«Η γνωμοδότηση του ΣτΕ για το υπό επεξεργασία σχέδιο προεδρικού διατάγματος του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) στην περιοχή του Εκθεσιακού Κέντρου Θεσσαλονίκης, δημιουργεί πρόσθετα ερωτηματικά για το εφικτό του όλου εγχειρήματος». Αυτό επισημαίνει σε ανακοίνωσή της η Κίνηση Πολιτών “Η ΔΕΘ Μητροπολιτικό Πάρκο για μια Βιώσιμη Θεσσαλονίκη”.

Ολόκληρη η ανακοίνωση έχει ως εξής:

«Η γνωμοδότηση του ΣτΕ για το υπό επεξεργασία σχέδιο προεδρικού διατάγματος του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) στην περιοχή του Εκθεσιακού Κέντρου Θεσσαλονίκης, όχι μόνο δεν δικαιολογεί τις θριαμβολογίες του προέδρου της ΔΕΘ, του Δημάρχου και των αρμόδιων υπουργών, αλλά αντίθετα δημιουργεί πρόσθετα ερωτηματικά για το εφικτό του όλου εγχειρήματος.

»Η Κίνηση Πολιτών "Η ΔΕΘ Μητροπολιτικό Πάρκο για μια Βιώσιμη Θεσσαλονίκη" θεωρεί ότι το ΣτΕ με τη γνωμοδότηση δεν εξετάζει τα καίρια ζητήματα που έχουν τεθεί τόσο από την Κίνηση όσο και από άλλους φορείς, Βουλευτές, Δημάρχους κλπ., όπως η περιβαλλοντική επιβάρυνση του κέντρου, ο εγκλωβισμός της ΔΕΘ στον περιορισμένο χώρο της σημερινής θέσης που υπονομεύει τη βιωσιμότητα της, η απώλεια της ευκαιρίας για ισόρροπη ανάπτυξη του Πολεοδομικού Συγκροτήματος με την ανάπτυξη εκθεσιακών δραστηριοτήτων Δυτικά.

Είναι η «real estate ανάπλαση» αναγκαίο κακό;

»Το ΣτΕ δεν ασχολείται, και σωστά, με τη χρηματοδότηση του Σχεδίου της ΔΕΘ, όμως η έλλειψη δημόσιων πόρων, που επικαλείται η ΔΕΘ Α.Ε. για να υποστηρίξει την παραχώρηση σε ιδιώτες την κατασκευή και την εκμετάλλευση του νέου συγκροτήματος των κατασκευών, είναι, όπως δηλώνει το ΣτΕ, βασικό κριτήριο για να εγκρίνει υπό όρους το σχέδιο.

»Επειδή ο προϋπάρχων χωροταξικός σχεδιασμός, το Ρυθμιστικό Σχέδιο Θεσσαλονίκης (ΡΣΘ) κλπ., έδινε σαφώς την κατεύθυνση μεταφοράς της ΔΕΘ από το κέντρο της πόλης, υποδεικνύοντας μάλιστα την περιοχή της Σίνδου ως καταλληλότερη, το ΣτΕ δέχεται ότι η επιλογή παραμονής της ΔΕΘ στη σημερινή θέση είναι λύση ανάγκης «λαμβανομένης υπόψη της δημοσιονομικής στενότητας και οικονομικής αβεβαιότητας στην παρούσα φάση», ενώ η δημιουργία νέου εκθεσιακού χώρου στη Δυτική Περιοχή Θεσσαλονίκης είχε υιοθετηθεί από το αναθεωρημένο ΡΣΘ σε εποχή δυναμισμού και μεγάλων προσδοκιών. Δηλαδή το ΣτΕ αποδέχεται την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) «ως αναγκαίο κακό», επειδή το διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΘ, υποστηρίζει στην πρότασή του ότι δεν υπάρχουν οι αναγκαίοι δημόσιοι πόροι για να γίνει η διπλή ανάπλαση του χώρου της ΔΕΘ και της Σίνδου, και ότι πριν μερικά χρόνια η Θεσσαλονίκη ήταν σε «φάση δυναμικής ανάπτυξης», ενώ τώρα δεν είναι. Αυτό είναι εκτίμηση και της κυβέρνησης και των φορέων που υποστηρίζουν το «αναγκαίο κακό του Real Estate και της ιδιωτικής χρηματοδότησης»; Δηλαδή σήμερα με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου δημοσιονομικού ΕΣΠΑ, αθροιστικά για την περίοδο 2021-2027 περίπου 40 δις ευρώ, η Θεσσαλονίκη δεν μπορεί να σώσει τον τελευταίο ανοικτό χώρο στο κέντρο, και χρειάζεται να χτίσει ένα ξενοδοχείο, ένα εμπορικό κέντρο, ένα κέντρο υπηρεσιών και τεράστια πάρκινγκ 2.100 θέσεων για να αντισταθμίσει την μη βιώσιμη οικονομικά εκθεσιακή δραστηριότητα στο κέντρο της πόλης;

»Ερωτήματα γεννά επίσης η νομιμότητα κίνησης της διαδικασίας για τη σύνταξη του ΕΧΣ από τη ΔΕΘ Α.Ε. ως ιδιοκτήτρια της έκτασης, ενώ σύμφωνα με το σχετικό νόμο το ακίνητο ανήκει στο Υπεραταμείο. Άραγε η διοίκηση της ΔΕΘ προβαίνει στις σχετικές ενέργειες κατ’ εξουσιοδότηση του Υπερταμείου ή όλο το εγχείρημα είναι στον αέρα; Δηλαδή έχει υπογραφεί κάποια συμφωνία μεταξύ Υπερταμείου και του διοικητικού συμβουλίου της ΔΕΘ, και αν υπάρχει αυτή, τι άλλο περιλαμβάνει, και γιατί δεν δημοσιοποιείται; Θυμίζουμε στο σημείο αυτό ότι μέρος της έκτασης διεκδικεί και ο Δ. Θεσσαλονίκης (η διεκδίκηση παραμένει παρά το συνυποσχετικό που υπογράφηκε).

Το ΣτΕ θέτει σοβαρούς περιορισμούς

»Η γνωμοδότηση του ΣτΕ περιορίζεται στο να διαπιστώσει τη συμφωνία του σχεδίου με την υφιστάμενη πολεοδομική νομοθεσία καθώς και στο κατά πόσο τηρούνται οι προβλέψεις της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Ο νομικός έλεγχος του ΣτΕ γίνεται επί του κατατεθειμένου κειμένου του σχεδίου διατάγματος και σε αυτό το πλαίσιο περιορίζεται στο να προτείνει ορισμένες αναγκαίες προσθήκες στο τελικό Διάταγμα του ΕΧΣ ώστε να διασφαλιστεί η τήρηση των όρων της περιβαλλοντικής μελέτης κατά την υλοποίηση του Σχεδίου.

»Το ΣτΕ προβαίνει σε παρατηρήσεις και επισημάνσεις οι οποίες πρέπει να ληφθούν υπόψη στη σύνταξη του τελικού Διατάγματος του ΕΧΣ. Κυρίως περιβαλλοντικού χαρακτήρα, αυτές οι επισημάνσεις αποτελούν αναγκαίες προϋποθέσεις νομιμότητας τόσο της τελικής αρχιτεκτονικής διαμόρφωσης όσο και της κατασκευής. Στην πράξη συνιστούν αναγκαίες πρόδρομες εργασίες που είναι αυτονόητο ότι θα προσθέσουν κόστος σε χρόνο και χρήμα, χωρίς να αποκλείεται να οδηγήσουν μέχρι και στην πλήρη αναθεώρηση ή και αδυναμία υλοποίησης του Σχεδίου. Στη Θεσσαλονίκη έχουμε πικρή εμπειρία από ημιτελή έργα και αρχαιολογικούς χώρους που χάσκουν σαν πληγές στο σώμα της πόλης επειδή οι επισπεύδοντες δεν έλαβαν υπόψη τους τις προειδοποιήσεις των ειδικών επιστημόνων.

»Οι κυριότερες δεσμεύσεις που επιβάλλονται είναι:

1) Η αρχαιολογική διερεύνηση του εκτεταμένου νεκροταφείου των ρωμαϊκών έως και παλαιοχριστιανικών χρόνων. Οι απαιτούμενες εκσκαφικές εργασίες θα πραγματοποιηθούν υπό την εποπτεία της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων, και θα βαρύνουν εξ ολοκλήρου τον προϋπολογισμό του έργου, ενώ η διατήρηση τυχόν σημαντικών αρχαιοτήτων ενδέχεται να επιφέρει αλλαγές στον σχεδιασμό.

2) Η εκτίμηση των αξιόλογων κτιρίων εντός της ΔΕΘ και η πιθανή επανάχρησή τους, στιγματίζοντας έτσι την αβασάνιστη και αντιπεριβαλλοντική κατεδάφισή τους.

3) Η εκπόνηση κυκλοφοριακής μελέτης, η οποία κακώς αφέθηκε να εκπονηθεί μετά το νομικό έλεγχο.

4) Η εκπόνηση υδραυλικής μελέτης για την επανεξέταση της επάρκειας της διαστασιολόγησης των αγωγών ομβρίων, μελέτη για την οποία δεν υπάρχει η παραμικρή πρόβλεψη στο ΕΠΣ.

5) Η αποφυγή κατασκευής υπόγειου χώρου στάθμευσης στον Τομέα V ώστε να μην περιοριστεί η δυνατότητα ανάπτυξης χώρων υψηλού πρασίνου. Η επισήμανση αυτή του ΣτΕ αποκαλύπτει την γύμνια του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, στο οποίο ο όρος «υψηλό πράσινο» δεν υπάρχει πουθενά. Με αυτό τον τρόπο, το ΣτΕ, υπενθυμίζει στην διοίκηση της ΔΕΘ ότι οι προβλεπόμενοι «ελεύθεροι χώροι» ΔΕΝ είναι αναγκαστικά και χώροι πρασίνου, άρα το ΕΠΣ, οφείλει να διασφαλίσει τους όρους εκείνους για την ανάπτυξη υψηλού πρασίνου, περιορίζοντας κατ’ αυτό τον τρόπο το μέγεθος των «ανταποδοτικών» υπόγειων χώρων στάθμευσης.

6) Επισημαίνεται ότι η περιοχή προσδιορίζεται ως «Μητροπολιτικό Πάρκο» ή «Μητροπολιτικό Κέντρο Πόλης» ή «Ζώνη Μητροπολιτικών Λειτουργιών» από όλα τα υφιστάμενα πολεοδομικά σχέδια, που είναι και η επικρατούσα άποψη του Δήμου και φορέων της πόλης. Επειδή ο χαρακτηρισμός αυτός υιοθετείται ως προσέγγιση και από το παρόν σχέδιο, γίνεται δεσμευτική η δημιουργία ενός, όσο το δυνατόν, εκτενέστερου ελεύθερου χώρου πρασίνου, που να αποτελεί πόλο έλξης κατοίκων και επισκεπτών της πόλης και να συμβάλει στη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών της άμεσης και ευρύτερης περιοχής. Συνεπώς, πρέπει να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει υπέρβαση του ήδη δομημένου χώρου ενώ η ελεύθερη έκταση του Toμέα V, δεν πρέπει να υπολείπεται των 60 στρ. και πρέπει να αποτελεί τον κύριο χώρο πρασίνου-αναψυχής που αποδίδεται στους κατοίκους και επισκέπτες της πόλης ως «Μητροπολιτικό Πάρκο».

»Οι επιλογές που αποφασίστηκαν το 2012 και προωθούνται σήμερα, θα δημιουργήσουν μη αντιστρεπτά αρνητικά αποτελέσματα για την ανάπτυξη της ΔΕΘ, την οικονομία και την απασχόληση, την ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη όλων των περιοχών της Θεσσαλονίκης και φυσικά το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής των ανθρώπων της και των επισκεπτών της.

»Αλήθεια, πως θα απολογηθούν οι εκπρόσωποι της χώρας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, όπου έχει παραπεμφθεί η χώρα μας τον περασμένο Δεκέμβρη, λόγω του ότι δεν λαμβάνει μέτρα, τα τελευταία χρόνια, για να αντιμετωπίσει την μόλυνση της Θεσσαλονίκης η οποία ξεπερνά τα ευρωπαϊκά στάνταρτ, ειδικά από αιωρούμενα σωματίδια, επικίνδυνα για την υγεία, στο κέντρο της πόλης; Θα τους πουν ότι δεν μας νοιάζει ή ότι δεν θα μας πουν οι Βρυξέλλες τι θα κάνουμε εμείς;»