Η παραγωγή μερικών από τα πιο δημοφιλή, τοπικά παραδοσιακά προϊόντα, όπως τα γαλακτομικά και το κρασί, αφήνει πίσω της κατάλοιπα που απαιτούν δαπανηρή διαχείριση, ώστε να μείνει προστατευμένο το περιβάλλον.
Στη Δράμα, αναζητώντας τρόπους να μειώσουν το ανθρακικό αποτύπωμα, κατέληξαν σε μια σημαντική εφεύρεση ενός νέου προϊόντος υψηλής διατροφικής αξίας. Πώς; Χρησιμοποιώντας τα υποπροϊόντα των εργοστασίων.
Στην Προσοτσάνη, τη μεγαλύτερη κωμόπολη της Δράμας, λειτουργεί ένας αγροκτηνοτροφικός βιομηχανικός συνεταιρισμός που ονομάστηκε «Μενοίκιο», από το ομώνυμο όρος που «μοιράζονται» οι νομοί Δράμας και Σερρών.
Ο συνεταιρισμός παράγει γάλα, τυρί, γιαούρτι, βούτυρο, κεφίρ και αριάνι. Ξεχωρίζει από άλλους παραγωγούς επειδή ελέγχει όλα τα στάδια παραγωγής: καλλιέργεια ζωοτροφών, εκτροφή ζώων, συλλογή γάλακτος, τελική παραγωγή.
Σε ένα περιφραγμένο βιολογικό λιβάδι 90 στρεμμάτων, σε μικρή απόσταση από το φαράγγι της περιοχής, έχουν βρει τη «χρυσή συνταγή» για τις σωστές πρώτες ύλες. Κάπως έτσι ήρθαν και οι διαδοχικές βραβεύσεις των προϊόντων τους.
Ως ανήσυχα πνεύματα, οι άνθρωποι του συνεταιρισμού έψαχναν τρόπους να μειώσουν ακόμη περισσότερο το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Συνεργάστηκαν με τον ελληνικό γεωργικό οργανισμό (ΕΛΓΟ) «Δήμητρα» και την «Αναπτυξιακή Δράμας Α.Ε.».
Μέσα από δράση του προγράμματος Leader χρηματοδοτήθηκε η σχετική έρευνα, η οποία δεν βρήκε μόνο τους τρόπους για καλύτερα περιβαλλοντικά αποτελέσματα, αλλά «γέννησε» ένα νέο, καινοτόμο προϊόν, πολύ υψηλής διατροφικής αξίας.
Πρόκειται για ένα ρόφημα με πολύ μεγάλη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, το οποίο αξιοποιεί δύο υποπροϊόντα παραγωγής: το τυρόγαλα που παράγεται σε ένα τυροκομείο κατά την παραγωγή τυριού και τα γίγαρτα, ή κοινώς τα κουκούτσια, των σταφυλιών που μένουν από την οινοποίηση.
Τα δύο αυτά υποπροϊόντα, αν αφεθούν ανεξέλεγκτα στη φύση σε μεγάλες συγκεντρώσεις, προκαλούν τρομερή επιβάρυνση στο περιβάλλον. Κρύβουν, όμως, τεράστια διατροφική αξία.
Στην αγορά είναι γνωστές οι ευεργετικές για την υγεία ιδιότητες του γιγαρτέλαιου που χρησιμοποιείται ήδη σε πλειάδα εφαρμογών, όπως τα φυσικά καλλυντικά.
Στη Δράμα έκαναν απανωτές δοκιμές με τυρόγαλα και γιγαρτέλαιο από τις οποίες προέκυψε ένα ρόφημα γιαούρτης. Η πρώτη δοκιμή γευσιγνωσίας προκάλεσε θετικές εκπλήξεις. Αν είναι θετική και η ανταπόκριση από το κοινό στις επόμενες γευσιγνωσίες, τότε το «Μενοίκιο» θα προχωρήσει σε μαζική παραγωγή.
Πέρα από την καινοτομία της παραγωγής ενός νέου superfood, θα έχει επιτευχθεί και η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος με ένα προϊόν που θα διαθέτει σαφώς θετικό οικολογικό πρόσημο.
«Ήμασταν διστακτικοί στη αρχή για αυτή την έρευνα, αλλά τα αποτελέσματα είναι πάρα πολύ ενθαρρυντικά, το προϊόν είναι πάρα πολύ πλούσιο σε πρωτεΐνη» λέει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού «Μενοίκιο» Βασίλης Μελενεκλής.
Έκαναν πειράματα με διαφορετικούς τύπους τυρογάλακτος από διαφορετικά τυριά και με άλλη θερμική επεξεργασία, με γάλα σε διαφορετικές αναλογίες, με προσθήκη γιγαρτελαίου σε διάφορες ποσότητες, με προσθήκη παρασκευάσματος φρούτων κ.ά.
«Δοκιμάστηκαν πάρα πολλοί συνδυασμοί» εξηγεί ο επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας και ερευνητής του Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών του ΕΛΓΟ – Δήμητρα, Άκης Ψωμάς, και σημειώνει ότι «το τελικό προϊόν είναι και αποδεκτό και εμπορεύσιμο και με πολύ μεγάλη θρεπτική αξία».
Τονίζει ότι «ο κόσμος είναι δεκτικός» και «θέλει καινούργια προϊόντα» και αποκαλύπτει ότι ο ΕΛΓΟ συνεργάζεται τώρα με το «Μενοίκιο» και σε άλλη έρευνα, για αξιοποίηση της τοπικής χλωρίδας και των μικροβίων για την παραγωγή νέων γαλακτοκομικών προϊόντων και ζωοτροφών.
«Πρόκειται για προϊόν της κυκλικής οικονομίας» λέει από την πλευρά του ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Δράμας Στέφανος Γεωργιάδης και επισημαίνει: «Είναι τεράστια επιτυχία, διότι τα υπολείμματα οινοποίησης και τυροκόμησης είναι ιδιαίτερα τοξικά για το περιβάλλον. Τώρα προέκυψε ένα νέο, θρεπτικό προϊόν».
Οι επιχειρήσεις της Δράμας, λέει ο κ. Γεωργιάδης, επενδύουν τα τελευταία χρόνια στην έρευνα και τα αποτελέσματα είναι θεαματικά σε αρκετούς κλάδους όπως τα οινοποιεία, τα μαρμαράδικα, η ζυθοποιία, η τυροκομία και η τεχνολογία.
Για το «τερπνό μετά του ωφελίμου» μιλά ο γενικός διευθυντής της «Αναπτυξιακής Δράμας» Μανώλης Χατζόπουλος, σχολιάζοντας το αποτέλεσμα της έρευνας που κατάφερε δύο στόχους, τον περιβαλλοντικό και τον διατροφικό.
Θεωρεί μειονέκτημα της Ελλάδας το ότι «η έρευνα δεν είναι κοντά στην παραγωγή» και τονίζει ότι με τέτοιες δράσεις η «Αναπτυξιακή» φέρνει σε επαφή τα πανεπιστήμια της χώρας με επιχειρήσεις της Δράμας, εξασφαλίζοντας χρηματοδότηση, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση από το πρόγραμμα «Leader».
* Δημοσιεύτηκε στη «ΜτΚ» στις 02.07.2023