Ένα από τα μεγαλύτερα φωτοβολταϊκά πάρκα της χώρας πρόκειται να κατασκευαστεί στο νομό Σερρών, ωστόσο το έργο συναντά μαζικές αντιδράσεις στην τοπική κοινωνία. Το πάρκο-μαμούθ σχεδιάζεται να λειτουργήσει σε ένα υψόμετρο 1.600 μέτρων στο Μενοίκιο όρος, σε μια έκταση 4.100 στρεμμάτων, δηλαδή όσο το μέγεθος της πόλης των Σερρών.
Το πάρκο βορειοανατολικά της πρωτεύουσας του νομού, θα έχει συνολική ισχύ 311MW που θα παράγονται από 582.000 πάνελ, ενώ η πρωτοβουλία δεν ανήκει σε κάποιον από τους μεγάλους και παλιούς «παίκτες» του χώρου αλλά σε μια νέα εταιρία, την «Magna Energia» που ιδρύθηκε το 2020.
«Τρομάζει» το μέγεθος
Θα ανέμενε κανείς ότι ένα έργο για ηλεκτροπαραγωγή χωρίς ορυκτά καύσιμα και τη συνακόλουθη ρύπανση, θα «αγκαλιαζόταν» από την τοπική κοινωνία. Ωστόσο το μέγεθος του έργου και η περιοχή που επιλέχθηκε έφεραν έναν ισχυρό «συνασπισμό» πολλών και ετερόκλητων δυνάμεων.
Αντίθετοι με το έργο είναι τόσο οι «γαλάζιοι» δημοτικοί άρχοντες και οι παρατάξεις των δήμων Σερρών και Εμμανουήλ Παππά, στους οποίους ανήκει η έκταση, όσο και το σύνολο των τοπικών οργανώσεων των αντιπολιτευόμενων κομμάτων. Μέχρι στιγμής δεν έχει εκφραστεί από κανένα πρόσωπο ή συλλογικότητα στην περιοχή, από οποιοδήποτε πολιτικό ή κοινωνικό χώρο, κάποια δήλωση ή επιχείρημα υπέρ της επένδυσης.
Αναγκαστικές απαλλοτριώσεις
Τα δημοτικά συμβούλια των περιοχών αλλά και οι υπηρεσίες δήμων και περιφέρειας έχουν δώσει αρνητικές γνωμοδοτήσεις σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Η εταιρία εξασφάλισε τις απαραίτητες αδειοδοτήσεις απευθείας από το αρμόδιο υπουργείο, αλλά από την αρχή του 2022 «σκόνταφτε» στην αδυναμία μίσθωσης της γης από τους δήμους.
Με ένα ΦΕΚ που εκδόθηκε στα τέλη του περασμένου Σεπτέμβρη, κηρύχθηκε αναγκαστική απαλλοτρίωση της επίμαχης έκτασης, γεγονός που πυροδότησε νέο κύκλο αντιδράσεων, με τους δήμους να κάνουν απανωτές συνεδριάσεις για το θέμα.
Οι προσφυγές στο ΣτΕ
«Πιστεύουμε ότι δεν έχουν ακολουθηθεί οι νόμιμες διαδικασίες» δηλώνει στη «ΜτΚ» ο δήμαρχος Εμμανουήλ Παππά, Δημήτρης Νότας. Επισημαίνει δε ότι πέρα από την προσφυγή που κατατέθηκε στο ΣτΕ από κοινού με το δήμο Σερρών, για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων, ο δήμος του κατέθεσε επιπλέον αίτηση ακύρωσης και αίτηση αναστολής για την αναγκαστική απαλλοτρίωση.
Σημειώνεται ότι ο δήμος Εμμανουήλ Παππά τυγχάνει ιδιοκτήτης του συνόλου του οικοπέδου, το οποίο εκτείνεται στα όρια και των δύο δήμων. «Δεν τίθεται κανένα θέμα δημόσιου οφέλους για να τεκμηριωθεί η αναγκαστική απαλλοτρίωση» υποστηρίζει ο κ. Νότας.
Γιατί λένε «όχι»
Το τεράστιο υδάτινο απόθεμα που δημιουργεί η φύση ακριβώς κάτω από την έκταση στην οποία θα στηθούν φωτοβολταϊκά, είναι το διακύβευμα για τους περισσότερους. Αγρότες και κτηνοτρόφοι της περιοχής θεωρούν ότι η επέμβαση σε μια τόσο γόνιμη και παραγωγική γη, θα αποτελέσει αιτία μελλοντικής φτώχειας και περαιτέρω πληθυσμιακής συρρίκνωσης τα επόμενα χρόνια.
Εξάλλου, θυμίζουν ότι στις Σέρρες καταγράφηκε στην Απογραφή 2021 ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά μείωσης πληθυσμού πανελλαδικά (15%).
Τα επιχειρήματα
Οι άμεσες επιπτώσεις της κατασκευής αποτελούν ένα μόνο σκέλος των αντιδράσεων. Η υπόλοιπη επιχειρηματολογία που έχουν αναπτύξει οι τοπικοί φορείς για τις μεσομακροπρόθεσμες επιπτώσεις από την συγκεκριμένη επένδυση των φωτοβολταϊκών, συνοψίζεται στα εξής σημεία:
- το σύνολο της έκτασης αποτελεί περιοχή Natura 2000
- είναι μια από τις 10 κυριότερες εκτάσεις στη χώρα που έχουν χαρακτηριστεί ως «αδιατάρακτες περιοχές»
- είναι η 3η μεγαλύτερη περιοχή πανελλαδικά μεταξύ των «Περιοχών Άνευ Δρόμων» (ΠΑΔ)
- η τωρινή κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να την εντάξει στα «Απάτητα Βουνά»
- έχει τεκμηριωθεί από κρατικούς επιστημονικούς φορείς η ύπαρξη σπάνιας χλωρίδας και πανίδας και απειλούμενων ειδών
- η αλλαγή χρήσης γης απειλεί με καταστροφή, μεταξύ άλλων, και δασική έκταση που περιλαμβάνεται στο επίμαχο οικόπεδο
- εκφράζονται φόβοι για πλημμύρες από την επίδραση που θα έχουν τα 582.000 πάνελ και οι βάσεις τους στην επιφανειακή απορροή των νερών της βροχής
- η περιοχή αυτή στις πλαγιές του Μενοικίου έχει χαρακτηριστεί ως η «αρχαία νερομάνα» των Σερρών με τεράστια αποθέματα υπόγειων υδάτων, που σήμερα εξασφαλίζει νερό ύδρευσης και άρδευσης σε μια ακόμη ευρύτερη έκταση.
- Το περίκλειστο φωτοβολταϊκό πάρκο εκτιμάται ότι θα στερήσει «οξυγόνο» από τουλάχιστον 36 κτηνοτροφικές μονάδες αγελάδων ελευθέρας βοσκής που δραστηριοποιούνται στην περιοχή
- η βοσκήσιμη γη που θα αφαιρεθεί από τις επιλέξιμες εκτάσεις βόσκησης θα έχει υψηλό αρνητικό αντίκτυπο στις επιδοτήσεις των κτηνοτρόφων.
- σε άμεση γειτνίαση με το επίμαχο οικόπεδο έχουν πρόσφατα δοθεί άδειες αιολικών πάρκων με 15 ανεμογεννήτριες που χαρακτηρίζονται ήδη ως «σημαντική όχληση στο περιβάλλον»
- εκ της φύσεώς της, η επένδυση δεν θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας για τον τοπικό πληθυσμό, ούτε κατά τη διάρκεια της κατασκευής, ούτε αργότερα.
Αντιδράσεις και στον Άγιο Μάμα
Ανάλογη κατάσταση επικρατεί και στη Νέα Προποντίδα της Χαλκιδικής, με τον δήμο να αντιδρά στην απόφαση παραχώρησης 440 στρεμμάτων για εγκατάσταση σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκό σύστημα ισχύος 38,181 MW σε έκταση που βρίσκεται νότια της Κοινότητας Αγίου Μάμαντος.
Ο δήμαρχος Ν. Προποντίδας Μανώλης Καρράς έχει ήδη συναντηθεί με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Γιώργο Γεωργαντά, υποστηρίζοντας ότι η συγκεκριμένη έκταση είναι τμήμα μίας μεγαλύτερης έκτασης χαρακτηρισμένης από το Γ.Π.Σ. Δ.Ε. Μουδανιών ως «γεωργική γη», που γειτνιάζει με τις εγκαταστάσεις της σημαντικής για την περιοχή εμποροπανήγυρης Αγίου Μάμαντος, αλλά και με τον χαρακτηρισμένο ως υδροβιότοπο Natura 2000.
Η ίδια έκταση επανειλημμένα έχει ζητηθεί από τον δήμο για τη δημιουργία πάρκου αναψυχής και άθλησης των κατοίκων και των πολλών επισκεπτών της περιοχής, με αποκλειστικά κοινωφελή σκοπό.
«Τυχόν άλλου είδους αξιοποίηση της περιοχής, τμηματική ή μη, από ιδιώτες ή άλλο φορέα, δεν θα καταφέρει να αναδείξει πλήρως τον οικολογικό και περιβαλλοντικό χαρακτήρα της και δεν θα δώσει την ευκαιρία στους κατοίκους και επισκέπτες της περιοχής να επωφεληθούν στο σύνολό τους από ένα κοινωφελές έργο με δημόσιο χαρακτήρα», τονίζει ο δήμαρχος Ν. Προποντίδας.
Παράλληλα εκφράζει τον φόβο ότι η εγκατάσταση και λειτουργία σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα υποβαθμίσει την υπόλοιπη περιοχή, θα έχει σαφείς περιβαλλοντικές συνέπειες τόσο στη χλωρίδα και πανίδα όσο και στον άνθρωπο.
Οι παρεμβάσεις των βουλευτών
Ο βουλευτής του ΚΙΝΑΛ Απόστολος Πάνας, στην κοινοβουλευτική του παρέμβαση καλεί τον ΥΠΑΑΤ Γ. Γεωργαντά, να λάβει υπόψη την αρχή της ανταποδοτικότητας της παραχώρησης του χώρου στους κατοίκους, αλλά και το δημόσιο συμφέρον.
Η δε βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Κ. Μάλαμα έχει καταθέσει πρόταση για την δημιουργία ενός δημόσιου εκπαιδευτικού και ερευνητικού πόλου για την μέλισσα, με την ίδρυση ενός δημοσίου ΙΕΚ στο συγκεκριμένο χώρο.
ΣΟΥΖΑΝΑ ΚΑΖΑΚΑ
* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 06.11.2022