Υπάρχουν γεγονότα που αποτελούν τομή στον χρόνο και ο θάνατος του σπουδαίου Γιάννη Ιωαννίδη, σε ηλικία 78 ετών, σηματοδοτεί, αναμφίβολα, το τέλος μίας ολόκληρης εποχής.

Ρομαντικός και ρεαλιστής, ευσεβής και αθυρόστομος, ευαίσθητος και αψύς, ο πολυσχιδής και αντιφατικός «Ξανθός» έγραψε ιστορία ως ο εμπνευστής και συνδημιουργός της αυτοκρατορίας του Άρη αλλά και ως ο προπονητής που το 1991 «κατέβασε το μπάσκετ στην Αθήνα».

Οι προλήψεις και τα γούρια του αποτελούν ένα ξεχωριστό κεφάλαιο. Ο κίτρινος αναπτήρας που ουδείς άλλος μπορούσε να ακουμπήσει τη μέρα του αγώνα, οι κλειστές προπονήσεις στο Παλέ (γιατί η παρουσία του κόσμου έφερνε γκαντεμιά), το θρυλικό σακάκι που δεν αποχωριζόταν ποτέ και ο φόβος για τις μαύρες γάτες (σαν αυτή του θυρεού στο ξενοδοχείο όπου αρχικά είχε καταλύσει η αποστολή του Άρη, το 1988, πριν το φάιναλ φορ της Γάνδης), καταγράφηκαν στο συλλογικό υποσυνείδητο ως αναπόσπαστο κομμάτι της πολύπλευρης προσωπικότητας ενός ιδιοφυούς ανθρώπου, ο οποίος συγκαταλέγεται στις κορυφαίες φυσιογνωμίες που ανέδειξε ποτέ το ευρωπαϊκό μπάσκετ.

Η «ΜτΚ» μίλησε με τέσσερις ανθρώπους που ταυτίστηκαν με τον Γιάννη Ιωαννίδη, σε αθλητικό και ανθρώπινο επίπεδο.

Οι Χάρης Παπαγεωργίου, Βαγγέλης Αλεξανδρής, Λευτέρης Σούμποτιτς και Βασίλης Λυπηρίδης σκιαγραφούν τον δικό τους «Ξανθό», κάνοντας μία νοσταλγική βουτιά στα καλύτερά τους χρόνια.

Λευτέρης Σούμποτιτς: «Ήταν δάσκαλος και φίλος μου εντός και εκτός παρκέ»

«Στη ζωή μου είχα δύο δασκάλους. Ο ένας ήταν ο προφέσορας Άτσα Νίκολιτς και ο άλλος, ο Γιάννης Ιωαννίδης. Ο Γιάννης ήταν ο άνθρωπος στον οποίο οφείλω την καθοριστική στροφή στην καριέρα μου. Ήμουν 30 ετών και δεν είχα παίξει μπάσκετ έξω από τα σύνορα της Γιουγκοσλαβίας.

Εκείνος ήταν που άναψε το πράσινο φως για να έρθω στην Ελλάδα. Εντάξει, πίεσε και η μητέρα μου, αλλά χωρίς τον κόουτς δεν θα είχε γίνει τίποτα.

Έτσι πήρα την απόφαση να παίξω στον Άρη, μολονότι είχα σημαντικές προτάσεις από Ιταλία και Γαλλία. Εννοείται ότι δεν το μετάνιωσα ποτέ. Μαζί του έζησα τις μεγαλύτερες στιγμές της καριέρας μου ως παίκτης. Δεν είχα εμπειρίες στο υψηλό επίπεδο. Ο Ιωαννίδης μού έδωσε την ευκαιρία να παίξω για πρώτη φορά στο Κύπελλο Πρωταθλητριών, να αγωνιστώ κόντρα στους κορυφαίους παίκτες της Ευρώπης, να πάρω μέρος σε δύο φάιναλ φορ. Ήταν δάσκαλος και φίλος μου εντός και εκτός παρκέ.

Περνούσαμε μαζί τις γιορτές, κάναμε παρέα στα ταξίδια, μου έπαιρνε πάντα δώρα στη γιορτή μου. Ήταν ένας υπέροχος άνθρωπος και με αγαπούσε πολύ. Είχε μεγάλη καρδιά.

Δεν είχε καμία σχέση ο χαρακτήρας του με αυτό που βλέπει κανείς σε κάποια παλιά βίντεο, την ώρα του αγώνα, στα τάιμ άουτ. Εμείς δεν αισθανθήκαμε ποτέ άβολα μαζί του. Είχαμε εξοικειωθεί και τον σεβόμασταν απεριόριστα. Εκτός γηπέδου ήταν ένας πολύ ευαίσθητος άνθρωπος.

Του χρωστάμε όλοι πολλά σε ανθρώπινο και αθλητικό επίπεδο. Ήταν ο άνθρωπος που μας μετέδωσε τη νοοτροπία του νικητή. Δεν μπορούσε να συμβιβαστεί με την ιδέα της ήττας. Στον αγώνα, στην προπόνηση, στο... τάβλι, παντού και πάντα, ήθελε να κερδίζει. Αυτό το πνεύμα το πέρασε και σε μας.

Εμένα προσωπικά με βοήθησε πάρα πολύ, όχι μόνον ως παίκτη. Ο Γιάννης επηρεάσε καθορστικά και την εξέλιξή μου ως προπονητή. Δίπλα του έμαθα πολλά, όπως, για παράδειγμα, πώς να διαχειρίζομαι τους χαρακτήρες, πώς να κρατώ τις απαραίτητες ισορροπίες.

Κάποιοι λένε πως το έργο του στον Άρη ήταν εύκολο, γιατί είχε πολύ μεγάλους παίκτες στη διάθεσή του. Ξέρετε πόσο δύσκολο ήταν να πείσει κανείς τα δύο ιερά τέρατα, τον Γκάλη και τον Γιαννάκη, να βάλουν στην άκρη τον εγωισμό τους και να συνεργαστούν αρμονικά για το καλό της ομάδας;

Όταν έγινα προπονητής το κατάλαβα. Χωρίς τον Γιάννη δεν θα μπορούσαν να συνυπάρξουν. Εντάξει, έπαιξαν και στην Εθνική, αλλά εκεί μιλάμε για συνύπαρξη 1-2 μηνών. Στον Άρη ήταν κάθε μέρα μαζί. Στην προπόνηση, στον αγώνα, στο ξενοδοχείο, στο αεροπλάνο. Κι όμως, ο Γιάννης βρήκε τον τρόπο να αξιοποιήσει αυτό το τρομερό δίδυμο προς όφελος της ομάδας».

Βασίλης Λυπηρίδης: «Σε μεγάλο βαθμό διαμόρφωσε την προσωπικότητά μου»

«Ο θάνατος του Γιάννη Ιωαννίδη είναι μία τεράστια απώλεια όχι μόνον για τον Άρη και το μπάσκετ, αλλά και για τον ελληνικό αθλητισμό συνολικά.

Για μένα ήταν ταυτόχρονα μέντορας και πατέρας. Όταν πήγα στον Άρη δεν ήμουν καν 18 ετών. Ήμουν ένα παιδί και ο Γιάννης Ιωαννίδης δεν ήταν απλώς ο άνθρωπος που μου έμαθε μπάσκετ. Ήταν εκείνος που σε μεγάλο βαθμό διαμόρφωσε τον χαρακτήρα, την προσωπικότητά μου.

Μου έδειξε εμπιστοσύνη από την πρώτη στιγμή. Θυμάμαι την πρώτη φορά που με έβαλε να παίξω. Ήταν ένα ματς με τον Ολυμπιακό, στο Παπαστράτειο. Λένε κάποιοι πως ήταν σκληρός. Δεν ήταν σκληρός. Ήταν πολύ απαιτητικός, γιατί ήθελε να αναδείξει στο μέγιστο το ταλέντο και τις δυνατότητες κάθε παίκτη.

Προπαντός, όμως, ήταν δίκαιος. Η λέξη δικαιοσύνη περιγράφει με ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο δούλευε και λειτουργούσε ο κόουτς. Η κληρονομιά που αφήνει πίσω του είναι τεράστια και δεν αναφέρομαι τόσο στους τίτλους και τις επιτυχίες. Ο Γιάννης Ιωαννίδης μάς έδωσε μαθήματα ζωής. Μας δίδαξε πως τίποτα δεν χαρίζεται.

Μας έκανε να καταλάβουμε ότι για να πετύχουμε τον όποιον στόχο, για να φτάσουμε ψηλά σε κάθε τομέα της ζωής, πρέπει να δουλεύουμε σκληρά, να προσπαθούμε αδιάκοπα με όλες μας τις δυνάμεις και να μην παραιτούμαστε ποτέ.

Αυτή είναι η πιο σημαντική του παρακαταθήκη. Έτσι έχτισε άλλωστε και την αυτοκρατορία του Άρη, αυτήν την ανίκητη ομάδα που άφησε εποχή».

Βαγγέλης Αλεξανδρής: «Περίμενε να τελειώσει η κόρη του το σχολείο για να ανέβει μόνιμα στη Θεσσαλονίκη»

«Είναι μία πολύ δύσκολη στιγμή, όχι μόνον για μας που ήμασταν στενοί φίλοι και συγγενείς με τον Γιάννη, αλλά και για όλη τη χώρα. Η απώλεια είναι τεράστια σε αθλητικό και κοινωνικό επίπεδο. Ο Γιάννης Ιωαννίδης ήταν μία πολύπλευρη προσωπικότητα, ένας άνθρωπος ξεχωριστός, χαρισματικός, οξύνους.

Για μένα ήταν οικογένεια. Είχε βαφτίσει την κόρη μου, στην οποία έτρεφε μεγάλη αδυναμία. Ζήσαμε μαζί για δεκαετίες. Ήμασταν ήδη φίλοι πριν από τα χρόνια της δόξας. Μοιραστήκαμε υπέροχες αλλά και δυσάρεστες στιγμές.

Ήμουν έξι χρόνια μικρότερος και τον θαύμαζα πριν γίνουμε στενοί φίλοι και κουμπάροι. Η κορυφαία στιγμή ήταν ασφαλώς η κατάκτηση του πρώτου πρωταθλήματος, το 1979. Σκέψου, ο Άρης είχε να πάρει το πρωτάθλημα από τη σεζόν 1929-1930.

Το πήραμε δηλαδή μετά από μισό αιώνα με προπονητή, πια, τον Γιάννη. Ήταν η πρώτη του χρονιά ως τεχνικού και στο τέλος της σεζόν ήταν πρωταθλητής. Κέρδισε αμέτρητους τίτλους αλλά πάντα έλεγε πως αυτή ήταν η μεγαλύτερή του στιγμή, ο πιο ξεχωριστός τίτλος απ' όλους.

Ο Γιάννης, βέβαια, όπως κι εγώ, ήταν προπονητής και όταν έπαιζε μπάσκετ. Ήταν ηγέτης, διάβαζε το παιχνίδι, μπορούσε να κατευθύνει τους συμπαίκτες του. Όσοι τον γνώριζαν καλά, δεν εξεπλάγησαν με την εκπληκτική καριέρα που έκανε ως προπονητής.

Ο Γιάννης ήταν πολύ μεγάλη προσωπικότητα και όπως όλοι οι μεγάλοι αγαπήθηκε και μισήθηκε πολύ. Στο γήπεδο ήταν παθιασμένος, αψύς, δυναμικός. Ήθελε να κερδίζει πάντα. Ήταν ένας μεγάλος μαχητής που αποτέλεσε πρότυπο για δεκάδες παίκτες και προπονητές διαφορετικών γενεών.

Ήταν γεννημένος νικητής και αυτήν τη νοοτροπία προσπαθούσε να μεταδώσει στους παίκτες και τους συνεργάτες του.

Λίγο πριν αρχίσουν τα προβλήματα με την υγεία του μου είχε πει: "Βαγγέλη, ετοιμάσου, θα επιστρέψω στη Θεσσαλονίκη για να ξαναφτιάξουμε τον Άρη μας". Ήθελε να γυρίσει πίσω. Περίμενε να τελειώσει η κόρη του το σχολείο για να ανέβει μόνιμα στη Θεσσαλονίκη.

Πονούσε πολύ βλέποντας την ομάδα να παραπαίει και ήθελε να επιστρέψει για να την ξανακάνουμε μεγάλη. Ήμουν σίγουρος ότι θα το πετυχαίναμε. Δυστυχώς δεν προλάβαμε. Λίγο καιρό μετά άρχισαν τα προβλήματα και το σχέδιό μας έμεινε ανεφάρμοστο. Ζήσαμε τόσα πολλά. Περίμενα να γράψει πρώτα εκείνος ένα βιβλίο. Δυστυχώς δεν πρόλαβε. Ίσως τώρα να το γράψω εγώ».

Χάρης Παπαγεωργίου: «Θα μου λείψει κυρίως η ανθρώπινη πλευρά του, που ήταν εξαιρετικά γοητευτική»

«Ο Γιάννης αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο της ζωής μου. Υπήρξαμε συνοδοιπόροι για πάνω από 50 χρόνια. Ήταν ο άνθρωπος που με υποδέχτηκε στον Άρη ως αρχηγός, όταν ήμουν ακόμη έφηβος, μαζί με τον Πατριάρχη, Ανέστη Πεταλίδη.

Μέχρι το 1978 ήμασταν συμπαίκτες και αμέσως μετά ο Γιάννης επωμίστηκε τον ρόλο του προπονητή. Ήταν μία ιδέα που στηρίξαμε όλοι τότε. Ο πρόεδρος Απόστολος Γεωργιάδης, ο Ανέστης Πεταλίδης και όλοι οι βασικοί παίκτες της ομάδας.

Ήταν, άλλωστε, προπονητής και όταν έπαιζε. Με εκείνον στον πάγκο πήραμε το πρωτάθλημα του 1979, αυτό που ο ίδιος πάντα χαρακτήριζε ως το σημαντικότερο της καριέρας του. Είχε απόλυτο δίκιο.

Αυτός ο τίτλος ήταν η απαρχή της μεγάλης πορείας, ήταν ο πρώτος σταθμός για τη δημιουργία της αυτοκρατορίας. Σκεφτείτε πόσο μεγάλο ήταν το επίτευγμα και για τον ίδιο. Στην πρώτη του σεζόν ως προπονητή, να στεφθεί πρωταθλητής.

Ο Ιωαννίδης ήταν ένας άνθρωπος χαρισματικός και είχε την ικανότητα να εμπνέει και να βγάζει στην επιφάνεια τον καλύτερο εαυτό κάθε παίκτη. Είναι σαφές ότι έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο και στη δική μου εξέλιξη. Δεν είναι τυχαίο ότι έκανα την καλύτερη σεζόν της καριέρας μου όταν ο Γιάννης έγινε προπονητής.

Μέσα στο γήπεδο ήταν πολύ παθιασμένος αλλά εκτός παρκέ ήταν πολύ πιο χαλαρός, διαφορετικός άνθρωπος. Με την απώλεια του Γιάννη κλείνει ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο του ελληνικού μπάσκετ. Είναι το τέλος μίας εποχής.

Ο Γιάννης άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στο μπάσκετ και επηρέασε βαθιά όσους συνεργάστηκαν μαζί του αλλά και την επόμενη γενιά. Ήταν ένας απόλυτα επιδραστικός άνθρωπος. Σε προσωπικό επίπεδο, θα μου λείψει κυρίως η ανθρώπινη πλευρά του, που ήταν εξαιρετικά γοητευτική.

Θέλω να πω και κάτι ακόμη. Είχαμε σκοπό να τον τιμήσουμε, πριν από μερικά χρόνια, όταν ακόμη ήταν καλά, καθιερώνοντας ένα τουρνουά προς τιμήν του.

Δεν ήταν όμως ώριμες οι συνθήκες, αφού η ομάδα είχε πολλά προβλήματα και η πρωτοβουλία αυτή θα μπορούσε να «καεί». Σήμερα όμως ο Άρης βρίσκεται σε άλλη φάση και είναι βέβαιο ότι σύντομα θα κάνουμε αυτό που πρέπει.

Έχω ήδη μιλήσει με τη σύζυγό του και τη διαβεβαίωσα ότι θα τιμήσουμε τη μνήμη του Γιάννη όπως αξίζει στο μέγεθος και στην προσφορά του».

* Δημοσιεύτηκε στη «Μακεδονία της Κυριακής» στις 8/10/2023