Η χρονιά της αβεβαιότητας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το 2021, καθώς η απρόβλεπτη εξέλιξη της πανδημίας σε συνδυασμό με τις οικονομικές παρενέργειες που προκαλεί στα εισοδήματα των νοικοκυριών και στους τζίρους των επιχειρήσεων καθιστούν οποιαδήποτε πρόβλεψη για την πορεία της οικονομίας, παρακινδυνευμένη.

Με τα δεδομένα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή και τα οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανατραπούν, το υπουργείο Οικονομικών βάσει και του προσχεδίου του προϋπολογισμού που κατατέθηκε στη Βουλή, προβλέπει ότι η ύφεση φέτος θα κυμανθεί κοντά στις προβλέψεις του δυσμενούς σεναρίου του Προγράμματος Σταθερότητας, δηλαδή περίπου στο 8% με το πρωτογενές έλλειμμα να διαμορφώνεται στο 6,23%. Για το 2021, όμως βλέπει επάνοδο της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης (7%), συνυπολογίζοντας στο νούμερο αυτό και τις εισπράξεις από το ταμείο ανάκαμψης (προσθέτουν 1-1,5% στο ΑΕΠ).

Βέβαια, στην περίπτωση που δεν επιβεβαιωθεί αυτό το σενάριο, το ΥΠΟΙΚ εκτιμά ότι η ανάπτυξη το 2021 θα μειωθεί στο 4,5% και το πρωτογενές έλλειμμα θα αυξηθεί στο 3% του ΑΕΠ.

Προϋπολογισμός... ειδικών συνθηκών

Η κυβέρνησης θα επιδιώξει να μην εξαντλήσει τα περιθώρια ανοχής που προσφέρει και για το 2021 η Ευρωζώνη, διατηρώντας παγωμένους τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, αλλά και τους περιορισμούς που έχει η Ελλάδα με βάση το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας. Το οικονομικό επιτελείο γνωρίζει ότι ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους θα είναι ο πιο δύσκολος των τελευταίων χρόνων, γεμάτος με νάρκες και παγίδες, με την ομαλή εκτέλεσή του να εξαρτάται από τις διαθέσεις του COVID-19.

Το «γύρισμα» της οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως η δυναμική επανάκαμψη του τουρισμού, το ύψος του ελλείματος, η ρευστότητα που θα διοχετευθεί στην οικονομία, ενδεχόμενα νέα μέτρα στήριξης που θα χρειαστούν αλλά και η χρηστή αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων.

Η πορεία της ναυαρχίδας της ελληνικής οικονομίας, του τουρισμού, αποτελεί γρίφο για δυνατούς λύτες. Δεδομένου ότι το εμβόλιο αργεί, οι πολίτες φοβούνται να ταξιδέψουν και οι tour operators διστάζουν να κλείσουν πακέτα από νωρίς όπως τις άλλες χρονιές, η επανάληψη το 2021 μίας χρονιάς αντίστοιχης με τη φετινή που «γονάτισε» τον κλάδο, φαντάζει ένα εφιαλτικό σενάριο το οποίο θα δώσει τη χαριστική βολής σε επαγγελματίες και εργαζόμενους. Ο κλάδος και οι παρεμφερείς δραστηριότητες που σχετίζονται με αυτόν συμβάλλουν κατά 25-30 στην μεγέθυνση του ΑΕΠ με τους εργαζόμενους που απασχολούνται στον τουριστικό τομέα να προσεγγίζουν τους 700.000. Συνεπώς, η συνεισφορά της τουριστικής βιομηχανίας στην οικονομική ανάπτυξη είναι καίρια.

Ο προϋπολογισμός έχει καταρτιστεί με βάση μία συντηρητική πρόβλεψη για ανάκαμψη του τουρισμού, περίπου στο 60% του επιπέδου του 2019, έναντι μόλις 22%-23% περίπου που προβλέπεται να καλύψει φέτος. Δηλαδή προβλέπονται έσοδα 11 δισ. ευρώ, έναντι 4 δισ. ευρώ φέτος και 18 δισ. ευρώ του 2019.

Στη... μάχη ρευστότητα 5 δισ. ευρώ

«Ανάσες» ρευστότητας συνολικού ύψους 5 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του έτους, σχεδιάζει να δώσει η κυβέρνηση στις πληττόμενες από την πανδημία επιχειρήσεις για να τις βοηθήσει να αντιμετωπίσουν την δυσμενή συγκυρία. Επιστρεπτέα, ΤΕΠΙΧ ΙΙ και ταμείο εγγυοδοσίας αποτελούν τα όπλα που επιστρατεύονται για τον περιορισμό των επιπτώσεων της ύφεσης στο επιχειρείν.

Επιστρεπτέα Προκαταβολή

Έχουν χρηματοδοτηθεί 120.000 επιχειρήσεις, κυρίως μικρές και πολύ μικρές, ενώ 174.027 υπέβαλαν αίτηση για τον 3ο κύκλο της από τον οποίο αναμένεται να λάβουν 1,5 δισ. ευρώ. Η προθεσμία υποβολής των οριστικών αιτήσεων για ένταξη στον τρίτο κύκλο λήγει αύριο και αφορά επιχειρήσεις που ανήκουν σε πληττόμενο ΚΑΔ, ακόμα κι αν δεν έχουν εργαζόμενους και ταμειακή μηχανή αλλά και εταιρείες με προσωπικό που ξεπερνά τα 1.000 άτομα. Όσοι λάβουν την ενίσχυση έχουν την υποχρέωση να διατηρήσουν τον ίδιο αριθμό εργαζομένων που απασχολούσαν την 1η Αυγούστου μέχρι το τέλος του έτους. Η συνολική στήριξη του κράτους προς τις επιχειρήσεις, μέσω αυτού του χρηματοδοτικού εργαλείου, αναμένεται να ξεπεράσει τα 4,1 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου και του 4ου κύκλου, που θα ακολουθήσει τον Νοέμβριο.

ΤΕΠΙΧ ΙΙ

Μέχρι σήμερα, έχουν εκταμιευθεί, σε 11.953 επιχειρήσεις, δανειακά κεφάλαια συνολικού ύψους 1,6 δισ. ευρώ. Για να καλυφθεί η μεγάλη ζήτηση που υπήρξε, έχουν προστεθεί επιπλέον πόροι, ύψους 180 εκατ. ευρώ, οι οποίοι με τον τραπεζικό δανεισμό θα φθάσουν περίπου στα 850 εκατ. ευρώ, για επιχειρήσεις που έχουν ήδη υποβάλει αίτηση δανειοδότησης, αλλά αυτή δεν έγινε δεκτή λόγω έλλειψης διαθέσιμων πόρων.

Ταμείο Εγγυοδοσίας

Δάνεια που προσεγγίζουν τα 2,7 δισ. ευρώ έχουν διοχετευτεί σε 5.255 επιχειρήσεις. Τις επόμενες ημέρες ξεκινά ο 2ος κύκλος του Ταμείου Εγγυοδοσίας, στον οποίο προσδοκάται οι εκταμιεύσεις να γίνουν ταχύτερα, καθώς πολλά από τα δάνεια έχουν ήδη εγκριθεί από τον πρώτο κύκλο.

Το 75% - 90% των νέων δανείων του 2ου κύκλου προορίζεται για μεσαίες, μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από τις οικονομικές επιπτώσεις του COVID-19. Oι συνολικοί πόροι που θα λάβουν οι επιχειρήσεις και από τους δύο κύκλους αναμένεται να ξεπεράσουν τα 6 δισ. ευρώ.

Βάσει στοιχείων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, το πλήθος των χρηματοδοτήσεων που εγκρίθηκαν εντός του έτους ξεπερνά το πλήθος όλων των εγκεκριμένων χρηματοδοτήσεων όλης της προηγούμενης δεκαετίας. Μάλιστα, έως τα τέλη Αυγούστου, τα εκταμιευμένα δάνεια για το 2020 ήταν 5 φορές περισσότερα από τα αντίστοιχα της περιόδου 2015-2019.

H συνολική στήριξη από το ΤΕΠΙΧ ΙΙ, το Ταμείο Εγγυοδοσίας και την Επιστρεπτέα Προκαταβολή ξεπερνά, μέχρι σήμερα, τα 6 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τον υπουργό οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα ενώ από τους επιπλέον πόρους ύψους περίπου 5 δισ. ευρώ που θα δοθούν τους επόμενους μήνες του έτους, η συνολική χρηματοδοτική δύναμη πυρός θα ξεπεράσει τα 11 δισ. ευρώ.