«Σαν βγεις τον πηγαιμό για την Ιθάκη να εύχεσαι να ‘ναι μακρύς ο δρόμος…». Είναι η αρχή του γνωστού αειθαλούς ποιήματος του Κωνσταντίνου Καβάφη. Ήταν η εκκίνηση για ένα από πιο κρίσιμα ερωτήματα της συνέντευξης Τύπου που έδωσαν νωρίτερα σήμερα το μεσημέρι οι διεθνείς αστέρες Ζιλιέτ Μπινός και Ρέιφ Φάινς, ο σκηνοθέτης και παραγωγός Ουμπέρτο Παζολίνι και ο ένας από τους Έλληνες παραγωγούς Κωνσταντίνος Κοντοβράκης για την ταινία «Επιστροφή», η οποία προβάλλεται απόψε στο πλαίσιο του 65ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Η ταινία έχει ως θέμα της την τρίτη ραψωδία της Οδύσσειας του Ομήρου, οπότε δικαίως οι συντελεστές μίλησαν για το «ταξίδι» και τη διαδρομή τους σε αυτήν. Τι κρατάνε βαθιά στην καρδιά τους από αυτή την πορεία;

«Τη συνεργασία με τη Ζιλιέτ και τον Ρέιφ. Τον τρόπο που οι δυο τους επικοινώνησαν μεταξύ τους και λειτούργησαν και αυτό ήταν ευλογία από τον Θεό», τόνισε ο σκηνοθέτης.

«Πολλοί άνθρωποι από την παραγωγή βλέποντας αυτούς τους δύο σπουδαίους ηθοποιούς να παίζουν με ευχαριστούσαν για την ευκαιρία που τους έδωσα να συνεργαστούν μαζί τους», είπε μεταξύ άλλων ο κ. Κοντοβράκης.

«Νομίζω ότι υπάρχει μια μεταφορά στην Ιθάκη του Καβάφη ότι το να επιστρέφεις στην Ιθάκη είναι σαν να ψάχνεις τον ίδιο σου τον εαυτό. Είμαστε όλοι σε ένα ταξίδι. Και γι’ αυτό η Οδύσσεια είναι τόσο δυνατή γιατί κάθε άνδρας και γυναίκα έχει την αίσθηση της επιστροφής, ό,τι και αν σημαίνει αυτό. Αισθάνομαι ότι σε αυτό το ταξίδι συναντήθηκα και πλοηγήθηκα με τον Ουμπέρτο, τη Ζιλιέτ και την ομάδα παραγωγής και το αποτέλεσμα θα ήταν αυτό που είναι, αλλά σημασία είχε για μένα η καθημερινή δουλειά, που ήταν μια υπέροχη αλληλεπίδραση», τόνισε ο «Οδυσσέας» της ταινίας Ρέιφ Φάινς.

Πραγματικά συγκινημένη, με δάκρυα στα μάτια και σπασμένη φωνή η "Πηνελόπη" Ζιλιέτ Μπινός μίλησε για τον αγώνα, τις ανάγκες και την πίστη που είχε στο σχέδιο αυτό ως σκηνοθέτης και παραγωγός ο Ουμπέρτο Παζολίνι. «Ήταν πολύ σημαντικό να έχει ένα σχέδιο που πραγματοποιήθηκε και είναι όσο γίνεται πιο κοντά σε αυτό που φαντάστηκε. Αυτό το όνειρο, αυτή η ανάγκη, αυτό το πάθος γι’ αυτή την ιστορία και πόσο σημαντική ήταν για εκείνον η διαπίστωση ότι όλο αυτό έγινε δικό μας ως ηθοποιών και, τελικά, αληθινό, με συγκινούν».

Νωρίτερα είχε αναφερθεί από τον ίδιο τον Παζολίνι ότι επί τριάντα χρόνια σκεφτόταν πώς θα μπορούσε να κάνει πραγματικότητα μια ταινία με ένα τέτοιο σενάριο, δηλαδή την επιστροφή του Οδυσσέα στον τελικό του προορισμό, τη σύζυγό του Πηνελόπη και το παλάτι της Ιθάκης.

«Όλα αυτά τα χρόνια άλλαζε διαρκώς το σενάριο. Ήταν πολύ σημαντικό για εμένα ότι αυτοί οι δύο ηθοποιοί αποφάσισαν να έρθουν μαζί μου σε αυτή την περιπέτεια και να με εμπιστευτούν. Το σενάριο επικεντρώνεται κυρίως στο τι γίνεται όταν μια οικογένεια επανενώνεται. Δεν είναι μια γεωγραφική Οδύσσεια, αλλά αφορά κυρίως στον αιώνιο αγώνα της οικογένειας. Μας ενδιαφέρει μόνο η οικογένεια, η Ιθάκη και το ταξίδι, οι αληθινοί άνθρωποι», έκανε γνωστό ο σκηνοθέτης και παραγωγός.

Μέρος των γυρισμάτων της ταινίας έγιναν στην Κέρκυρα, αλλά και την Πελοπόννησο. «Μπορεί να ήμουν στην Κέρκυρα και όχι στην Ιθάκη αλλά και τι έγινε; Είναι σχεδόν το ίδιο. Αυτό που με ενδιέφερε ήταν να επισκεφτώ τα πάντα στο νησί, να το περπατήσω, να πάω στα μοναστήρια, να μιλήσω με τον κόσμο, να ζήσω στον παλμό του ώστε να μπορέσω να το κατανοήσω και να αποδώσω καλύτερα υποκριτικά», είπε για τις ομορφιές του τόπου η Ζιλιέτ Μπινός. Ο Ρέιφ Φάινς από την πλευρά του επισκέφθηκε την Ιθάκη δύο φορές τόνισε: «Αυτή η ταινία ήταν ένα μεγάλο και διαφορετικό ταξίδι. Αυτή ήταν μια ιστορία με την οποία είχα οικειότητα από τότε που γεννήθηκα. Άκουσα την εκδοχή του Ουμπέρτο όπως την περιέγραψε και ο ίδιος πριν. Προσέγγισα την ψυχολογία του Οδυσσέα όπως ενός άνδρα που γυρίζει στο σπίτι του αλλά δεν είναι σίγουρος ότι μπορεί να είναι σε αυτό, αφού είναι πολύ επηρεασμένος πνευματικά από όλες αυτές τις περιπέτειες που έχει περάσει μέχρι να φτάσει στον προορισμό του. Υπάρχει μια συγκλονιστική στιγμή στην ταινία που η Πηνελόπη τον αναγνωρίζει αλλά οι δυο τους δεν μπορούν να έρθουν κοντά και να ενωθούν επειδή και οι δυο υποφέρουν από αυτή την απόσταση».

Οι δυο σταρ που έχουν συνεργαστεί άλλες δύο φορές στο παρελθόν διατηρούν μεταξύ τους μια ισχυρή φιλία και αγάπη. «Πιστεύω στο πεπρωμένο», τόνισε η Μπινός όταν ρωτήθηκε αν όλα αυτά τα χρόνια αναζητούσαν οι δυο τους μια αφορμή για να ξανασυνεργαστούν, ενώ χαρακτήρισε την Πηνελόπη «μια μοντέρνα γυναίκα» αναφερόμενη στη δυσκολία του να έχεις πίστη και υπομονή σαν εκείνης.

Ήταν μια από όλες τις απόψεις ζωντανή, ενδιαφέρουσα, εποικοδομητική συζήτηση για την «κουζίνα» του σινεμά, την προσέγγιση των ρόλων, την προετοιμασία μίας ταινίας. Ωστόσο, Μπινός και Φάινς δεν είναι μόνο ηθοποιοί του κινηματογράφου αλλά έχουν στο ενεργητικό τους και μια σοβαρή ενασχόληση με το θέατρο, για το οποίο όπως αποκάλυψε η Μπινός, σκέφτονται στο μέλλον να κάνουν κάτι μαζί.

Θέματα όπως τα πολλά επίπεδα στα οποία μπορεί να διαβαστεί η ιστορία της επιστροφής του Οδυσσέα στην Ιθάκη, αλλά και «το φως που μπορεί να έχει κάποιος μέσα του, όταν κάνει αυτό που αγαπάει, ώστε να νικήσει το σκοτάδι και να αποκρούσει όλους όσοι του επιτίθενται», όπως χαρακτηριστικά είπε η Μπινός (καταχειροκροτούμενοι από τους παριστάμενους), οι «ταμπέλες» όπως η εμπορικότητα που για τον Φάινς είναι «μια πολύ παλιά γλώσσα», αλλά και το ότι «κάθε στιγμή μιας ταινίας είναι σημαντική ώστε να ανταποκριθείς σε αυτή υποκριτικά», όπως τόνισε η Μπινός ήταν μερικά μόνο από αυτά που τέθηκαν σε μια κουβέντα μιας ολόκληρης ώρας, η οποία προφανώς και δεν μπορεί να αποδοθεί γραπτά με όλες της τις λεπτομέρειες.

Από τη συνέντευξη Τύπου δεν έλειψαν και οι χιουμοριστικές στιγμές όταν με αφορμή μια ερώτηση απευθυνόμενη στην Μπινός τοποθετήθηκε και ο Ρέιφ Φάινς και εκείνη του είπε: «Αυτή ήταν δική μου ερώτηση!» κάνοντας όλους να ξεσπάσουν σε γέλια. Το ίδιο συνέβη και όταν η Μπινός αφηγήθηκε τι της απάντησαν οι δύο άνδρες όταν ρώτησε ποιανού ιδέα ήταν η συμμετοχή της στην ταινία: «Ο Ουμπέρτο μου είπε ότι ήταν του Ρέιφ και ο Ρέιφ του Ουμπέρτο!», αποκάλυψε γελώντας.