Η βόρεια Χιλή, ένας από τα πιο κατάλληλα σημεία για αστρονομικές παρατηρήσεις με τα άνυδρα βουνά της και τον διαυγή ουρανό, ετοιμάζεται να υποδεχθεί τη μεγαλύτερη αστρονομική κάμερα που έχει κατασκευαστεί ποτέ με την ελπίδα μιας επαναστατικής αλλαγής στη μελέτη του σύμπαντος.

Μεγέθους ενός μικρού αυτοκινήτου και βάρους 2,8 τόνων, η συσκευή θα τοποθετηθεί πάνω σε ένα υπό κατασκευή τηλεσκόπιο και θα επιτρέψει την εξερεύνηση του ουρανού όπως ποτέ προηγουμένως, εξηγούν στο AFP υπεύθυνοι του προγράμματος που χρηματοδοτείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η τεράστια αυτή κάμερα, η κατασκευή της οποίας κόστισε περίπου 800 εκατομμύρια δολάρια, θα αρχίσει να τραβάει τις πρώτες εικόνες στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2025. Κάθε τρεις ημέρες θα σαρώνει τον ουρανό επαναλαμβάνοντας την κίνηση επ΄άπειρον.

Θα περάσουμε από "τη μελέτη ενός άστρου και όλης της φυσικής εις βάθος αυτού του άστρου στη μελέτη δισεκατομμυρίων άστρων ταυτόχρονα", δήλωσε ο Μπρούνο Ντίας, πρόεδρος της χιλιανής Εταιρείας Αστρονομίας (Sochias).

"Θα είναι μια αλλαγή παραδείγματος στην αστρονομία", λέει από την πλευρά του ο Στούαρτ Κόρντερ, αναπληρωτής διευθυντής του NoirLab, του αμερικανικού κέντρου ερευνών που διαχειρίζεται το παρατηρητήριο το οποίο βρίσκεται σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 2.500 μέτρων, στο Σέρο Πατσόν, 560 χλμ. βόρεια της πρωτεύουσας Σαντιάγο.

Με το πρόγραμμα αυτό, η Χιλή εδραιώνει τη θέση της στον τομέα της αστρονομικής παρατήρησης, με το ένα τρίτο των πιο ισχυρών τηλεσκοπίων του πλανήτη να έχουν εγκατασταθεί στο έδαφός της, σύμφωνα με τα στοιχεία της χιλιανής Εταιρείας Αστρονομίας.

Η κάμερα LSST (Space-Time Research as a Legacy for Posterity) αναμένεται να διαθέτει μέσα σε δέκα χρόνια δεδομένα για είκοσι εκατομμύρια γαλαξίες, 17 δισεκατομμύρια άστρα και έξι εκατομμύρια διαστημικά αντικείμενα.

Οι επιστήμονες θα διαθέτουν έναν ανανεωμένο κατάλογο εικόνων του ηλιακού συστήματος, θα μπορούν να χαρτογραφήσουν τον Γαλαξία και να προχωρήσουν την έρευνα της ενέργειας και της σκοτεινής ύλης.

300 τηλεσκόπια για μία εικόνα

Η συσκευή θα έχει έναν ψηφιακό αισθητήρα 3.200 μεγαπίξελ και για να μία εικόνα του θα ισοδυναμεί με αυτήν που μεταδίδουν μαζί πάνω από 300 τηλεοράσεις υψηλής ευκρίνειας μεσαίου μεγέθους.

Η συσκευή, που κατασκευάστηκε στην Καλιφόρνια, θα έχει την τριπλάσια ικανότητα της πιο ισχυρής κάμερας που υπάρχει σήμερα, της ιαπωνικής Hyper Suprime-Cam 870 μεγαπίξελ. Θα είναι επίσης έξι φορές πιο ισχυρή από την πιο ισχυρή κάμερα που διαθέτει σήμερα το NoirLab.

Το τηλεσκόπιο που θα την ενσωματώσει διαθέτει ένα κάτοπτρο διαμέτρου 8,4 μέτρων. Είναι μακράν του τηλεσκοπίου των 40 εκατοστών που έφθασε στη Χιλή πριν από 60 χρόνια, όταν εγκαταστάθηκε το πρώτο διεθνές παρατηρητήριο της χώρας στο Σέρο Τολόλο κατά τη δεκαετία του 1960.

"Εκείνο το τηλεσκόπιο έφθασε εδώ στην ράχη ενός μουλαριού γιατί δεν υπήρχε δρόμος", εξηγεί ο Στίβεν Χίθκοουτ, διευθυντής του παρατηρητηρίου του Σέρο Τολόλο, που βρίσκεται περίπου 20 χλμ. από το Σέρο Πατσόν.

Η πρωτεύουσα της αστρονομίας

Το παρατηρητήριο Βέρα Κ. Ρούμπιν (Vera C. Rubin), από το όνομα της Αμερικανίδας αστρονόμου που ανακάλυψε τη σκοτεινή ύλη, το οποίο θα υποδεχθεί την τεράστια κάμερα είναι ένα από τους μεγάλα κέντρα αστρονομίας της Χιλής.

Οι φυσικές συνθήκες των ερημικών ζωνών του βόρειου τμήματος της χώρας, ανάμεσα στον Ειρηνικό ωκεανό και την κορδιλιέρα των Άνδεων, δημιοργούν τον πιο καθαρό ουρανό στον πλανήτη, χάρη στην αδύναμη κάλυψη από σύννεφα και το ξηρό κλίμα.

Η Χιλή φιλοξενεί τηλεσκόπια τριάντα και πλέον χωρών, μεταξύ των οποίων ορισμένα με τα πιο ισχυρά όργανα αστρονομίας στον κόσμο, όπως το διαστημικό τηλεσκόπιο ALMA ή το Extremely Large Telescope, το πιο ισχυρό οπτικό όργανο που έχει κατασκευαστεί ποτέ, που θα παρατηρήσει από το 2027 αποστάσεις που δεν έχουν ακόμη κατακτηθεί.

Παρότι και άλλες χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία, η Κίνα και η Ισπανία έχουν εγκαταστήσει επίσης ισχυρούς εξοπλισμούς παρατήρησης, "η Χιλή είναι ασυναγώνιστη" στον χώρο αστρονομίας, λέει ο πρόεδρος της χιλιανής Εταιρείας Αστρονομίας.