Το Εντερλέζι σηματοδοτεί την επιστροφή της άνοιξης και πρόκειται για τη μεγαλύτερη γιορτή των Ρομά. Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 23 Απριλίου με το Γρηγοριανό Ημερολόγιο και στις 6 Μαΐου με τον Ιουλιανό και έχει ταυτιστεί με την γιορτή του χριστιανική γιορτή του Αγίου Γεωργίου.

Πιστοί στα ήθη και έθιμά τους, και οι Ρομά στον Δενδροπόταμο Θεσσαλονίκης σκοπεύουν να γιορτάσουν με λαμπρότητα και φέτος την σπουδαία αυτή γιορτή.

Όπως αναφέρει η κ. Γιαννούλα Μάγγα, πρόεδρος του Συλλόγου Ρομά Δενδροποτάμου, τα έθιμα είναι ένας τρόπος διατήρησης της ταυτότητας, συνεκτικές πράξεις μεταξύ της κοινότητας και συνέχεια στην παράδοση.

«Χωρίς έθιμα, παράδοση και ήθη ο άνθρωπος δεν έχει ταυτότητα» λέει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Είναι αναγκαίο οι νέοι να μάθουν και οι παλιοί να θυμηθούνε. Δεν είναι οι Ρομά αυτό που οι άλλοι περιγράφουν. Εμείς θέλουμε από την παράδοσή μας να κρατήσουμε τα ωραία πράγματα και αξίες όπως η δεμένη οικογένεια, ότι όλη η γειτονιά είναι μια αγκαλιά, ο συνάνθρωπος που είναι εκεί για τον συνάνθρωπό του.»

Για τους τσιγγάνους, έναν νομαδικό λαό, η έλευση της άνοιξης, που έρχεται περίπου 40 ημέρες μετά την εαρινή ισημερία, για πολλούς σημαίνει μετεγκατάσταση και εργασία. Έτσι λίγο πριν φύγουν, οργάνωναν μια μεγάλη γιορτή, ένα αντάμωμα.

Η κ. Μάγγα, μιλώντας στο makthes.gr, περιγράφει τους εορτασμούς που θα λάβουν χώρα στον Δενδροπόταμο, ανήμερα της γιορτής του Αγίου Γεωργίου αλλά και την επομένη (24 Απριλίου), ημέρα που ο Σύλλογος διοργανώνει ένα μεγάλο «τραπέζι αγάπης».

«Την ημέρα του Άη Γιώργη κάθε οικογένεια ψήνει ένα αρνί, και κρατάει συμβολικά το κεφάλι και το τσουρέκι που έχουν φτιάξει για το Πάσχα. Κάθε οικογένεια τα βάζει σε ένα ταψί και πηγαίνει στο χώρο συγκέντρωσης, συνήθως την πλατεία του χωριού.

Εκεί, κάποιον έχρηζαν «γιατρό», ο οποίος έπαιρνε ο κεφαλι απο καθε οικογενεια το ανοιγε, το περιεργάζονταν, το «διαβαζε», και, κατά την παράδοση, τους έλεγε το μέλλον.»

Ακολουθεί ένα μεγάλο φαγοπότι. Ντυμένοι με τις παραδοσιακές στολές τους, χορεύουν, τραγουδούν και γιορτάζουν την έλευση της άνοιξης.

Σε ένα άλλο έθιμο της ημέρας, τα κοριτσια κρατώντας έναν χάλκινο κουβά ο οποίος ήταν σκεπασμένος με ένα κόκκινο μαντήλι και είχε μέσα νερό και αρωματικά βότανα, όπως βασιλικό και δυόσμο, και περνούσαν από όλο τον οικισμό πόρτα-πόρτα. Μέσα στον κουβά, κάθε κορίτσι τοποθετεί δικο της αντικείμενο, σημάδι όπως το χαρακτήρισε η κ. Μάγγα. «Μπορεί να είναι ένα δαχτυλίδι, ένα βραχιόλι, οτιδήποτε.» προσθέτει.

Τα αντικείμενα θα μέινουν μέσα στον κουβά όλο το βράδυ. Την επόμενη ημέρα οι γυναίκες θα μαζευτούν γύρω του και θα αρχίσουν να τραγουδούν. Μια γυναίκα, που φορά ένα μαντήλι, ανακατεύει τον κουβά. Στο τέλος του τραγουδιού επιλέγει τυχαία ένα αντικείμενο και στην ιδιοκτήτριά του θα αφιερωθεί το επόμενο τραγούδι.»

Με την ευκαιρία αυτού του ανταμώματος, οι γυναίκες, με τη χρηματοδότηση του Συλλόγου, θα μαγειρέψουν και θα διοργανώσουν ένα μεγάλο τραπέζι για την κοινότητα, ένα «τραπέζι αγάπης» όπως το λέει χαρακτηριστικά η κ. Μάγγα.

To ομώνυμο τραγούδι του Γκόραν Μπρέγκοβιτς από την ταινία «Ο Καιρός των Τσιγγάνων» (1989) του Εμίρ Κουστουρίτσα.