Eκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας σε τομείς υψηλής εξειδίκευσης αναμένεται να δημιουργήσουν στην περίοδο ως το 2025 οι γερμανικές εταιρείες πληροφορικής, λογισμικού και τεχνολογίας, που έχουν επενδύσει τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλονίκη, κυρίως με τη δημιουργία θυγατρικών.

Οι εκπρόσωποί τους φαίνεται ότι ποντάρουν στην προοπτική της πόλης να εξελιχθεί σε κόμβο έρευνας και καινοτομίας για την ευρύτερη περιοχή, χάρη και στο εξειδικευμένο ανθρώπινο ταλέντο, που παράγουν τα πανεπιστήμιά της, ενώ ορισμένοι εξ αυτών διαπιστώνουν ότι η Θεσσαλονίκη σταδιακά αποκτά την κρίσιμη μάζα για να προσελκύσει εκ νέου στην Ελλάδα εξειδικευμένους εργαζόμενους που έχουν φύγει στο εξωτερικό.

Παράλληλα, σε πορεία ανάπτυξης βρίσκονται τα call centers γερμανικών εταιρειών στη Θεσσαλονίκη, τα οποία ήδη απασχολούν εκατοντάδες εργαζόμενους (σ.σ. εκτιμώνται σε περίπου 400) και σχεδιάζουν νέες προσλήψεις.

«Εκτιμούμε ότι η Βόρεια Ελλάδα θα κερδίζει διαρκώς την προσοχή και το ενδιαφέρον γερμανικών ομίλων με τεχνολογικό προσανατολισμό» επισημαίνει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, o διευθυντής του Παραρτήματος Βορείου Ελλάδος του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, Γιώργος Θεοδωράκης, σύμφωνα με τον οποίο μόνο την τελευταία πενταετία 25 γερμανικές εταιρείες ίδρυσαν θυγατρικές στον ελληνικό Βορρά, με τις περισσότερες εξ αυτών να επιλέγουν ως έδρα τη Θεσσαλονίκη. Μάλιστα, οι δέκα είναι θυγατρικές γερμανικών εταιρειών πληροφορικής/ λογισμικού. «Ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη έχουν ιδρυθεί, τελευταία, πέντε call centers γερμανικών εταιρειών, που θα συνεχίσουν να επεκτείνουν και να αναβαθμίζουν τις δομές τους, προβαίνοντας σε νέες προσλήψεις. 

Ενδιαφέρον έχει και το γεγονός ότι ο τομέας της πληροφορικής κερδίζει συνεχώς έδαφος στη Βόρειο Ελλάδα (σ.σ. συμπεριλαμβανομένης της Ηπείρου), καθώς βάσει διαθέσιμων στοιχείων, δομές τους λειτουργούν σήμερα οι PRODYNA, MVI Hellas, Deutsche Telekom IT, Noris MIKE, Infoteam Hellas, CGS Hellas, Xcelsus Hellas, Consolut Hellas, Comquent , P&I Hellas, Teamviewer, Best Secret και Adastra Hellas. Είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξει συνέχεια. Σε κάθε νέα προσπάθεια, η αρχή είναι πάντα δύσκολη. Όμως, πλέον, το νερό έχει μπει στο αυλάκι», σημειώνει ο κ.Θεοδωράκης.

Γιατί επενδύουν στη Βόρεια Ελλάδα οι γερμανικές εταιρείες;

Κατά τον κ.Θεοδωράκη, η Βόρεια Ελλάδα διατηρεί εδώ και πολλά χρόνια σταθερή σχέση συνεργασίας με τη γερμανική αγορά, που πλέον αποδίδει καρπούς, προσδίδοντας στην τοπική οικονομία υψηλή υπεραξία. «Ας μην ξεχνάμε ότι γύρω από μια μεγάλη επένδυση ή από μια μεγάλη εταιρεία η οποία αναπτύσσει δομές, οικοδομείται, τοπικά, ένα οικοσύστημα το οποίο τις υποστηρίζει. Η Βόρεια Ελλάδα αποτελεί πόλο έλξης ανάλογων επενδύσεων, διότι διαθέτει πολλά και σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα έναντι όμορων περιοχών γειτονικών χωρών: Εξειδικευμένο προσωπικό υψηλής κατάρτισης, ιδιαίτερα στον τομέα των νέων τεχνολογιών και της μηχανολογίας και σύγχρονες και ιδιαιτέρως διευρυμένες τηλεπικοινωνιακές δομές, ικανές να υποστηρίξουν μεγάλες εγκαταστάσεις διαχείρισης δεδομένων», σημειώνει.

Παράλληλα, γεωπολιτικά, η περιοχή κατέχει, κατά τον κ.Θεοδωράκη, στρατηγική θέση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, λειτουργώντας ως πύλη εισόδου προϊόντων από την Ασία και την Αφρική προς Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη και αντίστροφα. Επιπλέον, έχει καθημερινή αεροπορική σύνδεση με όλες τις μεγάλες πόλεις της Γερμανίας, με περιοχές δηλαδή στις οποίες η χώρα βασίζει την οικονομική της ανάπτυξη.« Όλα αυτά καθιστούν ελκυστικό επενδυτικό προορισμό τη Θεσσαλονίκη, φέρνοντας στα γραφεία του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου υποψήφιους Γερμανούς επενδυτές ή επιχειρηματίες, οι οποίοι αναζητούν Έλληνες εταίρους. Η προσέγγιση του Επιμελητηρίου από Γερμανούς οικονομικούς παράγοντες αφορά ζητήματα σχετικά με τη διαδικασία ίδρυσης ενός νομικού προσώπου στην Ελλάδα, τις δυνατότητες επιδότησης επιχειρηματικών πλάνων, τη μεσολάβηση εμπορικών εταίρων, την αναζήτηση καταρτισμένου προσωπικού, καθώς και την εύρεση ακινήτων προς εγκατάσταση υποδομών» εξηγεί ο κ.Θεοδωράκης.

Κινητικότητα σε τομείς αιχμής

Εκτός από τον κλάδο των νέων τεχνολογιών όμως, το τελευταίο διάστημα καταγράφονται επενδυτικές κινήσεις τόσο στον πρωτογενή όσο και στον δευτερογενή τομέα. «Έχουμε ήδη κάνει επαφές με εκπροσώπους εταιρειών με παρουσία στον κλάδο της βιομηχανίας για την προοπτική δημιουργίας τοπικών μονάδων παραγωγής. (...) Κινητικότητα καταγράφεται και τους τομείς της ενέργειας και των Ανανεώσιμων Πηγών της (ΑΠΕ), της ηλεκτροκίνησης, των logistics, της φαρμακοβιομηχανίας, των τροφίμων κ.α. Εξελίξεις θα πρέπει να αναμένουμε και στις τεχνολογίες περιβάλλοντος, στην ανακύκλωση απορριμμάτων, όπως και στη διαχείριση υδατικών πόρων. Πρόκειται για πεδία στα οποία, βάσει των όσων γνωρίζουμε καταγράφεται έντονο ενδιαφέρον από γερμανικές εταιρείες για συνεργασίες με Έλληνες επιχειρηματίες, όχι τόσο με την προοπτική ίδρυσης θυγατρικών στην Ελλάδα, αλλά για τη μεταφορά τεχνογνωσίας και εμπειρίας, την οποία διαθέτει η γερμανική αγορά έχοντας επενδύσει σημαντικούς πόρους τις τελευταίες δεκαετίες» καταλήγει ο διευθυντής του παραρτήματος Βορείου Ελλάδος του Ελληνογερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου.

ONELITY: Από τους τρεις στους 50 κι από εκεί στους 300

Πάνω από 250-300 άτομα, εκ των οποίων περίπου 200 στη Θεσσαλονίκη, αναμένεται να απασχολεί το 2025 το ανεξάρτητο υποκατάστημα στην Ελλάδα της γερμανικής ONELITY, εταιρείας ανάπτυξης ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων και smart-shoring με έδρα την Κολωνία, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ Γιώργος Μανώλης, συνιδρυτής και managing partner. Παιδί μεταναστών στη Γερμανία, ο Γιώργος Μανώλης επέστρεψε στην Ελλάδα το 2006 και άρχισε να εργάζεται ως υπάλληλος σε εταιρεία ιδιωτικών έργων στον τομέα της πληροφορικής. Τον Ιανουάριο του 2015 ξεκίνησε να δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στον τομέα της πληροφορικής, σε μια περίοδο που στη Γερμανία συνέβαινε το ακριβώς αντίθετο από ό,τι ζούσαμε στην Ελλάδα εκείνη την περίοδο: «Στην Ελλάδα ζούσαμε το brain drain και την οικονομική κρίση, ενώ στη Γερμανία η οικονομία είχε σταθερή ανάπτυξη κάθε χρόνο και δεν υπήρχαν αρκετοί μηχανικοί για να τη στηρίξουν», θυμάται.

Το ανεξάρτητο υποκατάστημα της ONELITY στην Ελλάδα ξεκίνησε την πορεία του στη Θεσσαλονίκη -μια πόλη «με πολύ καλούς μηχανικούς»- εν μέσω πανδημίας, την άνοιξη του 2020. Η εταιρεία αναπτύχθηκε γρήγορα και σήμερα απασχολεί πάνω από 50 εξειδικευμένους μηχανικούς στη Θεσσαλονίκη (εκ των οποίων ορισμένοι επέστρεψαν στην Ελλάδα από το εξωτερικό), συν 30 στη Γερμανία και την Κύπρο. Αυτή τη στιγμή οι πελάτες της προέρχονται αποκλειστικά από τη γερμανική αγορά, αλλά με ορμητήριο τη Θεσσαλονίκη σχεδιάζεται η επέκταση και στις αγορές των ΗΠΑ και της Αγγλίας.

«Θεωρώ ότι τη Θεσσαλονίκη την ανακάλυψαν πολύ καθυστερημένα οι ξένες εταιρίες ΙΤ. Αν τη συγκρίνουμε με ό,τι έγινε στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, οι εταιρείες του κλάδου είχαν πάει εκεί 15-20 χρόνια πριν, όπως και σε Πορτογαλία, Ισπανία, Ρωσία, Ουκρανία και Λευκορωσία, η δε Αθήνα ήταν κορεσμένη. Η Θεσσαλονίκη τώρα "ανακαλύπτεται" και είμαι σίγουρος ότι η δυναμική της θα ανεβαίνει στα επόμενα χρόνια. Αυτό μόνο καλό μπορεί να κάνει. Υπάρχει χώρος να γίνει η Θεσσαλονίκη ΙΤ hub, έχουμε υποδομές και πολύ καλά πανεπιστήμια... Είμαι πάρα πολύ αισιόδοξος, γιατί το ισοζύγιο ανάμεσα σε αυτά που γίνονται και σε αυτά που δεν γίνονται είναι θετικό. Πρέπει όμως να αντιληφθούμε ότι χρειάζεται να πουλήσουμε ολόκληρο το "πακέτο". 

Οι εταιρείες δεν έρχονται στην Ελλάδα αποκλειστικά για το συγκριτικά χαμηλό κόστος του ανθρώπινου ταλέντου, οπότε χρειάζεται να γίνουν πολλά ακόμα. Σε επίπεδο λειτουργίας κράτους ως προς την εξυπηρέτηση του πολίτη θεωρώ πως είμαστε πλέον πιο μπροστά από τη Γερμανία, μετά τις μεταρρυθμίσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, σε επίπεδο φορολογίας και δικαιοσύνης υπάρχουν προβλήματα, δεν είναι δυνατόν να χρειάζονται εννέα μήνες για επιστροφή ΦΠΑ. Επίσης σε επίπεδο κτηρίων η Θεσσαλονίκη δε διαθέτει αρκετά κατάλληλα κτήρια για επιχειρήσεις. Χρειάζεται επίσης να καταλάβουμε ποιον θέλουμε να ανταγωνιστούμε. Και, κατά τη γνώμη μου, θέλουμε να ανταγωνιστούμε τους κεντροευρωπαίους». υπογραμμίζει.

infoteam HELLAS MIKE: Παράγει η Θεσσαλονίκη αρκετούς επιστήμονες πληροφορικής;

Ακόμα και με συντηρητικές προβλέψεις, το γραφείο της infoteam HELLAS MIKE στη Θεσσαλονίκη εκτιμάται ότι θα απασχολεί περίπου 50 άτομα το 2025, ενώ οι επενδύσεις του θα έχουν φτάσει στο 1,2 εκατ. ευρώ. Κι όμως, όταν η γερμανική εταιρεία λογισμικού ξεκινούσε την πορεία της στον ελληνικό Βορρά εν μέσω πανδημίας, την «κρατούσε» μόλις ένα άτομο, ο δρ Αλέξης Παπαδημητρίου, διευθύνων σύμβουλος της ελληνικής θυγατρικής. 

Η infoteam Software AG, που εδρεύει κοντά στην περιοχή της Νυρεμβέργης και συγκαταλέγεται μεταξύ των 100 πιο καινοτόμων εταιρειών μεσαίου μεγέθους της Γερμανίας, ξεκίνησε την πορεία της προς την Ελλάδα στο τέλος του 2021. Τότε, μια γνωστή του δρος Παπαδημητρίου τον έφερε σε επαφή με τον CEO της γερμανικής εταιρείας, Joachim Ströbel, για μια συζήτηση σε δυο άξονες: Πρώτον, το ενδεχόμενο πιθανής συνεργασίας της infoteam Software AG με το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), στο οποίο εργαζόταν τότε ως ερευνητής και δεύτερον, τη δημιουργία θυγατρικής στη Θεσσαλονίκη.

Η θυγατρική ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2022 κι ο στόχος είναι, καθ οδόν προς το 2025, οι εργαζόμενοι σε αυτή να αυξάνονται με ρυθμό 10 νέων κάθε χρόνο. «Το 2023 θέλουμε να απασχολούμε 20 άτομα, το 2023 περίπου 30 και το 2025 να έχουμε φτάσει στα 50. Πανευρωπαϊκά υπάρχει σήμερα μεγάλη έλλειψη προγραμματιστών και η Γερμανία αντιμετωπίζει κι αυτή το συγκεκριμένο θέμα. Όταν η infoteam θέλησε να επεκταθεί σε περιοχές με αξιόλογο ανθρώπινο ταλέντο υπήρξαν συζητήσεις και για Ρουμανία και Πολωνία. 

Τελικά όμως επέλεξαν τη Θεσσαλονίκη, γιατί είναι ωραία πόλη, με πολύ αξιόλογο ανθρώπινο ταλέντο και τακτική αεροπορική σύνδεση», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, συμπληρώνοντας ωστόσο ότι δε γνωρίζει αν τα πανεπιστήμια στη Θεσσαλονίκη μπορούν να συνεχίσουν να παράγουν κατ' έτος όλους τους πληροφορικούς που απαιτούνται για να καλυφθούν οι ανάγκες, δεδομένου ιδίως ότι οι μεγάλες εταιρείες ζητούν 500-1000 άτομα για να εντάξουν στο δυναμικό τους. «Οι μεγάλες εταιρείες που ήρθαν στην πόλη έχουν διαταράξει αρκετά το οικοσύστημα και απαιτείται "reskilling" και "upskilling"», σημειώνει.

Κατά τον δρα Αλέξη Παπαδημητρίου, οι προοπτικές για τη Θεσσαλονίκη «είναι τεράστιες», τόσο χάρη στις μεγάλες εταιρείες που έχουν έρθει στην πόλη ευνοώντας τη διεθνή της φήμη, όσο και χάρη στη σταδιακή οικοδόμηση υγιούς κοινότητας νεοφυών επιχειρήσεων, τη δημιουργία υποδομών, όπως το τεχνολογικό πάρκο 4ης γενιάς Thess INTEC και τη λειτουργία των Γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας στα πανεπιστήμια. 

«Δημιουργείται πλέον η κρίσιμη μάζα, ώστε το brain gain στη Θεσσαλονίκη και την Ελλάδα να πάρει από μόνο του τον δρόμο του. Δημιουργούνται οι υποδομές και τα κέντρα δεδομένων και το 'Ιντερνετ γίνεται πιο γρήγορο», λέει, γνωστοποιώντας ότι τα έργα που αναλαμβάνει σήμερα η infoteam προέρχονται αποκλειστικά από τη Γερμανία, αλλά στόχος είναι σταδιακά να αναληφθούν πρότζεκτ και στον ελληνικό χώρο. Παράλληλα, μέσα στον Ιανουάριο του 2023 η εταιρεία ολοκληρώνει τη μετακόμισή της στα νέα της γραφεία, στην Κηφισιά στην ανατολική Θεσσαλονίκη.

Noris MIKE: Αύξηση προσωπικού 20% ετησίως ως το 2025 και πρόσθετη επένδυση 8 εκατ. ευρώ

Σε αύξηση προσωπικού κατά 20% κάθε χρόνο ως το 2025 και στην επένδυση επιπλέον 8 εκατ. ευρώ την επόμενη πενταετία σε ανθρώπινο δυναμικό και υποδομές στοχεύει η Noris MIKE, σύμφωνα με τον CEO της εταιρείας, Στέλιο Γκίκα. «Ιδανικά το 2025 θα είμαστε τουλάχιστον 50 άτομα», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και υπενθυμίζει ότι μέχρι στιγμής έχουν επενδυθεί 6 εκατ. ευρώ σε ανθρώπινο δυναμικό και υποδομές και έχουν δημιουργηθεί 30 θέσεις εργασίας. 

Η εταιρεία μπήκε στην αγορά της Θεσσαλονίκης στο τέλος του 2016 και όπως εξηγεί ο κ. Γκίκας, «οι λόγοι που οδήγησαν σ' αυτήν την επιλογή είναι ότι στη Θεσσαλονίκη βρίσκει κανείς οικογενειακό κλίμα, εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό που προέρχεται από τα ακαδημαϊκά ιδρύματα της πόλης και χαμηλά λειτουργικά κόστη, πράγμα το οποίο την κάνει ελκυστικό προορισμό για τέτοιου είδους επενδύσεις».

Στο ερώτημα ποια θεωρεί ότι είναι η προοπτική της πόλης ως επενδυτικού προορισμού και οικοσυστήματος καινοτομίας, τεχνολογίας και επιχειρηματικότητας για τα επόμενα χρόνια και υπό ποιες προϋποθέσεις θα αξιοποιηθεί η δυναμική της με τον βέλτιστο τρόπο, ο κ. Γκίκας απαντά: «Τα τελευταία χρόνια μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας επιλέγουν τη Θεσσαλονίκη για να επενδύσουν σημαντικά κεφάλαια. Αυτό δημιουργεί την προοπτική, για να εξελιχθεί η πόλη σε ένα σύγχρονο hub τεχνολογίας και καινοτομίας. 

Η γεωγραφική θέση της πόλης είναι ένα ισχυρό πλεονέκτημα, καθώς και τα ακαδημαϊκά της ιδρύματα που δημιουργούν νέο ανθρώπινο δυναμικό κάθε χρόνο. Εξάλλου η δημιουργία του Thess INTEC, ενός επιστημονικού και τεχνολογικού πάρκου 4ης γενιάς, αναμένεται να αποτελέσει πηγή έλξης νέων επενδύσεων και να αυξήσει την επιχειρηματικότητα. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ολοκληρωθούν βασικές υποδομές στην πόλη για να γίνει ακόμη πιο ελκυστική».

PRODYNA: Στόχος η ενσωμάτωση 50 developers στην επόμενη τετραετία

Υπερεπταπλασίασε τους εργαζόμενους που απασχολεί στην Ελλάδα σε μόλις μια πενταετία η γερμανική εταιρεία του κλάδου του ΙΤ, PRODYNA, η οποία διαθέτει παρουσία σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα και σχεδιάζει γραφείο στα Ιωάννινα, ενώ εξυπηρετεί πελάτες στην Κεντρική Ευρώπη, αλλά και τη χώρα μας. Η PRODYNA δημιούργησε το πρώτο γραφείο στην Ελλάδα το 2018. «Η ομάδα ξεκίνησε με επτά developers και έχουμε φτάσει τους 54. 

Το αρχικό κεφάλαιο μας ήταν 2.000.000 ευρώ, με άμεση επένδυση στη δημιουργία γραφείων και την πρόσληψη έμπειρων προγραμματιστών. Ο δεύτερος στόχος, της δημιουργίας γραφείου στην Αθήνα, επιτεύχθηκε τον Οκτώβριο 2022. Οι επόμενοι στόχοι είναι η διατήρηση της σταθερότητας των ομάδων, η επένδυση στην ποιοτική αύξηση της ομάδας και η δημιουργία γραφείων στην πόλη των Ιωαννίνων. Προτεραιότητα πάντα είναι η ασφάλεια της ομάδας και μετά η εξάπλωση της. Στόχος είναι να ενσωματώσουμε 50 developers στην επόμενη τετραετία», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Ελένη Ζησιμοπούλου, human resources manager (διευθύντρια ανθρώπινων πόρων) της εταιρείας.

Η Θεσσαλονίκη, προσθέτει, είναι κόμβος, που τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά μπορεί να προσφέρει στις εταιρείες ένα πρώτο πλαίσιο επένδυσης. «Εξαιτίας της ραγδαίας εξέλιξης και επένδυσης στον κλάδο (ΙΤ) η πόλη απέκτησε διαφορετική επιτάχυνση στις διαδικασίες της. Η οπτική, αλλά και η καθημερινότητα, έχουν αλλάξει ταυτότητα. Η πόλη πλέον φιλοξενεί συναδέλφους από διαφορετικούς πολιτισμούς, αποκτώντας όμορφο παλμό. Ωστόσο, η περίοδος αυτή κρίνεται κατάλληλη, ώστε η τοπική κοινωνία, αλλά και το κράτος, να διευκολύνουν το εργατικό δυναμικό της πόλης με εγκαταστάσεις, κίνητρα για ενοίκια, αλλά και εύκολη μετακίνηση», υπογραμμίζει.

DEUTSCHE TELEKOM: Πάνω από 500 άτομα στο hub της Θεσσαλονίκης ως το 2024

Στο μεταξύ, πάνω από 500 άτομα εκτιμάται ότι θα απασχολεί ως το 2024 το Κέντρο Πληροφορικής και Λογισμικού (Telekom IT hub) της Deutsche Telecom (DT) στη Θεσσαλονίκη, όπως αποκάλυψαν πριν από λίγους μήνες υψηλόβαθμα στελέχη του ΟΤΕ. Ήδη από το καλοκαίρι, οι πρώτοι 258 επιστήμονες πληροφορικής, προερχόμενοι σε σημαντικό βαθμό από την Αγία Πετρούπολη (σ.σ. η DT ανακοίνωσε τον Μάρτιο του 2022 ότι σταματάει την ανάπτυξη λογισμικού στη ρωσική πόλη, στο πλαίσιο των κυρώσεων για την εισβολή στην Ουκρανία), εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη. 

Το κέντρο καλύπτει τις ανάγκες ΙΤ της DT στη Γερμανία, παρέχοντας υπηρεσίες πληροφορικής και λογισμικού, ενώ σε αυτό εργάζονται software developers, που αναπτύσσουν διάφορες λύσεις. Όπως είχε δηλώσει ο Peter Leukert, CEO της Telekom IT, η Ελλάδα επελέγη για την εγκατάσταση του hub, τόσο για το επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού της, όσο και για την έμπρακτη υποστήριξη που παρέχει η Πολιτεία στις επενδυτικές πρωτοβουλίες.