Χάνει έδαφος αλλά δεν παραδίδει εύκολα τα όπλα η ακρίβεια που τον τελευταίο καιρό εκπέμπει… διφορούμενα μηνύματα, αποτελώντας βέβαια μόνιμο εφιάλτη για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και οικονομικό επιτελείο.

Eίναι ενδεικτικό πως στο ανησυχητικό 7,2% διαμορφώνεται ο πληθωρισμός στην Ελλάδα τον Ιανουάριο σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Eurostat, συνεχίζοντας την καθοδική του πορεία, καθώς μειώθηκε κατά 0,8% από τον Δεκέμβριο του 2022.

Ο πληθωρισμός και οι ανατιμήσεις δεν θα υποχωρήσουν εύκολα, αλλά κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες ενδείξεις αποκλιμάκωσης για δεύτερο συνεχή μήνα, σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ τον Ιανουάριο στο πλαίσιο του δείκτη οικονομικού κλίματος.

Τα στοιχεία δείχνουν πως στο ερώτημα αν θα προβούν σε ανατιμήσεις τους επόμενους 3 μήνες οι επιχειρηματίες του κλάδου απάντησαν «ναι» σε χαμηλότερο ποσοστό (στο 52,3 ο δείκτης που αθροίζει το αποτέλεσμα των θετικών και αρνητικών απαντήσεων τον Ιανουάριο, από 57,5 τον Δεκέμβριο και από 64,4 τον Νοέμβριο).

Η αποσυμπίεση αυτή οδηγεί τον δείκτη πληθωριστικών προσδοκιών για το επόμενο 3μηνο στα χαμηλότερα επίπεδα για το κλάδο από τον Οκτώβριο του 2021.

Στο ενεργειακό πεδίο, οι ευνοϊκές συνθήκες στις ευρωπαϊκές αγορές του φυσικού αερίου με την αποκλιμάκωση του φυσικού αερίου στα επίπεδα των 63 και 65 ευρώ/MWh μειώνουν το κόστος του ρεύματος και αντίστοιχα τις προβλέψεις των προμηθευτών για τη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος τον επόμενο μήνα.

Το φυσικό αέριο αποτελεί το 40% του ενεργειακού μίγματος που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ρεύματος από τα εργοστάσια της ΔΕΗ και των ιδιωτικών ομίλων. Γι αυτό και στις περιόδους αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου το κόστος ηλεκτροπαραγωγής ανεβαίνει υπέρμετρα και επηρεάζει αντιστοίχως και τους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.

Στο πλαίσιο λοιπόν του ευνοϊκού κλίματος που διαμορφώνει η πτώση των τιμών, μειωμένες κρατικές επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος για το Φεβρουάριο - συγκριτικά με τον Ιανουάριο - ανακοίνωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, καθώς οι τιμές που έχουν ανακοινώσει οι πάροχοι είναι επίσης «προσγειωμένες» σημαντικά έως και κατά 65% συγκριτικά με τον περασμένο μήνα.

Η αξία της επιδότησης του ρεύματος για νοικοκυριά, εμπορικούς καταναλωτές και αγρότες τον Φεβρουάριο ανέρχεται μόλις στα 95 εκατ. ευρώ.

Επιδότηση δεν υπάρχει τον Φεβρουάριο για το φυσικό αέριο. Επιδότηση επίσης δεν δε θα λάβουν καταναλώσεις πάνω από τις 500kWh στα νοικοκυριά εκτός κι αν επιτυγχάνεται εξοικονόμηση 15% συγκριτικά με τον ίδιο μήνα πέρσι. Ανάλογο μοντέλο, εφόσον δεν αλλάξουν δραματικά οι συνθήκες, θα εφαρμοστεί και για τον Μάρτιο.

Στην αντίπερα όχθη, νέοι… κανονιοβολισμοί στα ράφια θα πλήξουν με σφοδρότητα τους καταναλωτές. Τρόφιμα, γαλακτοκομικά, είδη καθαριότητας, χαρτικά, ήταν οι πρωταθλητές των ανατιμήσεων για τον Ιανουάριο ενώ τον μήνα που διανύουμε ζυμαρικά, τυροκομικά, άλευρα, δημητριακά, ζάχαρη, καφέ, σοκολατοειδή, συσκευασμένο ψωμί, σαμπουάν, αφρόλουτρα, απορρυπαντικά και ζωοτροφές θα σύρουν τον χορό των ανατιμήσεων.

Τα ποσοστά των αυξήσεων (θα κινηθούν περί το 10%), αν και τραβούν… χειρόφρενο σιγά – σιγά λόγω της αποκλιμάκωσης της ενεργειακής κρίσης αλλά και του γεγονότος ότι πλέον οι καταναλωτές δεν προτιμούν σε εκείνα τα προϊόντα όπου καταγράφεται σημαντική άνοδος τιμών, έρχονται να προστεθούν στα ήδη απαγορευτικά επίπεδα τιμών που είχαν διαμορφώσει τα προηγούμενα μπαράζ ανατιμήσεων.

Από την άλλη πλευρά, δειλά – δειλά αρχίζει να διαφαίνεται σε ορισμένα είδη και ένα κλίμα σταθεροποίησης στις τιμές ενώ δεν λείπουν και οι πτωτικές τάσεις στο κόστος τους. Έτσι, μειώσεις τιμών, μέχρι και 20% αναμένονται το ερχόμενο διάστημα σε τυροκομικά, γαλακτοκομικά προϊόντα, ακόμα και ιδιωτικής ετικέτας όπως και στα σπορέλαια.

Αξίζει να σημειωθεί πως τα εν λόγω προϊόντα είχαν ανατιμηθεί κατά έως και 40% τον προηγούμενο χρόνο, γεγονός που υποδεικνύει πως παρά τις όποιες μειώσεις οι τιμές τους θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα. Τον κατήφορο (5-10%) θα πάρουν οι τιμές και σε εισαγόμενα γαλακτοκομικά, τυροκομικά και κρέατα, απόρροια της αυξημένης παραγωγής αγελαδινού γάλακτος στην Κεντρική Ευρώπη.

Η ακρίβεια αποτυπώνεται και στις πωλήσεις των σούπερ μάρκετ. Σύμφωνα με την έρευνα της NielsenIQ, τo 2022 οι πωλήσεις των αλυσίδων σούπερ μάρκετ σημείωσαν αύξηση 6,3%, η οποία οφείλεται αποκλειστικά στις έντονες πληθωριστικές πιέσεις που επικράτησαν στην αγορά, ενώ ο όγκος πωλήσεων κατέγραψε οριακή μείωση 0,6%.

Μάλιστα, από τα στοιχεία της έρευνας προκύπτει ότι οι πληθωριστικές πιέσεις έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αύξηση των πωλήσεων στο τελευταίο τρίμηνο του περασμένου έτους, κατά το οποίο η κατηγορία των ταχυκίνητων προϊόντων σημείωσε αύξηση των πωλήσεων κατά 10,9%, από 1,6% το πρώτο τρίμηνο του 2022.

Σε επίπεδο κατηγοριών, στα τρόφιμα και ποτά, ιδιαίτερα υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, καθαρά λόγω ανατιμήσεων, παρουσίασαν -μεταξύ άλλων- τα σπορέλαια κατά 30,6% και τα ελαιόλαδα κατά 16,4%. Μάλιστα, σύμφωνα πάντα με την έρευνα, στο τρίτο τρίμηνο του 2022 ο τουρισμός φαίνεται να έπαιξε σημαντικό ρόλο στην κατανάλωση, καθώς, παρά τον διπλασιασμό σχεδόν του επιπέδου της μέσης τιμής σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο, η ζήτηση παρουσίασε θετικό πρόσημο, στο 1,1%.

Αντίστοιχα, όσον αφορά τις επιμέρους κατηγορίες των ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων, οι πωλήσεις στα τρόφιμα και στα ποτά αυξήθηκαν κατά 7,1%, με τη ζήτηση να παραμένει σχεδόν σταθερή (+0,5%). Την ίδια στιγμή, οι κατηγορίες που αφορούν τα προϊόντα προσωπικής περιποίησης και οικιακής χρήσης σημείωσαν επίσης αύξηση στις πωλήσεις τους σε αξία, κατά 2,3% και 3,4% αντίστοιχα, με τις τεμαχιακές πωλήσεις ωστόσο να υποχωρούν σημαντικά κατά 5,4% και 6% αντίστοιχα.

Η αποκλιμάκωση στις τιμές σε κάποια προϊόντα σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι ο πληθωρισμός δεν θα κινείται, έστω κι αν φρενάρει, σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο διάστημα, τουλάχιστον στο πρώτο εξάμηνο του έτους.

Όσο ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, δηλαδή όσο υπάρχουν αναταράξεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και τριγμοί στην αγορά ενέργειας, σταθεροποίηση για μεγάλο διάστημα και εξάλειψη των ανατιμήσεων είναι δύσκολο να υπάρξουν.

Αλλά πέρα από τον πόλεμο και την προβληματική λειτουργία του ανταγωνισμού στην μικρή σε μέγεθος ελληνική αγορά, δεν πρέπει να παραβλέπεται και το ελληνικό… κερδοσκοπικό δαιμόνιο με τις «τρελές» και αδικαιολόγητες πολλές φορές εκρήξεις στις τιμές των προϊόντων στη διαδρομή από το χωράφι μέχρι το ράφι.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 05.02.2023