14/07/2023 07:00
Στη διαδικασία παραχώρησης απλής χρήσης τμήματος του αιγιαλού, ανάλογα με την τοποθεσία και το ιδιοκτησιακό καθεστώς της κάθε παραλίας εμπλέκονται δήμοι αλλά και εταιρείες του δημοσίου, ενώ ελέγχους έχουν τη δυνατότητα να κάνουν διαφορετικές αρχές. Η «ΜτΚ» κωδικοποίησε σε ερωτήσεις και απαντήσεις τις βασικές προβλέψεις σχετικά με τη διαδικασία παραχώρησης του αιγιαλού, το τι προβλέπει ο νόμος αλλά και το τι συμβαίνει στην πράξη.
1. Σε ποιον ανήκει ο αιγιαλός;
Ιδιωτικές παραλίες δεν υπάρχουν! Οι περισσότερες παραλίες ανήκουν στο υπουργείο Οικονομικών και τις διαχειρίζεται η Κτηματική Υπηρεσία κάθε περιοχής, άλλες που τις διαχειρίζεται το Λιμενικό Ταμείο της περιοχής, άλλες εκτάσεις που είναι χαρακτηρισμένες ως Τουριστικά Δημόσια Κτήματα και τις εκμισθώνει κατόπιν διαγωνισμού η Εταιρεία Ακινήτων του Δημόσιου (ΕΤΑΔ) και κάποιες τις οποίες βγάζει σε διαγωνισμό το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ). Παρακάτω αναφερόμαστε στις εκτάσεις αιγιαλού τις οποίες διαχειρίζεται η κτηματική υπηρεσία. Οι ίδιοι όροι ως προς τις αποστάσεις, τα όρια και την κάλυψη ισχύουν και για τις εκτάσεις της ΕΤΑΔ.
2. Πώς γίνεται η παραχώρηση;
Το Δημοτικό Συμβούλιο καθορίζει κάθε χρόνο τις προς δημοπράτηση παραχωρούμενες θέσεις και το υπουργείο Οικονομικών τις παραχωρεί για το πρώτο εξάμηνο. Ο δήμος διενεργεί φανερή και προφορική δημοπρασία. Η συνεννόηση μεταξύ τους, για να μην διεκδικήσουν το ίδιο «πόστο», είναι κάτι σύνηθες, λένε στη «ΜτΚ» πηγές με γνώση της κατάστασης.
Όσες παραλίες δεν παραχωρηθούν επιστρέφονται την 1η Ιουλίου στην Κτηματική Υπηρεσία που διενεργεί έναν δεύτερο γύρο δημοπρασίας, ηλεκτρονικά αυτή τη φορά.
Συνήθως βέβαια οι επαγγελματίες που ενδιαφέρονται για να δουλέψουν όλους τους μήνες της καλοκαιρινής περιόδου σπεύδουν από την άνοιξη να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους. Επίσης πολλές (αν όχι οι περισσότερες) κτηματικές υπηρεσίες επικαλούμενες την έλλειψη προσωπικού αδυνατούν να διεκπεραιώσουν τον ηλεκτρονικό διαγωνισμό, με αποτέλεσμα να μην γίνονται παραχωρήσεις μετά τον Ιούνιο.
Εκτός από τις εκτάσεις που παραχωρούνται με δημοπρασία υπάρχουν και αυτές που παραχωρούνται απευθείας. Εάν μια επιχείρηση (πχ ξενοδοχείο, κέντρο διασκέδασης, επιχείρηση θαλάσσιων σπορ) είναι όμορη του αιγιαλού, το τμήμα της παραλίας που βρίσκεται ακριβώς μπροστά τής παραχωρείται αυτοδικαίως, έναντι κάποιου τιμήματος, χωρίς δημοπρασία.
3. Πώς καθορίζεται το τίμημα και ποιος το εισπράττει;
Εάν η παραχώρηση απλής χρήσης διενεργείται από το Δήμο η τιμή ανά τετραγωνικό καθορίζεται από το αρμόδιο όργανο του Δήμου και εγκρίνεται από την οικεία Κτηματική Υπηρεσία. Εάν ο διαγωνισμός γίνει από την Κτηματική Υπηρεσία καθορίζεται από τον προϊστάμενο. Το 60% του μισθώματος από την παραχώρηση της απλής χρήσης των χώρων αιγιαλού και κοινόχρηστης παραλίας. καταλήγει στα δημοτικά ταμεία και το 40% στα ταμεία του δημόσιου.
4. Για πόσο διάστημα παραχωρείται η χρήση αιγιαλού και παραλίας;
Για τρία χρόνια. Με τις δημοπρασίες που έγιναν φέτος η χρήση του αιγιαλού παραχωρήθηκε μέχρι και το 2025.
5. Ποιο είναι το μέγιστο εμβαδό που παραχωρείται;
Το εμβαδόν κάθε παραχώρησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 500 τετραγωνικά μέτρα (εκτός αν πρόκειται για όμορα του κοινοχρήστου χώρου ξενοδοχεία και camping) εκ των οποίων τα 300 τ.μ. (60%) κατά το μέγιστο μπορεί να καλύπτονται από ομπρέλες και ξαπλώστρες, ώστε να εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα. Αν πρόκειται για περιοχή που έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, η κάλυψη δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30%.
Ένα τυπικό σετ (ξαπλώστρα - ομπρέλα - τραπεζάκι) πρέπει κατ’ ελάχιστον να έχει χώρο 5 τετραγωνικών μέτρων. Ο μέγιστος χώρος που μπορεί να καταλαμβάνει μια καντίνα ή μια επιχείρηση θαλασσίων μέσων αναψυχής δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 15 τ.μ. Οι καντίνες πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 100 μέτρα από τις εγκατεστημένες επιχειρήσεις (ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, κέντρα αναψυχής κ.λπ.) και 100 μέτρα μεταξύ τους.
6. Πού πρέπει να υπάρχουν ελεύθερες ζώνες;
Θα πρέπει να υπάρχει μια ζώνη πλάτους τουλάχιστον πέντε μέτρων από την ακτή μέχρι τη θάλασσα, χωρίς να καλύπτεται από ομπρέλες και ξαπλώστρες της επιχείρησης. Επίσης εάν υπάρχουν όμορες επιχειρήσεις θα πρέπει μεταξύ τους να υπάρχει μια ελεύθερη ζώνη τουλάχιστον 2 μέτρων εκατέρωθεν των ορίων τους.
Αν η πρόσοψη της επιχείρησης είναι μικρότερη των 6 μέτρων, η ελεύθερη ζώνη μειώνεται κατά 50% εκατέρωθεν των ορίων της. Στην πράξη αυτή η ζώνη των 5 μέτρων από εκεί που σκάει το κύμα συχνά καλύπτεται από ξαπλώστρες- σε κάποιες περιπτώσεις όλη η παραλία έχει πλάτος 5 μέτρων.
Όταν το μήκος ή πλάτος μιας παραλίας είναι μικρότερο των 5 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν τους είναι μικρότερο των 150 τ.μ. δεν παραχωρείται η χρήση χώρων αιγιαλού, με βάση όσα προβλέπει η κοινή υπουργική απόφαση.
«Αν το κάνουμε αυτό κανένας δεν θα έχει ξαπλώστρες στα έμπροσθεν. Έχουμε παραλίες που είναι 4 μέτρα το πλάτος τους» σχολιάζει για το θέμα πηγή της «ΜτΚ» από το χώρο της αυτοδιοίκησης.
07. Είναι νόμιμες οι κατασκευές με πάκτωση;
Σαφέστατα όχι. Απαγορεύεται οποιαδήποτε κατασκευή, που συνδέεται μόνιμα με το έδαφος (π.χ. πάκτωση με σκυρόδεμα, τσιμεντοστρώσεις, επιχωματώσεις, κλπ.). Στην πράξη τσιμενταρισμένες ομπρέλες στην άμμο βάζουν όχι μόνο τα beach bar αλλά και όσοι έχουν εξοχικό και μπροστά του ελεύθερη παραλία.
8. Η μουσική στα περισσότερα beach bar παίζει στο τέρμα. Είναι νόμιμο;
Απαγορεύεται η τοποθέτηση ηχητικών συστημάτων στο δημόσιο χώρο. Ο θόρυβος από μουσική ή χρήσεις της κύριας επιχείρησης οφείλει να μην ξεπερνάει το 50 ντεσιμπέλ σε οποιοδήποτε σημείο της παραχωρούμενης επιφάνειας. Στην πράξη τα ντεσιμπέλ από τα beach bar ακούγονται ακόμα και στους κολυμβητές που έχουν απομακρυνθεί από την ακτή.
9. Τι ισχύει για τον έντονο φωτισμό από προβολείς;
Επίσης πρέπει να εμποδίζεται ο σχηματισμός φωτεινής δέσμης που θα μπορούσε να αποπροσανατολίσει ζώα, να ενοχλήσει επισκέπτες και περίοικους καθώς και πλωτά μέσα.
10. Τι μπορεί να κάνει ένας πολίτης που διαπιστώνει παρανομίες στη χρήση μίας παραλίας;
Σε περίπτωση παραβίασης των ορίων της παραχώρησης επιτρέπεται στον χρήστη (επισκέπτη ή λουόμενο) του αιγιαλού και της παραλίας η ελεύθερη χρήση του κοινόχρηστου χώρου που αυθαίρετα ή καθ' υπέρβαση καταλήφθηκε.
Μπορεί επίσης να απευθυνθεί στην Κτηματική Υπηρεσία που έχει την αρμοδιότητα να κάνει αυτοψίες και να επιβάλλει πρόστιμα σε περίπτωση που δεν τηρούνται οι αποστάσεις και τα όρια στην κατάληψη του χώρου.
Σε περιπτώσεις ηχορύπανσης μπορεί να απευθυνθεί στη αστυνομία. Ειδικά για τις επιχειρήσεις που ενοικιάζουν μέσα θαλάσσιας αναψυχής, αποκλειστικά υπεύθυνο είναι το Λιμενικό Σώμα, το οποίο ορίζει και τους ειδικούς όρους λειτουργίας τους.
11. Ποιος ο ρόλος φορέων όπως ο δήμος, η αστυνομία και το λιμεναρχείο;
Διαπιστωτικός. Σε κάθε περίπτωση που διαπιστώνουν καταπατήσεις ή αυθαίρετες επεμβάσεις επί των κοινοχρήστων χώρων οφείλουν να ενημερώσουν τις κατά τόπους Κτηματικές Υπηρεσίες για τη λήψη μέτρων. Δυνητικά μπορεί να παρέμβει και το δασαρχείο, όπως συνέβη πέρσι στη Λαγόμανδρα όπου διαπιστώθηκε παράνομη εκχέρσωση δασικού χαρακτήρα έκτασης μετά από άροση με τρακτέρ και εκχέρσωση για να τοποθετηθεί καντίνα.
12. Τι συμβαίνει εάν η επιχείρηση καταλάβει μεγαλύτερη έκταση από αυτή που επιτρέπεται;
Με την έκδοση σχετικής διαπιστωτικής πράξης, που συνυπογράφεται από την αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία και πλέον και από τον Δήμο η σύμβαση λύεται αυτομάτως και αζημίως για το Δημόσιο.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 09.07.2023
10/07/2023 07:00
Στη διαδικασία παραχώρησης απλής χρήσης τμήματος του αιγιαλού, ανάλογα με την τοποθεσία και το ιδιοκτησιακό καθεστώς της κάθε παραλίας εμπλέκονται δήμοι αλλά και εταιρείες του δημοσίου, ενώ ελέγχους έχουν τη δυνατότητα να κάνουν διαφορετικές αρχές. Η «ΜτΚ» κωδικοποίησε σε ερωτήσεις και απαντήσεις τις βασικές προβλέψεις σχετικά με τη διαδικασία παραχώρησης του αιγιαλού, το τι προβλέπει ο νόμος αλλά και το τι συμβαίνει στην πράξη.
1. Σε ποιον ανήκει ο αιγιαλός;
Ιδιωτικές παραλίες δεν υπάρχουν! Οι περισσότερες παραλίες ανήκουν στο υπουργείο Οικονομικών και τις διαχειρίζεται η Κτηματική Υπηρεσία κάθε περιοχής, άλλες που τις διαχειρίζεται το Λιμενικό Ταμείο της περιοχής, άλλες εκτάσεις που είναι χαρακτηρισμένες ως Τουριστικά Δημόσια Κτήματα και τις εκμισθώνει κατόπιν διαγωνισμού η Εταιρεία Ακινήτων του Δημόσιου (ΕΤΑΔ) και κάποιες τις οποίες βγάζει σε διαγωνισμό το Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ). Παρακάτω αναφερόμαστε στις εκτάσεις αιγιαλού τις οποίες διαχειρίζεται η κτηματική υπηρεσία. Οι ίδιοι όροι ως προς τις αποστάσεις, τα όρια και την κάλυψη ισχύουν και για τις εκτάσεις της ΕΤΑΔ.
2. Πώς γίνεται η παραχώρηση;
Το Δημοτικό Συμβούλιο καθορίζει κάθε χρόνο τις προς δημοπράτηση παραχωρούμενες θέσεις και το υπουργείο Οικονομικών τις παραχωρεί για το πρώτο εξάμηνο. Ο δήμος διενεργεί φανερή και προφορική δημοπρασία. Η συνεννόηση μεταξύ τους, για να μην διεκδικήσουν το ίδιο «πόστο», είναι κάτι σύνηθες, λένε στη «ΜτΚ» πηγές με γνώση της κατάστασης.
Όσες παραλίες δεν παραχωρηθούν επιστρέφονται την 1η Ιουλίου στην Κτηματική Υπηρεσία που διενεργεί έναν δεύτερο γύρο δημοπρασίας, ηλεκτρονικά αυτή τη φορά.
Συνήθως βέβαια οι επαγγελματίες που ενδιαφέρονται για να δουλέψουν όλους τους μήνες της καλοκαιρινής περιόδου σπεύδουν από την άνοιξη να δηλώσουν το ενδιαφέρον τους. Επίσης πολλές (αν όχι οι περισσότερες) κτηματικές υπηρεσίες επικαλούμενες την έλλειψη προσωπικού αδυνατούν να διεκπεραιώσουν τον ηλεκτρονικό διαγωνισμό, με αποτέλεσμα να μην γίνονται παραχωρήσεις μετά τον Ιούνιο.
Εκτός από τις εκτάσεις που παραχωρούνται με δημοπρασία υπάρχουν και αυτές που παραχωρούνται απευθείας. Εάν μια επιχείρηση (πχ ξενοδοχείο, κέντρο διασκέδασης, επιχείρηση θαλάσσιων σπορ) είναι όμορη του αιγιαλού, το τμήμα της παραλίας που βρίσκεται ακριβώς μπροστά τής παραχωρείται αυτοδικαίως, έναντι κάποιου τιμήματος, χωρίς δημοπρασία.
3. Πώς καθορίζεται το τίμημα και ποιος το εισπράττει;
Εάν η παραχώρηση απλής χρήσης διενεργείται από το Δήμο η τιμή ανά τετραγωνικό καθορίζεται από το αρμόδιο όργανο του Δήμου και εγκρίνεται από την οικεία Κτηματική Υπηρεσία. Εάν ο διαγωνισμός γίνει από την Κτηματική Υπηρεσία καθορίζεται από τον προϊστάμενο. Το 60% του μισθώματος από την παραχώρηση της απλής χρήσης των χώρων αιγιαλού και κοινόχρηστης παραλίας. καταλήγει στα δημοτικά ταμεία και το 40% στα ταμεία του δημόσιου.
4. Για πόσο διάστημα παραχωρείται η χρήση αιγιαλού και παραλίας;
Για τρία χρόνια. Με τις δημοπρασίες που έγιναν φέτος η χρήση του αιγιαλού παραχωρήθηκε μέχρι και το 2025.
5. Ποιο είναι το μέγιστο εμβαδό που παραχωρείται;
Το εμβαδόν κάθε παραχώρησης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 500 τετραγωνικά μέτρα (εκτός αν πρόκειται για όμορα του κοινοχρήστου χώρου ξενοδοχεία και camping) εκ των οποίων τα 300 τ.μ. (60%) κατά το μέγιστο μπορεί να καλύπτονται από ομπρέλες και ξαπλώστρες, ώστε να εξασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση του κοινού κάθετα και παράλληλα προς τη θάλασσα. Αν πρόκειται για περιοχή που έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, η κάλυψη δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30%.
Ένα τυπικό σετ (ξαπλώστρα - ομπρέλα - τραπεζάκι) πρέπει κατ’ ελάχιστον να έχει χώρο 5 τετραγωνικών μέτρων. Ο μέγιστος χώρος που μπορεί να καταλαμβάνει μια καντίνα ή μια επιχείρηση θαλασσίων μέσων αναψυχής δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 15 τ.μ. Οι καντίνες πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 100 μέτρα από τις εγκατεστημένες επιχειρήσεις (ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, κέντρα αναψυχής κ.λπ.) και 100 μέτρα μεταξύ τους.
6. Πού πρέπει να υπάρχουν ελεύθερες ζώνες;
Θα πρέπει να υπάρχει μια ζώνη πλάτους τουλάχιστον πέντε μέτρων από την ακτή μέχρι τη θάλασσα, χωρίς να καλύπτεται από ομπρέλες και ξαπλώστρες της επιχείρησης. Επίσης εάν υπάρχουν όμορες επιχειρήσεις θα πρέπει μεταξύ τους να υπάρχει μια ελεύθερη ζώνη τουλάχιστον 2 μέτρων εκατέρωθεν των ορίων τους.
Αν η πρόσοψη της επιχείρησης είναι μικρότερη των 6 μέτρων, η ελεύθερη ζώνη μειώνεται κατά 50% εκατέρωθεν των ορίων της. Στην πράξη αυτή η ζώνη των 5 μέτρων από εκεί που σκάει το κύμα συχνά καλύπτεται από ξαπλώστρες- σε κάποιες περιπτώσεις όλη η παραλία έχει πλάτος 5 μέτρων.
Όταν το μήκος ή πλάτος μιας παραλίας είναι μικρότερο των 5 μέτρων ή όταν το συνολικό εμβαδόν τους είναι μικρότερο των 150 τ.μ. δεν παραχωρείται η χρήση χώρων αιγιαλού, με βάση όσα προβλέπει η κοινή υπουργική απόφαση.
«Αν το κάνουμε αυτό κανένας δεν θα έχει ξαπλώστρες στα έμπροσθεν. Έχουμε παραλίες που είναι 4 μέτρα το πλάτος τους» σχολιάζει για το θέμα πηγή της «ΜτΚ» από το χώρο της αυτοδιοίκησης.
07. Είναι νόμιμες οι κατασκευές με πάκτωση;
Σαφέστατα όχι. Απαγορεύεται οποιαδήποτε κατασκευή, που συνδέεται μόνιμα με το έδαφος (π.χ. πάκτωση με σκυρόδεμα, τσιμεντοστρώσεις, επιχωματώσεις, κλπ.). Στην πράξη τσιμενταρισμένες ομπρέλες στην άμμο βάζουν όχι μόνο τα beach bar αλλά και όσοι έχουν εξοχικό και μπροστά του ελεύθερη παραλία.
8. Η μουσική στα περισσότερα beach bar παίζει στο τέρμα. Είναι νόμιμο;
Απαγορεύεται η τοποθέτηση ηχητικών συστημάτων στο δημόσιο χώρο. Ο θόρυβος από μουσική ή χρήσεις της κύριας επιχείρησης οφείλει να μην ξεπερνάει το 50 ντεσιμπέλ σε οποιοδήποτε σημείο της παραχωρούμενης επιφάνειας. Στην πράξη τα ντεσιμπέλ από τα beach bar ακούγονται ακόμα και στους κολυμβητές που έχουν απομακρυνθεί από την ακτή.
9. Τι ισχύει για τον έντονο φωτισμό από προβολείς;
Επίσης πρέπει να εμποδίζεται ο σχηματισμός φωτεινής δέσμης που θα μπορούσε να αποπροσανατολίσει ζώα, να ενοχλήσει επισκέπτες και περίοικους καθώς και πλωτά μέσα.
10. Τι μπορεί να κάνει ένας πολίτης που διαπιστώνει παρανομίες στη χρήση μίας παραλίας;
Σε περίπτωση παραβίασης των ορίων της παραχώρησης επιτρέπεται στον χρήστη (επισκέπτη ή λουόμενο) του αιγιαλού και της παραλίας η ελεύθερη χρήση του κοινόχρηστου χώρου που αυθαίρετα ή καθ' υπέρβαση καταλήφθηκε.
Μπορεί επίσης να απευθυνθεί στην Κτηματική Υπηρεσία που έχει την αρμοδιότητα να κάνει αυτοψίες και να επιβάλλει πρόστιμα σε περίπτωση που δεν τηρούνται οι αποστάσεις και τα όρια στην κατάληψη του χώρου.
Σε περιπτώσεις ηχορύπανσης μπορεί να απευθυνθεί στη αστυνομία. Ειδικά για τις επιχειρήσεις που ενοικιάζουν μέσα θαλάσσιας αναψυχής, αποκλειστικά υπεύθυνο είναι το Λιμενικό Σώμα, το οποίο ορίζει και τους ειδικούς όρους λειτουργίας τους.
11. Ποιος ο ρόλος φορέων όπως ο δήμος, η αστυνομία και το λιμεναρχείο;
Διαπιστωτικός. Σε κάθε περίπτωση που διαπιστώνουν καταπατήσεις ή αυθαίρετες επεμβάσεις επί των κοινοχρήστων χώρων οφείλουν να ενημερώσουν τις κατά τόπους Κτηματικές Υπηρεσίες για τη λήψη μέτρων. Δυνητικά μπορεί να παρέμβει και το δασαρχείο, όπως συνέβη πέρσι στη Λαγόμανδρα όπου διαπιστώθηκε παράνομη εκχέρσωση δασικού χαρακτήρα έκτασης μετά από άροση με τρακτέρ και εκχέρσωση για να τοποθετηθεί καντίνα.
12. Τι συμβαίνει εάν η επιχείρηση καταλάβει μεγαλύτερη έκταση από αυτή που επιτρέπεται;
Με την έκδοση σχετικής διαπιστωτικής πράξης, που συνυπογράφεται από την αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία και πλέον και από τον Δήμο η σύμβαση λύεται αυτομάτως και αζημίως για το Δημόσιο.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 09.07.2023
ΣΧΟΛΙΑ