Ένα αρχαίο χρυσό νόμισμα αποδεικνύει ότι ένας Ρωμαίος αυτοκράτορας του τρίτου αιώνα που γράφτηκε στην ιστορία ως φανταστικός χαρακτήρας όντως υπήρχε, λένε οι επιστήμονες. 

Το νόμισμα που φέρει το όνομα του Σπονσιάν και το πορτρέτο του βρέθηκε πριν από περισσότερα από 300 χρόνια στην Τρανσυλβανία, κάποτε ένα μακρινό φυλάκιο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Πιστεύεται ότι ήταν ψεύτικο και γι' αυτό είχε κλειδωθεί σε ένα ντουλάπι μουσείου. 

Τώρα οι επιστήμονες λένε ότι σημάδια γρατσουνιάς που είναι ορατά κάτω από ένα μικροσκόπιο αποδεικνύουν ότι κυκλοφορούσε πριν από 2.000 χρόνια. Ο καθηγητής Paul Pearson University College του Λονδίνου, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας, δήλωσε στο BBC News ότι ήταν έκπληκτος από την ανακάλυψη. «Αυτό που βρήκαμε είναι ένας αυτοκράτορας. Ήταν μια φιγούρα που πιστεύεται ότι ήταν ψεύτικη και ξεγραμμένη από τους ειδικούς. 

 «Αλλά πιστεύουμε ότι ήταν αληθινός και ότι είχε ρόλο στην ιστορία».

Το επίμαχο νόμισμα ήταν μεταξύ ενός μικρού θησαυρού που ανακαλύφθηκε το 1713. Θεωρήθηκε ότι ήταν ένα γνήσιο ρωμαϊκό νόμισμα μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, όταν οι ειδικοί υποψιάστηκαν ότι μπορεί να είχαν παραχθεί από πλαστογράφους της εποχής, εξαιτίας του ακατέργαστου σχεδιασμού τους. 

Το τελευταίο... χτύπημα ήρθε το 1863 όταν ο Henry Cohen, ο κορυφαίος νομισματογνώστης της εποχής στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας, το εξέτασε για τον μεγάλο του κατάλογο με ρωμαϊκά νομίσματα. Είπε ότι δεν ήταν μόνο «μοντέρνα» ψεύτικα, αλλά κακοφτιαγμένα και «γελοία φαντασμένα». 

Άλλοι ειδικοί συμφώνησαν και μέχρι σήμερα ο Σπονσιάν έχει απορριφθεί στους επιστημονικούς καταλόγους ως... fake αυτοκράτορας. 

Αλλά ο καθηγητής Pearson υποψιάστηκε το αντίθετο όταν είδε φωτογραφίες του νομίσματος ενώ ερευνούσε για ένα βιβλίο για την ιστορία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Μπορούσε να διακρίνει γρατσουνιές στην επιφάνειά του που νόμιζε ότι μπορεί να είχαν δημιουργηθεί από το νόμισμα που κυκλοφορούσε. Επικοινώνησε με το Μουσείο Hunterian στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, όπου το νόμισμα φυλασσόταν κλειδωμένο σε ένα ντουλάπι μαζί με άλλα τρία από τον αρχικό θησαυρό, και ρώτησε αν μπορούσε να συνεργαστεί με τους ερευνητές εκεί. 

Εξέτασαν και τα τέσσερα νομίσματα κάτω από ένα ισχυρό μικροσκόπιο και επιβεβαίωσαν στο περιοδικό PLOS 1, ότι υπήρχαν πραγματικά γρατσουνιές και τα σχέδια ήταν συνεπή με το κουδούνισμα τους σε πορτοφόλια. Μια χημική ανάλυση έδειξε επίσης ότι τα νομίσματα ήταν θαμμένα στο χώμα για εκατοντάδες χρόνια, σύμφωνα με τον Jesper Ericsson, ο οποίος είναι ο επιμελητής νομισμάτων του μουσείου και συνεργάστηκε με τον καθηγητή Pearson στο έργο.

Οι ερευνητές πρέπει τώρα να απαντήσουν στο ερώτημα, ποιος ήταν ο Σπόνσιαν; Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ήταν ένας στρατιωτικός διοικητής που αναγκάστηκε να στεφθεί ως αυτοκράτορας της πιο μακρινής και δύσκολης στην υπεράσπιση επαρχίας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, που ονομαζόταν Δακία. 

Οι αρχαιολογικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι η Δακία αποκόπηκε από την υπόλοιπη ρωμαϊκή αυτοκρατορία γύρω στο 260 μ.Χ. Υπήρχε πανδημία, εμφύλιος πόλεμος και η αυτοκρατορία κατακερματιζόταν.

Περικυκλωμένος από εχθρούς και αποκομμένος από τη Ρώμη, ο Σπονσιάν πιθανότατα ανέλαβε την ανώτατη διοίκηση κατά τη διάρκεια μιας περιόδου χάους και εμφυλίου πολέμου, προστατεύοντας τον στρατιωτικό και άμαχο πληθυσμό της Δακίας μέχρι να αποκατασταθεί η τάξη και η επαρχία εκκενώθηκε μεταξύ 271 και 275 Κ.Χ., σύμφωνα με τον Jesper Ericsson.