Έγκυος, χωρίς να το περιμένει – αλλά και χωρίς να το απορρίπτει -, εκτός γάμου, σε μία κοινωνία που είναι κάθε άλλο παρά αγγελικά πλασμένη – ειδικά για τις γυναίκες-, έντρομη για τον σάπιο κόσμο που θα φέρει το παιδί της, αγωνιζόμενη να επιλέξει ανάμεσα στην καριέρα και τη μητρότητα, γεμάτη φόβους για το αύριο και την αυτοδιάθεση του σώματός της. Αυτή είναι, σε γενικές γραμμές, η ηρωίδα που καλείται να ζωντανέψει επί σκηνής η ηθοποιός Ζέτα Δούκα με το έργο «Γράμμα σε ένα παιδί».

Ένας μονόλογος γροθιά στο στομάχι μάς κάνει να αντικρίσουμε τους φόβους, τις ανησυχίες, τις σκέψεις και τα ανάμεικτα συναισθήματα μίας γυναίκας που ετοιμάζεται να γίνει μάνα σε έναν σάπιο κόσμο, γεμάτο πολέμους, εκμετάλλευση και κάθε μορφής βία. Η θεατρική διασκευή του εκρηκτικού βιβλίου της εμβληματικής δημοσιογράφου Οριάννα Φαλάτσι με τίτλο «Γράμμα σε ένα παιδί που δεν γεννήθηκε ποτέ» έρχεται και πάλι στο σημείο από όπου ξεκίνησε, το Θέατρο Αυλαία.

«Το έργο είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Πρόκειται για ένα κείμενο που γράφτηκε το 1975 κι αν το διαβάσει κάποιος θα δει ότι από τότε μέχρι σήμερα δεν έχει αλλάξει τίποτα», εξηγεί η Ζέτα Δούκα και συμπληρώνει πως πρόκειται για ένα πολυδιάστατο έργο που από τη μία εκθέτει τις σκέψεις της μάνας αλλά από την άλλη είναι ένα βαθύ «κατηγορώ» σε μία κοινωνία ανθρώπων με σοβαρή έλλειψη ανθρωπιάς:

«Σε πρώτο επίπεδο ακούμε μία γυναίκα να μιλά για την εγκυμοσύνη της, σκέφτεται γύρω από αυτήν, τι της αλλάζει, τι της παίρνει ή τις φέρνει και φυσικά σκέφτεται το πως βλέπει η κοινωνία μία γυναίκα εκτός γάμου να κυοφορεί, το δικαίωμα στην μητρότητα, την διάθεση του σώματος της γυναίκας και όλα τα κοινωνικά κλισέ που βασανίζουν μία γυναίκα σχετικά με τη μητρότητα.

Σε δεύτερο επίπεδο, αλλά εξίσου σημαντικό, βλέπουμε την πρωταγωνίστρια να μιλά με έναν απευθείας διάλογο με το αγέννητο παιδί της για όλα αυτά τα οποία θα έπρεπε να υπάρχουν στην κοινωνία και δεν υπάρχουν. Θα έπρεπε να υπάρχει ελευθερία και δεν υπάρχει, θα έπρεπε να υπάρχει ισότητα και δεν υπάρχει, θα έπρεπε να υπάρχει αξιοκρατία και δεν υπάρχει, θα έπρεπε να υπάρχει δικαιοσύνη και δεν υπάρχει, θα έπρεπε να υπάρχει ουσιαστική αγάπη και δεν υπάρχει. Πραγματεύεται το τι σημαίνει οικογένεια, θρησκεία, κοινωνία και τα καταρρίπτει όλα γιατί έχουν θεμελιωθεί σε λάθος βάσεις.»

«Είναι σαν να ζούμε στο μεσαίωνα και να έχει αλλάξει μόνο το ενδυματολογικό»

Αυτοδιάθεση του σώματος, ισότητα, γονεϊκότητα, διαφορετικότητα και εκμετάλλευση είναι μόνο μερικά από όσα ταλάνιζαν την εποχή που η Φαλάτσι έγραψε το ομότιτλο βιβλίο. Σήμερα, όλα τα παραπάνω συνεχίζουν να απασχολούν τον δημόσιο διάλογο σαν να μην πέρασε μια μέρα. Το τρομακτικό είναι όμως ότι πέρασαν 47 ολόκληρα χρόνια.

«Στο βιβλίο η Φαλάτσι μιλά για μία κοινωνία που απέρριπτε τη γυναίκα και τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα θυσίαζε στο βωμό της καλοπέρασης, του χρήματος και της εκμετάλλευσης του ανθρώπου. Ερχόμενοι στο τώρα βλέπουμε ότι όλα αυτά έχουν γίνει χειρότερα. Αυτό φαίνεται γιατί ζούμε σε μία εποχή που ξεσκεπάζεται πλέον το σάπιο οικοδόμημα της κοινωνίας μας και καλούμαστε να πάρουμε θέση στις αλλαγές που πρέπει να γίνουν.

Πάμε ολοταχώς πίσω σαν κοινωνία αλλά και σαν κόσμος. Το 2012 η Πολωνία επέτρεπε την έκτρωση και τώρα υπάρχουν γυναίκες που πεθαίνουν γιατί δεν μπορούν να βγάλουν από μέσα τους το πεθαμένο έμβρυό τους. Είναι σαν να ζούμε στο μεσαίωνα και να έχει αλλάξει μόνο το ενδυματολογικό», τονίζει η Δούκα.

«Ακόμα και η αγάπη μαθαίνεται»

Η έλευση του κινήματος #ΜeToo στην Ελλάδα ήρθε να «φωτίσει» τις κακοποιητικές συμπεριφορές και τις σαθρές αντιλήψεις που τόσα χρόνια «κρύβονταν» σε μικρά δωμάτια, καμαρίνια, αποδυτήρια και κάτω από τη μύτη μας ή χειρότερα μπροστά στα μάτια μας. Η ηθοποιός ήταν μία από τις γυναίκες που πρωτοστάτησαν στην εκδήλωση του κινήματος στον καλλιτεχνικό κόσμο και σήμερα συνεχίζει από τη θέση της, ως καλλιτέχνιδα, μητέρα και ενεργή πολίτης να βάζει το λιθαράκι της για μία καλύτερη κοινωνία, αυτή του «ξεβολέματος»:

«Παρατηρώ κι εγώ ότι γίνονται κάποιες αλλαγές ειδικά τον τελευταίο χρόνο. Εγώ από τη θέση μου δεν είπα κάτι και μετά σταμάτησα. Όλο αυτό καιρό κάνω μία διαρκή προσπάθεια υποστήριξης της αλλαγής που πρέπει να επιχειρηθεί στην κοινωνία και του ξεβολέματός της.

Ο πατριαρχικός χαρακτήρας της κοινωνίας είναι το βαθύτερο και δυσκολότερο κομμάτι που πρέπει να αλλάξει. Έχει παντού ρίζες και βρίσκεται σε όλες τις πτυχές της ζωής μας. Τα φαινόμενα της βίας, η θέση της γυναίκας, του πρόσφυγα, του ομοφυλόφιλου, του αλλόθρησκου, του οποιουδήποτε που μπορεί να είναι ευάλωτος συνδέονται με την πατριαρχία.»

Το αν οι πολυπόθητες αλλαγές μπορούν να γίνουν τελικά πραγματικότητα και να μας επιτρέψουν να γυρίσουμε σελίδα αφήνοντας πίσω μας κάθε λογής κακοποιητικές και περιοριστικές συμπεριφορές είναι κάτι που μόνο να το προσπαθούμε μπορούμε. Παρόλο που συνταγή της επιτυχίας δεν υπάρχει, η ηθοποιός αναφέρει πως ο χρόνος και οι επόμενες γενιές αποτελούν τα βασικά συστατικά για έναν καλύτερο κόσμο.

«Είναι τόσο βαθιές οι σάπιες ρίζες που πρέπει να ξεριζωθούν που θα χρειαστούν πολλά χρόνια και πολλές γενιές. Ο στόχος είναι να γίνουν πιο δεκτικές οι νέες γενιές για αυτό επιχειρείται, παραδείγματος χάριν, να μπει το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία και να μάθουν σωστά τα παιδιά κάποια πράγματα. Για αυτό έγραψα και τα δύο παραμύθια που έγραψα, για την ενδυνάμωση των γυναικών και τη διαφορετικότητα, και προσπαθώ να παροτρύνω τους ανθρώπους από τη θέση που βρίσκομαι να ανοίξουν το μυαλό τους και να αλλάξουν γραμμή πλεύσης. Μαθαίνεται το να είσαι ευγενικός, να σέβεσαι τον διπλανό σου, να είσαι ελεύθερος και να μην στερείς την ελευθερία κανενός, ακόμα και η αγάπη μαθαίνεται. Όσοι πράττουν διαφορετικά όλα αυτά τα χρόνια δεν έμαθαν όλα τα παραπάνω με τον τρόπο που έπρεπε να γίνει. Πλέον η γνώση είναι παντού και κανείς δεν μπορεί να πει δεν ήξερα. Αν το πει σημαίνει πως δεν θέλει να ξέρει ή ότι αδιαφορεί», καταλήγει η Δούκα.

Info

«Γράμμα σε ένα παιδί»

Σκηνοθεσία: Μάνος Πετούσης

Κείμενο: Μάρω Μπουρδάκου

Παίζει: Ζέτα Δούκα

Σκηνικά - Κοστούμια: Μάνος Πετούσης

Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης

23 - 27 Φεβρουαρίου 2022 στο θέατρο ΑΥΛΑΙΑ (Πλατεία Χανθ, τηλ.: 2310230013)

Προπώληση εισιτηρίων: TICKET SERVICES

- τηλεφωνικά: 2107234567

- online: www.ticketservices.gr

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13.02.2022