«Ελευθερία ή Θάνατος»: Όταν η ιστορία αποδίδεται με τρόπο συμβολικό, ποιητικό και σύγχρονο
27/05/2021 08:00
27/05/2021 08:00
Περιβάλλεται από πολύ πράσινο και διαθέτει αρκετά πάρκα, είναι ξακουστή για την παράδοσή της, αλλά και τους ταλαντούχους μουσικούς που ξεπήδησαν από τα σπλάχνα της. Η Νάουσα Ημαθίας είναι μια από τις ωραιότερες πόλεις της Κεντρικής Μακεδονίας και έχει πλούσιο παρελθόν και ιστορία αλλά και μια σειρά μουσείων, αρχαιολογικών χώρων, αρχιτεκτονικών κτιρίων και χιονοδρομικών κέντρων που τραβούν το ενδιαφέρον των επισκεπτών. Είναι επίσης μια πόλη που προσφέρεται για βόλτες στη φύση και περπάτημα…
Αυτό το διάστημα η περιπλάνηση στους δρόμους και το πέρασμα από το μεγάλης έκτασης δημοτικό πάρκο της με την επιβλητική θέα στον κάμπο της Ημαθίας κρύβει μια πολύ ενδιαφέρουσα και γοητευτική έκπληξη: γυναικεία πορτρέτα νέων κοριτσιών που επιπλέουν στα νερά της λίμνης του πάρκου.
Πρόκειται για τη φωτογραφική έκθεση - εγκατάσταση της Κατερίνας Καμπίτη με τίτλο «Ελευθερία ή Θάνατος» με εικόνες που έχουν στόχο να αποδώσουν τιμή σε ένα ιστορικό γεγονός της πόλης, το οποίο όμως δεν είναι ευρέως γνωστό: Στις 13 νέες κοπέλες που, προκειμένου να γλιτώσουν από τους Τούρκους, έπεσαν το 1822 στα παγωμένα νερά της Αράπιτσας, του ποταμιού της περιοχής και ενός από τα λίγα στην Ελλάδα θηλυκού γένους- σαν με κάποιον μαγικό τρόπο να συνενώθηκαν τόσα πολλά γυναικεία στοιχεία μαζί.
Το έργο είναι μία τοποειδική εγκατάσταση στον χώρο, που η επιλογή του δεν ήταν ασφαλώς τυχαία. «Τα νερά όπου τοποθετούνται τα πορτρέτα είναι τα ίδια που έρχονται από τις πηγές του Αγίου Νικολάου, διατρέχουν την πόλη σχηματίζοντας καταρράκτες, περνούν από το πάρκο για να καταλήξουν στην σχολή Αριστοτέλους, στα Ισβόρια και στον κάμπο της Ημαθίας. Αυτά τα ορμητικά νερά είναι που έδωσαν αργότερα την ενέργεια για την ανάπτυξη της βιομηχανίας και συνεχίζουν να υδροδοτούν την πόλη και τις καλλιέργειες. Το πάρκο αποτελεί́ μέρος της συλλογικής μας μνήμης, σημείο αναφοράς στην ιστορική, γεωγραφική και φυσική ομορφιά της πόλης, ζωντανό́ τοπίο διαρκούς σχέσης με τον χώρο σε καθημερινές στιγμές, σε γιορτές, σε κυριακάτικες βόλτες και τον καιρό της πανδημίας, πολύ σημαντική διέξοδος των νέων της Νάουσας», επισημαίνει η δημιουργός.
Επιθυμία της ίδιας ήταν να αποδώσει τη δική της προσωπική τιμή στις ηρωίδες και στους ήρωες που πολέμησαν και θυσιάστηκαν για τα ιδανικά τους -μεταξύ αυτών υπήρξε και ο πρόγονος της οικογένειάς της, Αναστάσιος (Νάσιος) Καμπίτης. «Ήθελα η ιστορία αυτή να αποδοθεί με τρόπο ποιητικό, συμβολικό, σύγχρονο και να αγγίξει όλες τις γενιές μέσα από τα πρόσωπα των νεαρών γυναικών και κοριτσιών», υπογραμμίζει.
Η δράση όμως είναι ίσως και ένας τρόπος για να προσεγγίσει η νέα γενιά την ιστορία, ατομική και συλλογική. «Η ηρωική πράξη των γυναικών εκείνων μου γεννά συναισθήματα πόθου, σθένους, τιμής, θάρρους, πίστης, γενναιότητας, δόξας», λέει στη «ΜτΚ» η καλλιτέχνης.
Με καθάριο βλέμμα, πυκνά Ναουσαίικα μαλλιά, μεγάλα φρύδια
Παρατηρώντας τις εικόνες ο θεατής θαυμάζει τα φεγγαροπρόσωπα κορίτσια με το καθάριο βλέμμα, τα πυκνά Ναουσαίικα μαλλιά και τα μεγάλα φρύδια, που δεν τρέχουν πια, αλλά μένουν ακίνητα, σταματημένα μέσα στην αέναη ροή του ποταμού, ενώ ο χρόνος παγώνει στο βλέμμα τους, περνά το γεγονός που γίνεται αιτία της απαθανάτισής τους στη διαχρονία, συνδέοντας το χθες με το σήμερα.
Αναρωτιέμαι που βρήκε η Κατερίνα Καμπίτη όλες αυτές τις νέες φρέσκιες κοπέλες, οι οποίες φαίνεται να παραπέμπουν τόσο πολύ σ’ εκείνες τις ηρωίδες του 1822… «Κάποιες τις έχω διαλέξει τυχαία και άλλες ήταν γνωστές. Στις όχθες που περπατάμε σήμερα, στις γειτονιές και τους δρόμους που έγιναν οι μάχες, δηλαδή ο μεγάλος αγώνας των Ναουσαίων για την απελευθέρωση της πόλης και την ανεξαρτησία», απαντά η ίδια.
Σίγουρα το εγχείρημα είχε διάφορες δυσκολίες τις οποίες δεν θέλει να αποκαλύψει. «Τις δυσκολίες οι περισσότεροι φωτογράφοι τις κρατάμε κρυφές ή τις συζητάμε μεταξύ μας», λέει η κ. Καμπίτη.
«Η φωτογραφία βρίσκεται διαρκώς σε μεταβολή»
Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη και μεγαλωμένη στη Νάουσα, διακεκριμένη φωτογράφος η ίδια με αξιόλογες σπουδές και μια αξιοσημείωτη πορεία στο εξωτερικό, με συνεργασίες με έντυπα της Αθήνας και πολλές άλλες δουλειές και εκθέσεις στο ενεργητικό της εκφράζει μετά από ερώτησή μας τη δική της θεώρηση για την «εισβολή» της ψηφιακής φωτογραφίας στην καθημερινότητά μας, που έγινε η αιτία να παραμεριστεί η παραδοσιακή πρώτη ύλη της, δηλαδή το χαρτί. «Η φωτογραφία από την αρχή της ιστορίας της μέχρι τώρα βρίσκεται διαρκώς σε μεταβολή. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την ροή των πραγμάτων, ο καθένας την ακολουθεί με τον δικό του τρόπο, ασπρόμαυρο, έγχρωμο, αναλογικό́, ψηφιακό́, κ.λπ. χρησιμοποιώντας διαφορετικές τεχνικές. Σε αυτή τη ροή, το μεγάλο μας πρόβλημα είναι, ότι δεν προλαβαίνουμε να κατανοήσουμε αυτό που συμβαίνει, δεν επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες. Η οπτική μας αντίληψη είναι θολή γιατί ενώ κοιτάμε ναρκισσιστικά τον καθρέφτη των σελφι, δεν βλέπουμε το πρόσωπό μας, αλλά μόνο εφήμερα είδωλα ταχύτατης κατανάλωσης που ανανεώνουν το προφίλ τους συνεχώς. Λείπει η αμεσότητα και η ζωντανή παρουσία από την καθημερινότητά μας που εξαιτίας της πανδημίας επιβαρύνθηκε ακόμα πιο πολύ», επισημαίνει.
Η έκθεση πραγματοποιείται από τον δήμο Ηρωικής Πόλεως Νάουσας στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων για την 199η ιστορική επέτειο του Ολοκαυτώματος της Νάουσας (Κυριακή 9 Μαΐου) και θα διαρκέσει έως τις 7 Ιουνίου.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23 Μαΐου 202117/04/2023 08:00
Περιβάλλεται από πολύ πράσινο και διαθέτει αρκετά πάρκα, είναι ξακουστή για την παράδοσή της, αλλά και τους ταλαντούχους μουσικούς που ξεπήδησαν από τα σπλάχνα της. Η Νάουσα Ημαθίας είναι μια από τις ωραιότερες πόλεις της Κεντρικής Μακεδονίας και έχει πλούσιο παρελθόν και ιστορία αλλά και μια σειρά μουσείων, αρχαιολογικών χώρων, αρχιτεκτονικών κτιρίων και χιονοδρομικών κέντρων που τραβούν το ενδιαφέρον των επισκεπτών. Είναι επίσης μια πόλη που προσφέρεται για βόλτες στη φύση και περπάτημα…
Αυτό το διάστημα η περιπλάνηση στους δρόμους και το πέρασμα από το μεγάλης έκτασης δημοτικό πάρκο της με την επιβλητική θέα στον κάμπο της Ημαθίας κρύβει μια πολύ ενδιαφέρουσα και γοητευτική έκπληξη: γυναικεία πορτρέτα νέων κοριτσιών που επιπλέουν στα νερά της λίμνης του πάρκου.
Πρόκειται για τη φωτογραφική έκθεση - εγκατάσταση της Κατερίνας Καμπίτη με τίτλο «Ελευθερία ή Θάνατος» με εικόνες που έχουν στόχο να αποδώσουν τιμή σε ένα ιστορικό γεγονός της πόλης, το οποίο όμως δεν είναι ευρέως γνωστό: Στις 13 νέες κοπέλες που, προκειμένου να γλιτώσουν από τους Τούρκους, έπεσαν το 1822 στα παγωμένα νερά της Αράπιτσας, του ποταμιού της περιοχής και ενός από τα λίγα στην Ελλάδα θηλυκού γένους- σαν με κάποιον μαγικό τρόπο να συνενώθηκαν τόσα πολλά γυναικεία στοιχεία μαζί.
Το έργο είναι μία τοποειδική εγκατάσταση στον χώρο, που η επιλογή του δεν ήταν ασφαλώς τυχαία. «Τα νερά όπου τοποθετούνται τα πορτρέτα είναι τα ίδια που έρχονται από τις πηγές του Αγίου Νικολάου, διατρέχουν την πόλη σχηματίζοντας καταρράκτες, περνούν από το πάρκο για να καταλήξουν στην σχολή Αριστοτέλους, στα Ισβόρια και στον κάμπο της Ημαθίας. Αυτά τα ορμητικά νερά είναι που έδωσαν αργότερα την ενέργεια για την ανάπτυξη της βιομηχανίας και συνεχίζουν να υδροδοτούν την πόλη και τις καλλιέργειες. Το πάρκο αποτελεί́ μέρος της συλλογικής μας μνήμης, σημείο αναφοράς στην ιστορική, γεωγραφική και φυσική ομορφιά της πόλης, ζωντανό́ τοπίο διαρκούς σχέσης με τον χώρο σε καθημερινές στιγμές, σε γιορτές, σε κυριακάτικες βόλτες και τον καιρό της πανδημίας, πολύ σημαντική διέξοδος των νέων της Νάουσας», επισημαίνει η δημιουργός.
Επιθυμία της ίδιας ήταν να αποδώσει τη δική της προσωπική τιμή στις ηρωίδες και στους ήρωες που πολέμησαν και θυσιάστηκαν για τα ιδανικά τους -μεταξύ αυτών υπήρξε και ο πρόγονος της οικογένειάς της, Αναστάσιος (Νάσιος) Καμπίτης. «Ήθελα η ιστορία αυτή να αποδοθεί με τρόπο ποιητικό, συμβολικό, σύγχρονο και να αγγίξει όλες τις γενιές μέσα από τα πρόσωπα των νεαρών γυναικών και κοριτσιών», υπογραμμίζει.
Η δράση όμως είναι ίσως και ένας τρόπος για να προσεγγίσει η νέα γενιά την ιστορία, ατομική και συλλογική. «Η ηρωική πράξη των γυναικών εκείνων μου γεννά συναισθήματα πόθου, σθένους, τιμής, θάρρους, πίστης, γενναιότητας, δόξας», λέει στη «ΜτΚ» η καλλιτέχνης.
Με καθάριο βλέμμα, πυκνά Ναουσαίικα μαλλιά, μεγάλα φρύδια
Παρατηρώντας τις εικόνες ο θεατής θαυμάζει τα φεγγαροπρόσωπα κορίτσια με το καθάριο βλέμμα, τα πυκνά Ναουσαίικα μαλλιά και τα μεγάλα φρύδια, που δεν τρέχουν πια, αλλά μένουν ακίνητα, σταματημένα μέσα στην αέναη ροή του ποταμού, ενώ ο χρόνος παγώνει στο βλέμμα τους, περνά το γεγονός που γίνεται αιτία της απαθανάτισής τους στη διαχρονία, συνδέοντας το χθες με το σήμερα.
Αναρωτιέμαι που βρήκε η Κατερίνα Καμπίτη όλες αυτές τις νέες φρέσκιες κοπέλες, οι οποίες φαίνεται να παραπέμπουν τόσο πολύ σ’ εκείνες τις ηρωίδες του 1822… «Κάποιες τις έχω διαλέξει τυχαία και άλλες ήταν γνωστές. Στις όχθες που περπατάμε σήμερα, στις γειτονιές και τους δρόμους που έγιναν οι μάχες, δηλαδή ο μεγάλος αγώνας των Ναουσαίων για την απελευθέρωση της πόλης και την ανεξαρτησία», απαντά η ίδια.
Σίγουρα το εγχείρημα είχε διάφορες δυσκολίες τις οποίες δεν θέλει να αποκαλύψει. «Τις δυσκολίες οι περισσότεροι φωτογράφοι τις κρατάμε κρυφές ή τις συζητάμε μεταξύ μας», λέει η κ. Καμπίτη.
«Η φωτογραφία βρίσκεται διαρκώς σε μεταβολή»
Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη και μεγαλωμένη στη Νάουσα, διακεκριμένη φωτογράφος η ίδια με αξιόλογες σπουδές και μια αξιοσημείωτη πορεία στο εξωτερικό, με συνεργασίες με έντυπα της Αθήνας και πολλές άλλες δουλειές και εκθέσεις στο ενεργητικό της εκφράζει μετά από ερώτησή μας τη δική της θεώρηση για την «εισβολή» της ψηφιακής φωτογραφίας στην καθημερινότητά μας, που έγινε η αιτία να παραμεριστεί η παραδοσιακή πρώτη ύλη της, δηλαδή το χαρτί. «Η φωτογραφία από την αρχή της ιστορίας της μέχρι τώρα βρίσκεται διαρκώς σε μεταβολή. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την ροή των πραγμάτων, ο καθένας την ακολουθεί με τον δικό του τρόπο, ασπρόμαυρο, έγχρωμο, αναλογικό́, ψηφιακό́, κ.λπ. χρησιμοποιώντας διαφορετικές τεχνικές. Σε αυτή τη ροή, το μεγάλο μας πρόβλημα είναι, ότι δεν προλαβαίνουμε να κατανοήσουμε αυτό που συμβαίνει, δεν επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες. Η οπτική μας αντίληψη είναι θολή γιατί ενώ κοιτάμε ναρκισσιστικά τον καθρέφτη των σελφι, δεν βλέπουμε το πρόσωπό μας, αλλά μόνο εφήμερα είδωλα ταχύτατης κατανάλωσης που ανανεώνουν το προφίλ τους συνεχώς. Λείπει η αμεσότητα και η ζωντανή παρουσία από την καθημερινότητά μας που εξαιτίας της πανδημίας επιβαρύνθηκε ακόμα πιο πολύ», επισημαίνει.
Η έκθεση πραγματοποιείται από τον δήμο Ηρωικής Πόλεως Νάουσας στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων για την 199η ιστορική επέτειο του Ολοκαυτώματος της Νάουσας (Κυριακή 9 Μαΐου) και θα διαρκέσει έως τις 7 Ιουνίου.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23 Μαΐου 2021
ΣΧΟΛΙΑ