Όλοι οι ενεργειακοί δρόμοι οδηγούν στη Βόρεια Ελλάδα. Σε ενεργειακή «κυψέλη» στον ευρύτερο χώρο των Βαλκανίων αλλά και σε μια μεγάλη αγορά διοχέτευσης φυσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη μετατρέπεται σταδιακά η Βόρεια Ελλάδα με τα φιλόδοξα εγχειρήματα που βρίσκονται σε εξέλιξη να προδιαγράφουν ένα λαμπρό μέλλον.

Aγωγοί αερίου, υδρογόνου και πλωτά καράβια μπαίνουν στο παιχνίδι βάζοντας την περιοχή πολύ γερά στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη με τις προοπτικές να φαντάζουν κάτι παραπάνω από ευοίωνες, μέσα σε ταραγμένους ενεργειακά καιρούς.

Αν και η ενεργειακή κρίση έχει προς το παρόν καταλαγιάσει αισθητά και η χώρα μας βαδίζει σταθερά στον δρόμο της απαγκίστρωσης από το ρωσικό αέριο, καθίσταται σαφές πως ο ρόλος χωρών που μπορούν να «διανείμουν» τα κομμάτια του ενεργειακού παζλ αναβαθμίζεται πολλαπλώς.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Βόρεια Ελλάδα, λόγω της καίριας γεωγραφικής και γεωπολιτικής της θέσης και σημασίας στον ενεργειακό χάρτη των Δυτικών Βαλκανίων έχει όλα τα φόντα και τις προϋποθέσεις να αποτελέσει έναν κομβικό παίκτη σε μία κλυδωνιζόμενη αγορά, που θα αναλάβει τη διοχέτευση πηγών ενέργειας και στους βόρειους γείτονές μας.

Τα εγχειρήματα και projects μακράς πνοής από τη Θράκη μέχρι τη Δυτική Μακεδονία, τη Βουλγαρία και τη Βόρεια Μακεδονία δημιουργούν ευνοϊκό επενδυτικό κλίμα ανοίγοντας νέους ορίζοντες και ενεργειακά μονοπάτια, με την περιοχή πλέον να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο.

Με τα έργα αυτά, η Ελλάδα πέρα από δίοδο εισόδου LNG (υγροποιημένο αέριο) στην Γηραιά Ήπειρο και τη Βαλκανική γειτονιά στοχεύει να χαράξει το δικό της δρόμο ενεργειακής ανεξαρτησίας (σε ένα βαθμό), διαφοροποιώντας τις ενεργειακές πηγές για την κάλυψη των δικών της αναγκών και «τρέχοντας» παράλληλα τις επενδύσεις σε ΑΠΕ.

Ο πλωτός γίγαντας που ρίχνει άγκυρα στην Αλεξανδρούπολη

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες στα εργοτάξια για την ανάπτυξη του FSRU (πλωτός σταθμός αποθήκευσης και επαναεριοποίησης LNG) στην Αλεξανδρούπολη, που καθίσταται ενεργειακή νησίδα.

Το FSRU ως γνωστόν θα αποτελεί μία επιπλέον πηγή εφοδιασμού της χώρας με φυσικό αέριο αλλά και των κρατών των Βαλκανίων. Μέσω του ελληνοβουλγαρικού αγωγού (IGB) ποσότητες θα περνούν στη Βουλγαρία και από εκεί μέσω διασυνδετήριου αγωγού το αέριο θα φτάνει στη Ρουμανία.

Το ειδικά διαμορφωμένο δεξαμενόπλοιο αναμένεται να φτάσει στα τέλη Νοεμβρίου στην Αλεξανδρούπολη. Και στις αρχές του 2024 θα μπορεί να λειτουργεί πια ως υποδομή αποθήκευσης LNG και αεριοποίησης.

Το λιμάνι της πόλης, μετά και το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία και την ηχηρή ψήφο εμπιστοσύνης των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην πόλη, ήδη προσελκύει αυξημένο ενδιαφέρον, τόσο λόγω της γεωστρατηγικής του θέσης, πλέον και στον ενεργειακό χάρτη, όσο και για την εμπορευματική δραστηριότητα και τις προοπτικές της, καθώς συνδέεται με την Εγνατία Οδό, δίνοντας εύκολη δίοδο στα εμπορεύματα Ανατολής και Δύσης και αντίστροφα. Επιπλέον, μπορεί να αναπτυχθεί ιδιαίτερα το μεταφορικό έργο και η εναπόθεση LNG.

Δέκα δισεκατοµµύρια κυβικά µέτρα υγροποιηµένου φυσικού αερίου θα έχει τη δυνατότητα να αεριοποιεί η Ελλάδα μέχρι το 2024 µε τη λειτουργία της νέας πλωτής δεξαµενής της Gastrade στην Αλεξανδρούπολη, κάτι που θα διπλασιάσει τη δυναµικότητα της χώρας σε αέριο, μειώνοντας ταυτόχρονα την ενεργειακή της εξάρτηση. Μαζί µε τις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας, το νέο τέρµιναλ θα µπορεί να καλύψει τις ανάγκες και άλλων χωρών στα Βαλκάνια και τη ΝΑ Ευρώπη.

Η κατασκευή και λειτουργία του Πλωτού Σταθμού Αποθήκευσης και Αεριοποίησης στην Αλεξανδρούπολη θα ενδυναμώσει τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου για την ευρύτερη περιφέρεια της ΝΑ Ευρώπης και θα προσφέρει εναλλακτικές πηγές και οδούς προμήθειας φυσικού αερίου στην περιοχή, ενισχύοντας την ασφάλεια εφοδιασμού και την ενεργειακή αυτονομία, σε μια περίοδο υψηλών προκλήσεων.

Το έργο θα καταστήσει την Αλεξανδρούπολη ενεργειακή πύλη για ολόκληρη την περιοχή της ΝΑ Ευρώπης, αναδεικνύοντας τη στρατηγική σημασία της πόλης και τονώνοντας την τοπική οικονομία και απασχόληση.

Η πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης, χωρητικότητας 153.500 κ.μ. LNG, θα συνδεθεί με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου της Ελλάδας με αγωγό μήκους 28 χλμ., μέσω του οποίου το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της ευρύτερης περιφέρειας (Ρουμανία, Σερβία, Β. Μακεδονία κ.α.) αλλά και με προοπτική να εφοδιάσει και την Ουκρανία.

Η Gastrade έχει αδειοδοτηθεί και για δεύτερο FSRU το οποίο, αν το επιτρέψει το market test που θα διεξαχθεί αποσκοπεί στον εφοδιασμό των χωρών της Μολδαβίας και της Ουκρανίας. Η επενδυτική απόφαση είναι πρόωρο να πει κανείς πότε θα ληφθεί, ωστόσο, η Gastrade φέρεται να προχωρά κανονικά την ωρίμανση του έργου.

Αγωγός κομβικής σημασίας

Eνεργειακό πρότζεκτ που καθιστά την Ελλάδα πύλη εισόδου καυσίμου για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη χαρακτηρίζεται o Διασυνδετήριος Αγωγός Φυσικού Αερίου Ελλάδας Βουλγαρίας (IGB), που έχει ήδη τεθεί σε λειτουργία.

Ο IGB συνδέει τη Βουλγαρία με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP) και επιτρέπει τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω Ελλάδας, προς την Ιταλία και την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Μεταφέρει αζέρικο αέριο μέσω του Νότιου Διαδρόμου στη Βουλγαρία, διαφοροποιώντας τις πηγές προμήθειας της αγοράς της. Αλλάζει, δηλαδή, τα δεδομένα για τη βουλγαρική ενεργειακή αγορά με την ικανότητά της να αυξάνει τον ανταγωνισμό και να μειώνει τις τιμές για τους καταναλωτές εξασφαλίζοντας παράλληλα διαφοροποιημένες και εναλλακτικές παραδόσεις φυσικού αερίου.

Ο αγωγός φυσικού αερίου μήκους 182 χιλιομέτρων συνδέει τα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου Ελλάδας και Βουλγαρίας στην Κομοτηνή και τη Στάρα Ζαγόρα και είναι η απευθείας σύνδεση της Βουλγαρίας με τον Διαδριατικό Αγωγό Φυσικού Αερίου.

Η διασύνδεση Ελλάδας - Βουλγαρίας έχει συνολική δυναμικότητα 3 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως, με περισσότερα από τα μισά να έχουν ήδη κλείσει με μακροπρόθεσμα συμβόλαια διάρκειας έως και 25 ετών. Η δωρεάν χωρητικότητα προσφέρεται με πλήρη διαφάνεια σε δύο από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πλατφόρμες. Σε πλήρη δυναμικότητα, ο αγωγός φυσικού αερίου μπορεί να παρέχει σχεδόν το σύνολο της χειμερινής κατανάλωσης της Βουλγαρίας.

Ωστόσο, η στρατηγική του σημασία είναι ευρύτερη καθώς αναμένεται να αποτελέσει βασικό κρίκο στην αλυσίδα του κάθετου διαδρόμου, ενός συστήματος αγωγών που θα διασυνδέει την Ελλάδα, εκτός της Βουλγαρίας, με τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, λειτουργώντας συμπληρωματικά με τον σχεδιαζόμενο πλωτό τερματικό σταθμό επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αλεξανδρούπολης.

«Φουρτούνες» φέρνει το FSRU στον Θερμαϊκό

Στη Θεσσαλονίκη, ανοιχτά στο Θερμαϊκό Κόλπο, θέλει να εγκαταστήσει πλωτή μονάδα αερίου (FSRU) η ELPEDISON, βάζοντας την πόλη... με τα μπούνια στην ενεργειακή παρτίδα.

Ωστόσο υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από επτά δήμους της Θεσσαλονίκης μετά από επιστολή της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων (πρώην ΡΑΕ) που ενημέρωνε πως η εταιρεία υπέβαλε αίτηση τροποποίησης που αφορά στην προκαταρκτική εξέταση μεταβολής της περιοχής εγκατάστασης, αλλαγή της όδευσης του υποθαλάσσιου αγωγού και προσθήκη δεύτερου πλοίου FSRU στον πλωτό τερματικό σταθμό ΥΦΑ, ο οποίος κατά τον αρχικό σχεδιασμό αποτελούνταν από ένα πλοίο FSRU.

Υπενθυμίζεται ότι το «Thessaloniki FSRU» θα έχει ικανότητα αποθήκευσης 170.000 κ.μ. υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και θα μπορεί να παραδώσει έως και 20 εκατ. κ.μ. φυσικού αερίου ημερησίως. Το έργο που θα αναπτυχθεί από την Elpedison Α.Ε. στον κόλπο της Θεσσαλονίκης θα αποτελείται από:

*Υπεράκτιο Πλωτό Τερματικό Σταθμό ΥΦΑ ο οποίος περιλαμβάνει την Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης και Αεριοποίησης (Floating Storage and Regasification Unit) [FSRU].

* Μόνιμο αγκυροβόλιο νησίδων επί πασσάλων, δηλαδή με ναύδετα πρόσδεσης και πλεύρισης για την παραβολή και πρόσδεση του FSRU.

*Αγωγούς και συνοδό εξοπλισμό φυσικού αερίου για παροχέτευση στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) μέσω νέου Μετρητικού Σταθμού, αλλά και για την εξυπηρέτηση ιδιοκαταναλώσεων στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής της Elpedison στην Θεσσαλονίκη.

Το συνολικό ύψος της επένδυσης υπολογίζεται στα 60,388 εκ. €. Πάντως, η Elpedison πριν να καταλήξει στα οριστικά χαρακτηριστικά του έργου και βεβαίως στο αν τελικά θα υλοποιηθεί η επένδυση (κύκλοι της αγοράς εκφράζουν σοβαρές αμφιβολίες) θα προχωρήσει το προσεχές διάστημα στην απαιτούμενη «δοκιμή αγοράς» (Market Test) για την αναζήτηση δυνητικών πελατών-χρηστών φυσικού αερίου. Τα αποτελέσματα αυτού του Market Test θα καθορίσουν σε σημαντικό βαθμό και την τελική χωρητικότητα του Πλωτού Σταθμού.

Ο σχεδιασμός προβλέπει χωρητικότητα περίπου 250.000 κυβικών μέτρων, όταν η χωρητικότητα ενός καραβιού μεταφοράς LNG ανέρχεται περίπου σε 170.000 κυβικά.

Στη συνέχεια θα εκπονηθούν οι οριστικές μελέτες και η υποβολή του οριστικού φακέλου της επένδυσης στο αρμόδιο υπουργείο.

To «Thessaloniki FSRU» θα ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού, θα επιτρέψει διευρυμένη πρόσβαση στις αγορές φυσικού αερίου, αποτελώντας σημείο εφοδιασμού πλοίων με καύσιμο LNG για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης.

Ενεργειακή σύμπραξη με Β. Μακεδονία

Μέχρι το 2025 θα έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του αγωγού Βόρειας Μακεδονίας και Ελλάδας που θα μεταφέρει φυσικό αέριο καλύπτοντας βασικές ενεργειακές ανάγκες των δύο χωρών. Ακόμα μία ενεργειακή διασύνδεση που ενισχύει τον καθοριστικό ρόλο της Ελλάδας στα Βαλκάνια.

Ο ΔΕΣΦΑ είναι έτοιμος να προχωρήσει στον διαγωνισμό για την επιλογή αναδόχου που θα αναλάβει την κατασκευή του αγωγού και την προμήθεια δευτερευόντων υλικών με προοπτική να «κλείσει» το θέμα μέχρι τέλη Σεπτεμβρίου.

Πρόθεση του ΔΕΣΦΑ είναι να ολοκληρωθεί η διαδικασία με τον υποψήφιο ανάδοχο μέσα στο φθινόπωρο ώστε να προχωρήσει στην λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης, σίγουρα πριν το τέλος του έτους, αν όχι και πριν τον Δεκέμβριο.

Η έναρξη των εργασιών του αγωγού προσδιορίζεται στα μέσα του 2024, ενώ η ολοκλήρωση του αγωγού να προγραμματίζεται, ως γνωστόν, το δεύτερο εξάμηνο του 2025.

Ο αγωγός θα έχει συνολικό μήκος 125 χιλιόμετρα, ώστε να διασυνδέσει τα συστήματα μεταφοράς των δύο χωρών. Το ελληνικό τμήμα, μήκους 57 χλμ, θα ξεκινά από την περιοχή της Νέας Μεσημβρίας και θα καταλήγει στην περιοχή των Ευζώνων – Γευγελής. Από εκεί θα ξεκινά το εκτός συνόρων σκέλος του έργου, μήκους 68 χιλιομέτρων, το οποίο θα καταλήγει στην περιοχή του Νεγκοτίνο.

Την ίδια στιγμή, επανέρχεται στο προσκήνιο η ιδέα επαναλειτουργίας του αγωγού πετρελαίου Θεσσαλονίκης – Βόρειας Μακεδονίας με τις διαβουλεύσεις να προχωρούν αναζητώντας μία αμοιβαία επωφελή λύση και για τις δύο πλευρές.

Το φυσικό αέριο «κατακτά» τη Μακεδονία

Το έργο, προϋπολογισμού 263 εκατ. ευρώ που ξεκινά από τα Τρίκαλα Ημαθίας και καταλήγει στην Καρδιά Κοζάνης, άρχισε να κατασκευάζεται τον περασμένο Φεβρουάριο και έχει στρατηγική σημασία για την επέκταση του δικτύου.

Με βάση το χρονοδιάγραμμα από τα μέσα του 2024 οπότε αναμένεται να ολοκληρωθεί ο αγωγός νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγρότες σε δέκα πόλεις της Μακεδονίας θα αποκτήσουν πρόσβαση στο φυσικό αέριο.

Πρόκειται για την Αλεξάνδρεια, τη Νάουσα, τη Βέροια, την Πέλλα, τη Σκύδρα, την Έδεσσα, την Εορδαία, την Κοζάνη και το Αμύνταιο ενώ σε επόμενη φάση προβλέπεται η τροφοδοσία της Καστοριάς.

To έργο χωρίζεται στα εξής τμήματα:

-Κύριος Κλάδος Αγωγού, Τρίκαλα Ημαθίας – Κομνηνά μήκους 93,64 Km, διάμετρος αγωγού 30 in, που περιλαμβάνει:σταθμό ξεστροπαγίδας U-9010 (Τρίκαλα Ημαθίας) και σταθμό βαλβιδοστασίου U-9020 (Πλατύ)

-Υποκλάδος προς Άσπρο, μήκους 3,37 Km, διάμετρος αγωγού 10 in

-Υποκλάδος προς Νάουσα-Βέροια, μήκους 21,27 Km, διάμετρος αγωγού 10 in

-Υποκλάδος προς Περδίκκα, μήκους 9,12 Km, διάμετρος αγωγού 10 in

-Υποκλάδος προς Καρδιά, μήκους 30,95 Km, διάμετρος αγωγού 14 in.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο αγωγός θα τροφοδοτεί και την μονάδα τηλεθέρμανσης των πόλεων της Δυτικής Μακεδονίας (Κοζάνη, Πτολεμαΐδα και Αμύνταιο) ενώ θα είναι ο πρώτος αγωγός, με το βλέμμα στο μέλλον, στην Ελλάδα και από τους πρώτους στην Ευρώπη με πιστοποίηση για μεταφορά 100% υδρογόνου γεγονός που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ανάπτυξη της βιομηχανίας υδρογόνου στην περιοχή.

Και το υδρογόνο δυνατά στο ενεργειακό παιχνίδι

Το πρώτο «ΟΚ» της Κομισιόν, που ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για χρηματοδότηση με πόρους της ΕΕ, πήρε η πρόταση του ΔΕΣΦΑ για ελληνικό σύστημα αγωγών μεταφοράς υδρογόνου με σκοπό τη δημιουργία μίας εντελώς νέας «γενιάς» αγωγών στην Ελλάδα, μέσω της οποίας θα διακινείται 100% ανανεώσιμο αέριο.

Η πρόταση είχε υποβληθεί για να δέσει με ένα ανάλογο project του Διαχειριστή του βουλγαρικού συστήματος (Bulgartransgaz).

Στην ελληνική «ομάδα» αγωγών μεταφοράς υδρογόνου, το δίκτυο θα ξεκινά από το Πάτημα Ελευσίνας και φτάνοντας στη Νέα Μεσημβρία, θα συνεχίζει στη συνέχεια μέχρι το ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Εκεί θα διασυνδέεται με το βουλγαρικό Hydrogen Backbone, το οποίο θα διαπερνά τις δυτικές περιοχές της Βουλγαρίας, φτάνοντας στα σύνορα με τη Ρουμανία. Ένας κλάδος θα καταλήγει σε περιοχές της ενδοχώρας.

Επιτυχώς πέρασε την πρώτη φάση τεχνικής αξιολόγησης και το φιλόδοξο εγχείρημα ανάπτυξης αποθήκης διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στον Πρίνο, με φορέα υλοποίησης την Energean και την υποστήριξη του ΔΕΣΦΑ.

Το project, το οποίο έχει υποβληθεί προς ένταξη στα Έργα Κοινού ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI), αξιολογήθηκε ως επιλέξιμο, γεγονός που το φέρνει κι αυτό ένα βήμα πιο κοντά στην εξασφάλιση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.

Από την αρχική ελληνική πρόταση, η επιτροπή τεχνικής αξιολόγησης «έκοψε» το σκέλος που προοριζόταν για διακίνηση υδρογόνου από τη Νέα Μεσημβρία μέχρι την αποθήκη του ΤΑΙΠΕΔ στην Καβάλα. Ως συνέπεια, το αρχικό budget του έργου, που ενώ αρχικά προσέγγιζε τα 1,3 δισ. ευρώ περίπου, μειώθηκε στα επίπεδα του 1 δισ.

H αποθήκευση CO2 είναι μια τεχνολογία μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, καθώς επιτρέπει τη μείωση των εκπομπών CO2 και πρόκειται να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Τα οφέλη, εφόσον προχωρήσει η επένδυση, είναι τεράστια για την ελληνική βιομηχανία που πληρώνει τεράστια ποσά για δικαιώματα ρύπων.

Η δυνατότητα δέσμευσης και μεταφοράς των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε υπόγεια αποθήκη θα μείωνε σημαντικά και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των ενεργοβόρων βιομηχανιών. Η δυναμικότητα της αποθήκης μπορεί να φθάνει το 1 εκατ. τόνους έως τις αρχές του 2026 με προοπτική περαιτέρω αύξησης τα επόμενα χρόνια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το εγχώριο σκέλος της «ομάδας» αγωγών μεταφοράς υδρογόνου «συμμαχεί» με νέες επεκτάσεις του ελληνικού συστήματος ή διασυνοριακές υποδομές, οι οποίες προβλέπεται να είναι «Hydrogen ready».

Με αυτό τον τρόπο θα «γεννηθεί», αγωγό – αγωγό, ένα αρκετά εκτεταμένο δίκτυο για τη μεταφορά ανανεώσιμου αερίου στην περιοχή. Τέτοιο «Hydrogen ready» θα είναι ο αγωγός Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας, ο οποίος θα ξεκινά από τη Νέα Μεσημβρία και θα καταλήγει στην περιοχή του Νεγκότινο στη γειτονική χώρα.

Καβάλα: Από σαράντα κύματα μία «πολύτιμη» αποθήκη

Μία πονεμένη καβαλιώτικη ιστορία με το τέλος να μην έχει γραφτεί ακόμα, συνιστούν οι ανεπιτυχείς προσπάθειες αξιοποίησης της υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου της Καβάλας (ΥΑΦΑ). Αφού το project πέρασε μέσα από πολλές τρικυμίες, η κυβέρνηση φέρεται να εξετάζει σχέδιο για την επιστροφή στο δημόσιο του εξαντληθέντος κοιτάσματος του Πρίνου.

Στο τραπέζι έχουν πέσει προτάσεις είτε για επιστροφή της κυριότητας του κοιτάσματος στο Υπερταμείο (Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας) είτε στην ΕΔΕΥΕΠ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων), πρόταση που φαίνεται να προκρίνεται. Από τις αποφάσεις που θα ληφθούν, θα κριθεί εάν η χώρα θα καταφέρει να υλοποιήσει ένα σχέδιο που εξετάστηκε για πρώτη φορά το 2010 και η σημασία του για την ενεργειακή θωράκιση της χώρας αποδείχθηκε περίτρανα μέσα στην ενεργειακή κρίση.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ε.Ε. που δεν διαθέτει αποθήκες φυσικού αερίου και το 2022, στην κορύφωση της ενεργειακής κρίσης, «εξαναγκάστηκε» να αποθηκεύσει στρατηγικά αποθέματα ασφαλείας στην Ιταλία και τη Βουλγαρία και να προσθέσει μια ακόμη πλωτή αποθήκη στη Ρεβυθούσα, πληρώνοντας μία λυπητερή της τάξης των 300 εκατ. ευρώ.

Αν όμως ήταν ενεργή η αποθήκη της Καβάλας, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΔΕΣΦΑ, την περίοδο της ενεργειακής αναταραχής, η χώρα θα είχε πέριξ του 1 δισ. ευρώ όφελος από τη διαφορά των τιμών διάθεσης – αποθήκευσης.

Υπενθυμίζεται ότι ο διαγωνισμός του ΤΑΙΠΕΔ, στον οποίο τελικά οι υποψήφιοι επενδυτές δεν υπέβαλαν προσφορές, κράτησε σχεδόν τρία χρόνια. Τον Ιούνιο του 2020 το ΤΑΙΠΕΔ είχε προχωρήσει στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, για την παραχώρηση του εξαντλημένου κοιτάσματος για την αποθήκευση φυσικού αερίου.

Σε αυτήν την τριετία μεσολάβησαν σειρά ατέρμονων παρατάσεων και καθυστερήσεων στην έκδοση κρίσιμων ρυθμιστικών αποφάσεων, οι οποίες θα καθόριζαν τον τρόπο τιμολόγησης και λειτουργίας της ΥΑΦΑ. Όταν τελικώς εκδόθηκαν, δεν άφησαν ικανοποιημένους τους υποψήφιους επενδυτές, με αποτέλεσμα να κάνουν πίσω και να μην εκφράσουν ενδιαφέρον διεκδίκησης της παραχώρησης.

Η ΡΑΕ έβαλε «πλαφόν» στο ποσοστό κοινωνικοποίησης του έργου (50%), το ποσοστό δηλαδή που μεταφέρεται στους χρήστες της αποθήκης και μέσω αυτών στους τελικούς καταναλωτές.

Λαμβάνοντας υπόψιν τον αρνητικό αντίκτυπο της απόφασης στην ομαλή κατάληξη του διαγωνισμού καθώς καθιστούσε το όλο εγχείρημα μη ελκυστικό για τους επενδυτές, η ΡΑΕ προσπάθησε να χρυσώσει το χάπι δείχνοντας δύο πιθανές πηγές εσόδων για τους ενδιαφερόμενους.

Το κράτος θα μπορούσε για λόγους ενεργειακής ασφάλειας να εξασφαλίζει στρατηγικά αποθέματα αερίου στην αποθήκη, καταβάλλοντας ένα ποσό στους επενδυτές για τη χρήση τους αν δώσει το πράσινο φως η Κομισιόν.

Άλλη λύση θα ήταν η χρηματοδότηση του έργου από ευρωπαϊκούς πόρους, με την ΡΑΕ μάλιστα να στέκεται στο ότι η Κομισιόν θα συνεχίζει να χρηματοδοτεί υποδομές αποθήκευσης φυσικού αερίου.

Ως εκ τούτου και επειδή το έργο έχει βαρύνουσα σημασία για την ενεργειακή θωράκιση της χώρας απέναντι σε απρόβλεπτες κρίσεις, η ανάληψη από το δημόσιο του κόστους για τη χρηματοδότηση του εγχειρήματος κρίνεται ως το πλέον πιθανό σενάριο, αν δεν εγκαταλειφθεί οριστικά το σχέδιο αξιοποίησης της ΥΑΦΑ.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 06.08.2023