Χθες, την ώρα που ο υπουργός Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας έλεγε ότι "σήμερα είναι μια καλή μέρα για τις αστικές συγκοινωνίες στη Θεσσαλονίκη" κάποιες χιλιάδες οδηγοί ήταν κολλημένοι με τα αυτοκίνητα τους στον περιφερειακό. Για αυτούς η χθεσινή δεν ήταν μια καλή ημέρα, όπως πιθανότατα δεν θα είναι και η σημερινή και πολλές πολλές ημέρες από εδώ και πέρα.

"Το μέλλον παγκοσμίως είναι πώς θα δώσεις κίνητρα στον πολίτη να χρησιμοποιήσει λιγότερο το αυτοκίνητο και περισσότερο τα μέσα μαζικής μεταφοράς" μας είπε χθες ο κ. Σταϊκούρας και έσπευσε να προσθέσει: "υπό την προϋπόθεση ότι τα έχεις". Δεν χρειάζεται κανείς να είναι συγκοινωνιολόγος για να συμφωνήσει ούτε με την πρώτη διαπίστωση, ούτε με τη δεύτερη. Μόνο που απέχουμε πολύ από την έννοια της βιώσιμης κινητικότητας. Αυτή τη στιγμή η κατάσταση είναι αβίωτη για τη μετακίνηση με τα αυτοκίνητα και πλησιάζει στο να είναι υποφερτή με τα λεωφορεία. 

Χθες, πράγματι, ήταν μια σχετικά καλή ημέρα για τον υπουργό Μεταφορών να μιλήσει για τις συγκοινωνίες στη Θεσσαλονίκη, γιατί χθες έσπασε το "φράγμα" των 300 λεωφορείων που κινούνταν στους δρόμους- από 250 λεωφορεία μέχρι πριν από λίγο καιρό. Απέχουμε βέβαια από τα 320 του 2019, και πολύ περισσότερο από τα 550 λεωφορεία που... θα είχε η Θεσσαλονίκη έως το τέλος του 2020, όπως υπόσχονταν ο προκάτοχος του κ. Σταϊκούρα, Κώστας Καραμανλής. Το καλοκαίρι του 2024 ο αριθμός των λεωφορείων που κάνουν δρομολόγια αναμένεται να φτάσει τα 350, λέει τώρα το υπουργείο.

Αλλά τουλάχιστον η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου ξεκαθαρίσει τα επόμενα βήματα. Την άνοιξη θα φτάσουν στην πόλη τα 110 ηλεκτρικά λεωφορεία. Μετά την ειδική εκκαθάριση (που είναι σε εξέλιξη από το... 2017) ο ΟΑΣΘ θα παραμείνει δημόσιος. Ο Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου (ΟΣΕΘ) θα προσδιορίσει σε μελέτη του πόσα λεωφορεία χρειάζεται η Θεσσαλονίκη και όσα λείπουν από τον ΟΑΣΘ θα συμπληρώνονται από ιδιώτες (όπως τα ΚΤΕΛ) που θα συνεχίσουν να καλύπτουν μέρος των συγκοινωνιακών αναγκών. Η μελέτη αυτή -που θα παραδοθεί το α' εξάμηνο του 2024, δηλαδή πριν την έναρξη λειτουργίας του μετρό- θα προτείνει αλλαγές ώστε οι αστικές συγκοινωνίες να είναι συμπληρωματικές του μετρό.

Ένα χρόνο αργότερα, το 2025, θα είναι έτοιμoς (σύμφωνα με το υπουργείο) ο μητροπολιτικός φορέας που θα συντονίζει όλους τους φορείς που σχετίζονται με (ή επηρεάζουν με τις αποφάσεις τους) τις κυκλοφοριακές συνθήκες. Η μελέτη για το πώς θα λειτουργεί ο αντίστοιχος μητροπολιτικός φορέας στην Αττική είχε ανατεθεί στην KPMG... το 2022. Επομένως, έχουμε δρόμο. Ποιοι θα συμμετέχουν σε αυτό τον φορέα; ΟΣΕΘ, Περιφέρεια, Δήμοι, Αστυνομία, επιμελητήρια, κ.α. Όλοι αυτοί οι φορείς θα συμφωνούν πχ για την ώρα που θα γίνεται η τροφοδοσία των καταστημάτων, το ωράριο της αγοράς κλπ. Οι αποφάσεις του ενός φορέα θα "κουμπώνουν" με αυτές των υπολοίπων και θα μπορούν να δίνονται λύσεις ad hoc, για τα εκάστοτε προβλήματα. Ακούγεται μια απολύτως λογική πρόταση, στη θεωρία τουλάχιστον.

Στην πράξη κάτι ανάλογο δοκιμάστηκε- άτυπα βέβαια και σε μικρότερο βαθμό- από το καλοκαίρι κι έπειτα, στη Θεσσαλονίκη. Οι φορείς να συσκέπτονταν εβδομαδιαίως υπό την προεδρεία του ΥΜΑΘ με σκοπό να συντονιστούν και να συμφωνήσουν ποια μέτρα θα έπρεπε να ληφθούν για να αποφευχθούν οι συνέπειες από την έναρξη κατασκευής του flyover. To αν ήταν αποτελεσματικές αυτές οι συσκέψεις το διαπιστώνουμε καθημερινά στους δρόμους της πόλης και την περιφερειακή οδό.

Η προσέγγιση που ακολουθείται από κυβερνητικής πλευράς είναι του τύπου: "μην γκρινιάζετε συνεχώς, αν θέλετε να γίνει το έργο"- άλλοτε αυτό λέγεται πιο κομψά, κι άλλοτε ευθέως. Αυτό μεταφράζεται περίπου ως  "σκάσε και κολύμπα" για να χρησιμοποιήσουμε τη φράση από ένα παλιό ανέκδοτο.

Αρμόδιοι παράγοντες σχολιάζουν ότι όσοι εκ Θεσσαλονίκης λένε σήμερα ότι θα έπρεπε πρώτα να είχε δοθεί στην κυκλοφορία το μετρό και μετά να άρχιζε το flyover, δεν είχαν θέσει το θέμα εξαρχής. Στις πρώτες συσκέψεις για το έργο, σημειώνουν οι ίδιες πηγές, "κανείς από τους τοπικούς φορείς δεν έβαζε θέμα να μην ξεκινήσει το flyover αν δεν παραδοθεί το μετρό μετρό, όλοι έλεγαν δεν έχουν σχέση τα δύο έργα και το ένα δεν επηρεάζει το άλλο...". Έτσι είναι. Βέβαια, αυτή είναι η μισή αλήθεια. Γιατί και το χρονοδιάγραμμα παράδοσης του μετρό ήταν αρχικά την άνοιξη του 2023 και έπειτα στα τέλη του 2023... Οπότε κάποιοι ενδεχομένως βασίστηκαν σε αυτά τα χρονοδιαγράμματα και θεώρησαν δεδομένο ότι θα είχε ήδη παραδοθεί το μετρό.

Έτσι φτάσαμε το 2023 να αρχίσουν οι εργασίες κατασκευής του flyover χωρίς καν να υπάρχει μια κυκλοφοριακή μελέτη για τις επιπτώσεις στον αστικό ιστό από το κλείσιμο μιας λωρίδας ανά ρεύμα στην περιφερειακή οδό. Για περισσότερο συντονισμό, μελετημένες αποφάσεις και αποτελεσματικές λύσεις... οι Θεσσαλονικείς ας περιμένουν το 2025 που θα λειτουργεί (;) ο μητροπολιτικός φορέας, ο οποίος θα συντονίζει τους άλλους φορείς. Μέχρι τότε οι αρμόδιοι μας συστήνουν "υπομονή". Κι ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός.