εφηβική ηλικία. Η έκφραση της επιθετικότητας, της βίας, είναι μια κατάσταση, μια συμπεριφορά όπου εμφανίζεται σε όλα τα κοινωνικά πλαίσια και το σχολικό περιβάλλον.
Ο άνθρωπος συνήθως την ‘κουβαλάει’ από την οικογένειά του, υπάρχουν ψυχιατρικά και ψυχολογικά αίτια της βίας, ένας άνθρωπος εμφανίζει βία όταν συνήθως έχει δεχθεί ή έχει εκτεθεί σε βίαια φαινόμενα», εξηγεί ο Βάιος Νταφούλης, παιδοψυχίατρος και διευθυντής του Παιδοψυχιατρικού τμήματος του «Ιπποκράτειου» νοσοκομείου Θεσσαλονίκης.
«Οπωσδήποτε όλο και περισσότερο συζητούμε το θέμα της βίας στα σχολεία και δεν μπορεί να δει κάποιος το θέμα ξεκομμένο από τα φαινόμενα βίας στην κοινωνία και τις πολλές αλλαγές που έχουν συντελεστεί. Υπάρχει μία χαμηλότερη ανοχή στη βία και ταυτόχρονη αύξηση της έκφρασής της. Πολλές μορφές βίας αναδεικνύονται πολύ περισσότερο και από την άλλη πλευρά είναι πολύ πιθανό αυτό το πλήθος πληροφοριών μέσω μιας κακής χρήσης του διαδικτύου και πολλών βιντεοπαιχνιδιών, ενδεχομένως να πυροδοτούν τέτοιες συμπεριφορές, αλλά η βία είναι ένα πολυπρόσωπο φαινόμενο», τονίζει η Λίλιαν Αθανασοπούλου, ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, διευθύντρια του ΕΣΥ και υπεύθυνη στο Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας Παιδιών - Εφήβων στο νοσοκομείου «Γ. Παπανικολάου».
«Οι ερευνητικές μελέτες αποτυπώνουν πράγματι ανησυχητικά αποτελέσματα. Ωστόσο, καλό είναι να μη σχηματίζουμε άποψη για το θέμα από τα -ευτυχώς- λιγοστά, αλλά έντονα γεγονότα που απασχολούν κατά καιρούς τα μέσα ενημέρωσης. Υπάρχουν σχολεία άρτια οργανωμένα, με ευαισθητοποιημένους εκπαιδευτικούς, που έχουν αναπτύξει μηχανισμούς πρόληψης και άμεσης αντιμετώπισης των φαινομένων βίας», δηλώνει από την πλευρά του ο Παναγιώτης Ανανιάδης, περιφερειακός διευθυντής Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας.
Από τον έναν ρόλο στον άλλο
Προσεχτικοί στη διατύπωση των λέξεων που χρησιμοποιούν, οι δυο παιδοψυχίατροι μιλούν για το προφίλ του επιθετικού παιδιού και εξηγούν τη σημασία της συζήτησης μαζί του, τόσο από την πλευρά του γονέα όσο και του εκπαιδευτικού.
«Πολλά από τα παιδιά που βλέπουμε έχουν εμπλακεί σε φαινόμενα σχολικής βίας, κάποια από τα παιδιά έχουν ασκήσει μπούλιγκ, πολλά είναι μάρτυρες του φαινομένου και βέβαια σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει μια μετακίνηση από τον έναν ρόλο στον άλλο, δηλαδή παιδιά που στο δημοτικό έχουν υπάρξει θύματα, σε μια προσπάθεια να μεταβολίσουν τη βία πολλές φορές ασυνείδητα, σε μια επόμενη ηλικία ή σε μεγαλύτερη τάξη μπαίνουν σε έναν ρόλο να εφαρμόσουν βία. Βέβαια, χρειάζεται προσοχή στο τι ορίζουμε κάθε φορά εκφοβισμό, γιατί υπάρχουν σχέσεις μεταξύ παιδιών που είναι σαν πείραγμα, σαν παιχνίδι και δεν είναι μπούλιγκ, αλλά αν ένα παιδί έχει υποστεί μια συμπεριφορά για την οποία δεν υπήρχε συναίνεσή του και ζορίζεται, υποφέρει, τότε νομίζω ότι πρέπει να το δούμε σε αυτήν τη μορφή. Εμείς είμαστε μια υπηρεσία που δουλεύουμε εξατομικευμένα, που έρχονται τα παιδιά με διάφορα ζητήματα και με την ανάπτυξη, την πρόοδο της εργασίας, εγκαθίσταται και η εμπιστοσύνη και συζητούμε τέτοια θέματα, τους φίλους, την κοινωνική ζωή, πώς τα περνάνε στο σχολείο, αρχίζουμε την κουβέντα και βγαίνουν και τέτοια ζητήματα» δηλώνει η κ. Αθανασοπούλου.
Να εντοπιστεί και να αποδοκιμαστεί
«Στην καθημερινή πρακτική, στην παιδοψυχιατρική ειδικότητα βλέπουμε τέτοιες συμπεριφορές. Όταν αυτές γίνουν σε σχολικό περιβάλλον, στην ομάδα και σε προσωπικό επίπεδο πρέπει να ονοματίσουμε αυτό που συμβαίνει, να εντοπίσουμε τη συμπεριφορά και από νωρίς να κάνουμε όλες τις απαραίτητες ενέργειες. Πρέπει να βρεθούν τα όρια στις σχέσεις και στο σχολικό περιβάλλον, και να συζητηθεί με τους γονείς και τις ομάδες των συνομηλίκων, είναι σημαντικό τα παιδιά να πάρουν θέση, γιατί η ομάδα των μαρτύρων σε κάποιο γεγονός είναι σημαντικό να πάρει θέση και να ορίσει το θέμα ως απαράδεκτο. Πολλές φορές τα παιδιά δεν μιλάνε όταν θυματοποιούνται σε φαινόμενα βίας και κυρίως όταν ένα παιδί είναι αδύναμο, διαφορετικό και δεν είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό του», τονίζει ο κ. Νταφούλης.
Το «κακό» παιδί της τάξης
«Τελευταία χρόνια στις υπηρεσίες μας, επειδή δεχόμαστε αρκετές περιπτώσεις για παιδοψυχιατρική αξιολόγηση κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, έχει συμβεί να δούμε παιδιά και από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, που φαίνεται να είναι σαν μικροί 'Αλ Καπόνε' του σχολείου, σαν να θέτουν σε κίνδυνο ολόκληρο σχολικό σύστημα. Δεν υποτιμώ καθόλου όλα τα παιδιά να απολαμβάνουν ένα ασφαλές και λειτουργικό σχολικό σύστημα, αλλά έχω την εντύπωση ότι πολύ συχνά υπάρχουν άλλοι παράγοντες που συγκλίνουν στα θορυβώδη αποτελέσματα, θα σύστηνα ψυχραιμία και σύνεση. Υπάρχει μια ποικιλία καταστάσεων που πολλά παιδιά την εκδηλώνουν με επιθετικές συμπεριφορές και είτε συμβαίνουν στο πλαίσιο μιας αναπτυξιακής δυσκολίας και ανωριμότητας, για παράδειγμα ένα παιδί με έντονη υπερκινητικότητα, πολύ παρορμητικό και επιθετικό, όχι ακριβώς με πρόθεση αλλά με μια δυσκολία να διαχειριστεί όλα αυτά, αλλά και παιδιά με σοβαρές αναπτυξιακές δυσκολίες. Σε πολλές περιπτώσεις με αυτήν ακριβώς την επιθετική συμπεριφορά το παιδί προσπαθεί να θωρακίσει ή να θωρακιστεί ή να διατυπώσει την οδύνη που νιώθει, γιατί οι ανάγκες του δεν γίνονται αντιληπτές και όταν λέω ανάγκες, δεν λέω μόνο σε σχολικό επίπεδο αλλά ενδεχομένως και σε οικογενειακό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να νοηματοδοτούμε τις συμπεριφορές και να τις αντιμετωπίζουμε και όχι να τις ποινικοποιούμε», εξηγεί η κ. Αθανασοπούλου.
Συνέδριο για τη σχολική βία
Τα θέματα της βίας και του εκφοβισμού στο σχολείο, αλλά και οι παρεμβάσεις που γίνονται από τους εκπαιδευτικούς θα συζητηθούν στο συνέδριο που απευθύνεται σε όλους τους πολίτες, με ελεύθερη είσοδο και διοργανώνεται από την περιφερειακή διεύθυνση εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας. «Σκοπός, λοιπόν, του το 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου κατά της Σχολικής Βίας, το οποίο διοργανώνει η Περιφερειακή Διεύθυνση Π.Ε. και Δ.Ε. Κεντρικής Μακεδονίας με τίτλο: 'Επιθετικότητα και βία στο σχολείο. Πρόληψη και αντιμετώπιση', στους χώρους του ΕΠΑ.Λ. Καλαμαριάς, από 5 έως 7 Απριλίου 2019, είναι να ξεκινήσει ένας γόνιμος και δημιουργικός διάλογος ανάμεσα σε όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, για να προβληματιστούμε αναφορικά με την επιθετικότητα και την ενδοσχολική βία, ώστε να αναδειχθούν οι προοπτικές αποτελεσματικής διαχείρισης στο επίπεδο της πρόληψης αλλά και της αντιμετώπισής τους. Θα ακούσουμε, θα συζητήσουμε και θα σχεδιάσουμε δράσεις μέσα και έξω από το σχολείο» τονίζει ο κ. Ανανιάδης.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 31 Μαρτίου 2019
ΣΧΟΛΙΑ