Οι υδροσίφωνες ή ανεμοστρόβιλοι θάλασσας, είναι ένα σχετικά σπάνιο αλλά επικίνδυνο φαινόμενο αν και σχεδόν άγνωστο μέχρι πριν από μερικά χρόνια στη χώρα μας. Εμφανίζονται σε θαλάσσιες περιοχές, αλλά και σε λίμνες και μπορεί να πλήξουν και παράκτιες περιοχές. Συχνά δημιουργούνται και οικογένειες υδροσιφώνων, δηλ. 2-3 ή περισσότεροι, που σχηματίζονται είτε ταυτόχρονα είτε ο ένας μετά τον άλλο.

Ο υδροσίφωνας είναι ένα πολύ θεματικό φαινόμενο, έχει τη μορφή στήλης περιστρεφόμενου αέρα πλάτους 30 - 50 μέτρων που μπορεί να φτάσει και τα 100 μέτρα ή και περισσότερο και κινείται διανύοντας μια απόσταση μερικών χιλιομέτρων. Εκτείνεται από την επιφάνεια της θάλασσας, μέχρι μεγάλο ύψος στον ουρανό, ενώ οι ισχυρότεροι συνδέονται με τη βάση νέφους καταιγίδας. Το φαινόμενο είναι επικίνδυνο και μπορεί να γίνει ιδιαίτερα καταστρεπτικό λόγω της μεγάλης ταχύτητας των ανέμων, που φθάνουν τα 100 χιλιόμετρα την ώρα, ενώ μπορεί συχνά να ξεπερνούν και τα 150 χιλιόμετρα την ώρα.

Οι ισχυρότεροι και μεγαλύτεροι υδροσίφωνες, οι οποίοι είναι και οι πιο επικίνδυνοι, εμφανίζονται στη διάρκεια καταιγίδων και κακοκαιρίας, ενώ μικρότεροι υδροσίφωνες μπορεί να εμφανισθούν και σε αίθριο και ανέφελο ουρανό.

Οι υδροσίφωνες, αν και μικρής κλίμακας φαινόμενα, ωστόσο είναι επικίνδυνοι και μπορούν να προξενήσουν μεγάλη ζημιά σε μικρά η μεγαλύτερα σκάφη ή ακόμα να προκαλέσουν μεγάλες καταστροφές αν βγουν στην ξηρά λόγω των ισχυρών ανέμων σε κτίρια ή να πλήξουν ανθρώπους. Ο χρόνος ζωής τους είναι περίπου 10 λεπτά, ενώ ακόμα περισσότερο διαρκούν οι ισχυρότεροι σίφωνες.

Στις 28 Φεβρουαρίου 2002, υδροσίφωνας που σχηματίσθηκε στην παραλιακή περιοχή της Μεθώνης Πιερίας εισέβαλε στην ξηρά, προκαλώντας το θανατηφόρο τραυματισμό δεκάχρονου αγοριού.

Βροχή ψαριών

Ο υδροσίφωνας μπορεί να περιέχει και νερό μαζί με το περιεχόμενό του, που μπορεί να είναι ακόμα και ψάρια, βατράχια, χόρτα κλπ., τα οποία πέφτουν σε παρακείμενες περιοχές, κι έτσι εξηγείται το φαινόμενο της βροχής ψαριών που έχει παρατηρηθεί σε διάφορες περιοχές της χώρας (Φλώρινα, Κιλκίς κτλ.).

Συχνότητα και περιοχές εμφάνισης

Η συχνότητά τους αυξάνεται τα τελευταία χρόνια στις θαλάσσιες περιοχές της χώρας μας καταγράφονται περίπου 60 υδροσίφωνες κατά μέσο όρο σε 30-40 ημέρες ετησίως. Εμφανίζονται όλο το χρόνο, ενώ οι ισχυρότεροι και πιο καταστρεπτικοί δημιουργούνται στη διάρκεια καταιγίδων. Στη Βόρεια Ελλάδα εμφανίζονται περισσότερο την άνοιξη και το καλοκαίρι, στη δυτική και νότια Ελλάδα πιο συχνά το φθινόπωρο και το χειμώνα. Οι μήνες  Σεπτέμβριος και Οκτώβριος εμφανίζουν τη μεγαλύτερη συχνότητα, γεγονός που σχετίζεται με τη μεγαλύτερη θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας τους μήνες αυτούς.

Η μεγαλύτερη συχνότητα υδροσιφώνων στην Ελλάδα καταγράφεται στη θαλάσσια περιοχή βόρεια του Ηρακλείου Κρήτης. Στην περιοχή αυτή στις 21 Σεπτεμβρίου 2006 καταγράφηκαν περίπου 30 υδροσίφωνες σε διάστημα 2,5 ωρών. Περιοχές με μεγάλη συχνότητα υδροσιφώνων είναι επίσης το Ιόνιο, καθώς και η περιοχή της Ρόδου.

Το Διεθνές Ερευνητικό Κέντρο Υδροσιφώνων – 10 χρόνια λειτουργίας

Ο διδάκτωρ μετεωρολόγος Μιχάλης Σιούτας ασχολείται συστηματικά με την επιστημονική έρευνα και μελέτη του φαινομένου. Ο ίδιος σε συνεργασία με τους Alexander Keul από την Αυστρία, τον Wade Szilagyi από τον Καναδά και την Tanja Renko από την Κροατία είναι ιδρυτικά μέλη από το 2009 του Διεθνούς Κέντρου Έρευνας Υδροσιφώνων (Ιnternational Center for Waterspout Research) (www.icwr.ca) στο Τορόντο του Καναδά, που έχει αποστολή την παρακολούθηση και καταγραφή των φαινομένου και την προώθηση της έρευνας σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο ερευνητικό αυτό κέντρο συγκεντρώνονται καθημερινά αναφορές υδροσιφώνων απ’ όλες τις περιοχές του πλανήτη, ενώ αναπτύσσονται ερευνητικά προσπάθειες, όπως το πρόγραμμα παγκόσμιας χαρτογράφησης καθώς και η πρόγνωση των υδροσιφώνων.