Μιλάμε ακόμα με τη νοοτροπία και τους όρους του 20ού αιώνα;

Σε συζητήσεις οι πιο μεγάλοι, όταν αναφερόμαστε στο ροκ εντ ρολ, λέμε ότι γεννήθηκε τη δεκαετία του ’50 και όταν μιλάμε για τον γαλλικό Μάη, τους Μπιτλς και τη μίνι φούστα λέμε ότι ήρθαν τη δεκαετία του ’60. Περιγράφουμε δεκαετίες του 20ού αιώνα, έτσι;

Κι όμως, τα πρώτα 20 χρόνια του νέου αιώνα έγιναν ήδη καπνός χωρίς να το καταλάβουμε και μάλλον μου φαίνεται λίγο περίεργο που καλούμαι να γράψω ότι «εκπνέει η δεκαετία του ’10» και αν είμαστε καλά, σε δέκα χρόνια θα λέω ότι μπήκε το ’30 και «αρχίζουν τα thirties». Θεέ και Κύριε, μιλάμε για τα thirties του 21ου αιώνα!

Πήγα, παρά το τσουχτερό κρύο, στην πλατεία Αριστοτέλους το βράδυ της 19ης Δεκεμβρίου για τη συναυλία που οργάνωσε ο δήμος Θεσσαλονίκης με τον Διονύση Σαββόπουλο, εμβληματικό τροβαδούρο της γενιάς του ’60 -δεκαετίας του προηγούμενου αιώνα δηλαδή- συνθέτη και στιχουργό του περίφημου αυτοβιογραφικού τραγουδιού «Γεννήθηκα στη Σαλονίκη». Πριν από δέκα χρόνια θα γινόταν πανζουρλισμός.

Ο κόσμος για ένα τέτοιο γεγονός και μάλιστα χωρίς εισιτήριο ήταν λίγος. Τρεις άντε τρεισήμισι χιλιάδες να ήταν στην πλατεία την ώρα της κορύφωσης της συναυλίας, η οποία βέβαια με λάθος των διοργανωτών άρχισε στις 7 μ.μ., με ανοιχτή την αγορά. Την ώρα που τρέχεις τα παιδιά στα αγγλικά και στον οδοντογιατρό ή που ακόμα ξεκουράζεσαι από τη δουλειά.

Κάποιοι φίλοι έσπευσαν να πουν κάτι άλλες ερεβώδεις σκέψεις τους, ότι δηλαδή οι άνθρωποι που είναι κοντά στα 50 ή στα 60 χρόνια της ηλικίας τους δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να αντέξουν να είναι όρθιοι στο κρύο επί δύο ώρες, ακόμα κι αν πρόκειται να ακούσουν τα αγαπημένα τραγούδια της γενιάς τους. Άλλοι το πήγαν πιο μακριά: «Τι τα θες, το ροκ εντ ρολ και οι μπαλάντες του έντεχνου είναι πια μουσική για ηλικιωμένους»!

Δεν το πιστεύω, αλλά η ατάκα βρήκα ότι έχει πλάκα ως αφορισμός. Και εδώ που τα λέμε, πόσο να αντέξει το ροκ εντ ρολ που πάτησε πια τα εξήντα πέντε; Η εκκίνηση «δόθηκε» συμβολικά με τον Mπιλ Χάλεϊ στο «Rock around the clock», που ηχογραφήθηκε στις 12 Απριλίου του 1954 και θεωρείται η επιτομή του ροκ εντ ρολ. Άντε συν - πλην δυο χρόνια με Έλβις, Τζέιμς Ντιν.

Τώρα οι επαναστάτες χωρίς αιτία της ψηφιακής εποχής έχουν και άλλες απογειώσεις, άλλες μουσικές, άλλο σινεμά. Πάντα όμως γεμίζουν τα αχανή γήπεδα με τους Rolling Stones και ευχαριστώ να λέμε

Προσωπικά ευχαριστήθηκα τα τραγούδια, τον άψογο ήχο, την υψηλής καλλιτεχνικής αξίας μπάντα του Σαββόπουλου, αλλά έριχνα και ματιές στον κόσμο και κυρίως στους νέους δίπλα μου. Ή έπαιζαν με το κινητό τους ή όταν τους άρεσε το τραγούδι έβγαζαν φωτογραφίες, έγραφαν βίντεο ή έκαναν ζωντανή μετάδοση!

Αργά το βράδυ διάβασα κάτι στον «Guardian» που με τσάκισε:

«Το smartphone είναι το τσιγάρο της εποχής μας! Και θα είναι εξίσου δύσκολο να το σταματήσουμε!».

Το smartphone ήταν για τη δεκαετία του 2010 ό,τι και τα τσιγάρα σε μεγάλο κομμάτι του εικοστού αιώνα, ένας πανταχού παρών και καταστροφικός δείκτης του παραλογισμού. Δείτε γύρω σας. Κανείς σχεδόν δεν μπορεί να αποχωριστεί το κινητό του πάνω από ένα λεπτό. Αμέσως επανέρχεται σερφάροντας, στέλνοντας μηνύματα, κάνοντας αναρτήσεις, διαβάζοντας κείμενα, ακούγοντας μουσική

Καθώς αρχίζει η τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα αντιδρούμε σπασμωδικά και με ανησυχία. Τα παιδιά μεγαλώνουν με εθισμένους γονείς στις έξυπνες συσκευές και ανταγωνίζονται για την προσοχή του πατέρα και της μητέρας με αντίπαλο τη λάμψη μιας οθόνης.

Κι όμως τα πράγματα δεν ήταν έτσι πριν από μία δεκαετία.

Εάν οι κατασκευαστές των smartphones και οι ειδικοί που επινοούν τις εφαρμογές δεν εξετάσουν τα επόμενα χρόνια τη δημιουργία λιγότερο εθιστικής τεχνολογίας -και το κυνήγι του κέρδους είναι πάντα αμαρτωλό και μακριά από την κοινά παραδεκτή ηθική- θα εξαρτηθεί από εμάς το αν θα πάρουμε το χρόνο μας πίσω. Έχουμε πάψει πια να βλέπουμε ο ένας τον άλλο στο μάτια. Προσπαθούμε να μιλήσουμε και συχνά παίρνουμε την απάντηση «μισό λεπτό» από κάποιον που είναι βυθισμένος στο smartphone. Ξεχνάμε το βιβλίο, το δοκίμιο, το επιστημονικό άρθρο, προτιμώντας συνήθως μη έγκυρα αλλά φανταχτερά ψηφιακά ψίχουλα.

Τι πρέπει να κάνουμε, λοιπόν, για να ανακτήσουμε την προσοχή των αγαπημένων μας; Πώς θα αγωνιζόμαστε αύριο για να ανακτήσουμε τη δημοκρατία μας;

Ο αρθρογράφος του «Guardian» Ρος Μπάρκαν καταλήγει: Σήμερα κοιτάμε προς τα πίσω στο χρόνο και με τρόμο βρίσκουμε τους προγόνους μας να καπνίζουν σε μπαρ, αίθουσες συνεδριάσεων, αεροπλάνα και εστιατόρια, γεμίζοντας τους πνεύμονές τους με νικοτίνη. «Μα πώς μπορούσαν»; αναρωτιόμαστε. Ας ελπίσουμε ότι μια μέρα και οι απόγονοί μας, σκεφτόμενοι τα smartphones, θα μιλούν με τον ίδιο τρόπο για εμάς.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 29 Δεκεμβρίου 2019