Με ένα νέο τηλεσκόπιο ενισχύεται ο Αστρονομικός Σταθμός του ΑΠΘ στον Χολομώντα, μετά και τη δωρεά της Περιφερειακής Ενότητας Χαλκιδικής, που εγκρίθηκε από το Περιφερειακό Συμβούλιο.

Ο σταθμός στον Ταξιάρχη Πολυγύρου, είναι ένας από τους τρεις για την Ελλάδα, που έχει επιλεγεί από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ως σημείο ανάπτυξης νέας γενιάς ασφαλών δορυφορικών συστημάτων επικοινωνιών.

Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που στοχεύει στην ανάπτυξη της νέας γενιάς ασφαλών, δορυφορικών επικοινωνιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη μέθοδο της κβαντικής κρυπτογραφίας οπτικών σημάτων.

Από το 2021 που ξεκίνησε η προσπάθεια, ο Ταξιάρχης έβαλε την Κεντρική Μακεδονία στον χάρτη των τηλεσκοπίων που συνεργάζονται με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και ενισχύουν το κομμάτι της ακαδημαϊκής έρευνας. 

Από την πρώτη στιγμή η εκτίμηση ήταν ότι ο σταθμός δημιουργεί προστιθέμενη αξία στην ευρύτερη περιοχή της Χαλκιδικής και εκτός από την επισκεψιμότητα που μπορεί να προσελκύσει, δύναται να συνεισφέρει στην ανάπτυξη νέων θέσεων εργασίας ερευνητών.

Παράλληλα όμως είχε τονιστεί η ανάγκη να εγκατασταθεί στο «χωριό των Χριστουγέννων» η κατάλληλη υποδομή, γεγονός που μεταφράζεται σε δαπάνες υψηλού κόστους.

Έτσι, σύμφωνα με τον αντιπεριφερειάρχη Χαλκιδικής Γιάννη Γιώργο, έπειτα από επαφές με τον καθηγητή Αστροφυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Σταύρο Αυγολούπη, συντάχθηκε έγγραφο στις 14 Φεβρουαρίου του 2022 από το τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου διατυπώνεται η ανάγκη για δωρεά τηλεσκοπίου με καταγραφική και οδηγητική κάμερα.

«Η ΠΕΧ ανταποκρινόμενη στο αίτημα, περιλαμβάνει στο αναπτυξιακό της πρόγραμμα την προμήθεια τηλεσκοπίου για τη λειτουργία του αστεροσκοπείου στον Χολομώντα Χαλκιδικής. Στόχος της δωρεάς είναι η επιστημονική τεχνολογική και πολιτιστική αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής του Χολομώντα στην οποία θα συμβάλει η ανάπτυξη του αστρονομικού σταθμού.

Σημαντικό ρόλο στην απόφαση της δωρεάς έπαιξε η δέσμευση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης να δοθεί το αρχείο των τοπικών μετεωροσκοπικών καταγραφών στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ως βάση αναφοράς για το φυσικό περιβάλλον της περιοχής καθώς και το αρχείο οπτικοακουστικού υλικού αστρονομικών φαινομένων για χρήση σε έντυπο διαφημιστικό υλικό.

Τέλος καθοριστικής σημασίας θεωρήθηκε η προοπτική, από την πλευρά του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, διοργάνωσης σειράς δράσεων διάχυσης της επιστήμης προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και των επισκεπτών της περιοχής, με βραδιές αστροπαρατήρησης σε υπαίθριους χώρους, με διοργάνωση δραστηριοτήτων για σχολεία της περιοχής, με διαλέξεις καθηγητών σε εκδηλώσεις της περιφερειακής ενότητας Χαλκιδικής ή της τοπικής κοινωνίας», ανάφερε σε δηλώσεις του ο αντιπεριφερειάρχης.

Γιατί στον Χολομώντα

Σύμφωνα με τα στοιχεία του τμήματος Αστροφυσικής του ΑΠΘ, ο σταθμός του Χολομώντα γεννήθηκε ως ιδέα, μέσα από μια εκπαιδευτική επίσκεψη στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημιακού Δάσους Ταξιάρχη-Βραστάμων το 2002.

Η επίσκεψη αυτή υπήρξε η αρχή μιας σειράς διερευνητικών αποστολών στις γύρω ορεινές περιοχές. Η εύκολη πρόσβαση, το ικανοποιητικό υψόμετρο και η άριστη υποδομή υπήρξαν οι βασικοί παράγοντες για την ίδρυση του Αστρονομικού Σταθμού Χολομώντα (Holomon Astronomical Station).

Από τότε στις εγκαταστάσεις έχουν εκπονηθεί ουκ ολίγες πτυχιακές εργασίες, ενώ δεκάδες ερευνητικές εργασίες έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή περιοδικά ή σε τόμους διεθνών συνεδρίων, αντικατοπτρίζοντας τη συστηματική και υψηλού επιπέδου συμβολή του Αστρονομικού Σταθμού Χολομώντα στη εκπαίδευση των φοιτητών του Τμήματος Φυσικής.

Μάλιστα, εδώ και πολλά χρόνια ένα από τα δημοφιλέστερα projects στον αστρονομικό σταθμό Χολομώντα είναι η αναζήτηση νέων και η παρακολούθηση γνωστών εξωπλανητών.

Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι τα αποτελέσματα των παρατηρήσεων που γίνονται μπορούν να απαντήσουν σε πολλά ερωτήματα, ένα εκ των οποίων είναι η ύπαρξη ή όχι άλλων κόσμων που μπορούν να φιλοξενήσουν ζωή.

* Δημοσιεύτηκε στη «ΜτΚ» στις 24-25.12.2022