«Για ποιο λόγο χρειάζεται τη μουσική το σινεμά και με ποιο τρόπο;». Αυτά τα ερωτήματα επιχείρησε να απαντήσει ο Κωστής Μαραβέγιας στο masterclass που πραγματοποίησε το πρωί του Σαββάτου 6/7 στην Αγία Άννα της Βόρειας Εύβοιας.

Το masterclass είχε τίτλο «Milky Way και άλλα μουσικά σύμπαντα: Χρειάζεται μουσική ο γαλαξίας της εικόνας;» και πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 3ου Εvia Film Project που πραγματοποιεί το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης στην περιοχή, από τις 2 έως τις 6 Ιουλίου.

Με αφορμή την μουσική που έγραψε πρόσφατα για τη σειρά Milky Way του Βασίλη Κεκάτου, ο δημοφιλής καλλιτέχνης αποτύπωσε την οπτική του πάνω στη σχέση του σινεμά με τη μουσική και την δύναμη που μπορεί αυτή να έχει σε μια ταινία, ακόμα και στην πλοκή της. Είναι άλλωστε ένα αντικείμενο που ο ίδιος «κατέχει» αρκετά καλά καθώς, εκτός του γεγονότος ότι είναι λάτρης του σινεμά, έχει γράψει μουσική σε δεκάδες σειρές, ταινίες και παραστάσεις ανά τα χρόνια.

Ο Κωστής Μαραβέγιας μίλησε για περίπου δύο ώρες στο κοινό το οποίο αποτελούνταν κυρίως από φοιτητές αλλά και εργαζομένους στην κινηματογραφική βιομηχανία, το οποίο σύσσωμο τον παρακολούθησε με αδιάλειπτη προσοχή.

Αρχικά, ο καλλιτέχνης εξήγησε πως υπάρχουν δύο είδη μουσικής στον κινηματογράφο, η διηγητική μουσική, όπως οι διάλογοι και οι διάφοροι ήχοι που μπορεί να υπάρχουν σε μια ταινία και προέρχονται μέσα από αυτήν (ένα ΙΧ που περνάει και παίζει μουσική για παράδειγμα, ή ο τραγουδιστής να τραγουδάει στο μπάνιο) αλλά και η μη διηγητική μουσική η οποία είναι «ξένη», προέρχεται από αλλού και αφορά στη δουλειά που κάνουν οι συνθέτες, αυτή που δίνει το κάτι παραπάνω στην ταινία ενώ τόνισε πως ακόμα και η σιωπή μπορεί να είναι μουσική.

Μίλησε επίσης για την σημασία της «έξυπνης χρήσης» της μουσικής η οποία μπορεί να δώσει χαρακτήρα και ταυτότητα στην ταινία αλλά και να καθορίσει το αισθητικό της πλαίσιο, όπως ακριβώς ο πρωταγωνιστής.

«Είναι πολύ σημαντικό να διαλέγουμε τι θέλουμε να ακουστεί. Το μισό της επιτυχίας της μουσικής είναι να διαλέξεις το σωστό ήχο και να κάνεις τη σωστή επιλογή οργάνων. Το ‘χρώμα’ δηλαδή, που είναι ο βασικός πυλώνας της μουσικής που θα υπάρχει στην ταινία» τόνισε.

Σημείωσε επίσης πως είναι σημαντικό ο κινηματογραφιστής να καταλαβαινει που ανήκει η ταινία σε ό,τι αφορά την έκταση ήχου ενώ εξίσου σημαντικός είναι και ο ρυθμός, δηλαδή το «πώς αναπνέει μια ταινία». Άλλη περίμετρος είναι η μελωδία: «αφού έχουμε βρει την έκταση πρέπει να ξέρουμε τι θα ζητήσουμε από τον συνθέτη. Η μελωδία μπορεί να είναι μινιμαλιστική δηλαδή «μη ακουστή» ώστε να μην την προσέξει συνειδητά ο θεατής, δημιουργεί όμως μια κατάσταση μπορεί μέχρι και να διαστέλλει τον χρόνο» εξήγησε και πρόσθεσε πως «εκεί καταγράφονται η εικόνα, ο διάλογος και η μουσική πάει κατευθείαν στο συναίσθημα. Αν θες να ‘ανοίξει’ ο ρυθμός αλλά να μην αποσπαστεί ο θεατής δεν πρέπει να χρησιμοποιήσεις μουσική που να είναι ‘σούπα’ δηλαδή χιλιοακουσμένα κομμάτια καθώς αυτό θα απωθήσει τον θεατή και θα τον αποτρέψει από το να μπει στον κόσμο που θέλετε, αφού έχει ακούσει το κομμάτι σε πολλές διαφορετικές στιγμές» είπε τονίζοντας πως «καμιά άλλη τέχνη δε μπορεί να σε συγκινήσει τόσο βαθιά και τόσο άμεσα όσο η μουσική».

Βαρύτητα έδωσε επίσης και στην ένταση της μουσικής, δηλαδή τη δυναμική της, καθώς όπως εξήγησε η ύπαρξη ή η ανυπαρξία του κρεσέντο μπορεί να κορυφώσει μια σκηνή. «Όταν έχω μουσική και αυτή κόβεται απότομα δημιουργείται μεγάλη ένταση» είπε χαρακτηριστικά.

Πρόσθεσε δε πως «η μουσική μπορεί να προετοιμάσει για κάτι που έρχεται ή… δεν έρχεται. Η παράλληλη μουσική μπορεί να δημιουργήσει πολύ βαθιά ερωτήματα στο υποσεινδητο, να σε κάνει να αναρωτιέσαι χωρίς να ξέρεις γιατί».

Στη συνέχεια έδωσε παραδείγματα ταινιών που η μουσική έπαιξε σχεδόν πρωταγωνιστικό ρόλο, όπως σχεδόν όλες ταινίες του Κουέντιν Ταραντίνο, το Poor Things του Γιώργου Λάνθιμου ή το Τζόκερ του Τοντ Φίλιπς. Μίλησε για τη συμπληρωματική σχέση που είχαν ο Φεντερίκο Φελίνι με τον Νίνο Ρότα ενώ ιδιαίτερη σημασία έδωσε και στο ρόλο που παίζει η μουσική του Τζον Γουίλιαμς στην ταινία «Τα σαγόνια του καρχαρία» του Στίβεν Σπίλμπεργκ, ταινία για την οποία μίλησε και το προηγούμενο βράδυ καθώς προβλήθηκε σε μεταμεσονύχτια προβολή στο πλαίσιο του Φεστιβάλ. Για την τελευταία μάλιστα είπε χαρακτηριστικά πως «μέσω της μουσικής, η ταινια ήδη από τα πρώτα της λεπτά τα έχει πει όλα, χωρίς να πει απολύτως τίποτα». Σημείωσε επίσης πως ο ίδιος θεωρεί ότι στο Οππενχάιμερ του Κρίστοφερ Νόλαν η υπερβολική χρήση της μουσικής τον κούρασε και του θύμισε λίγο… σαπουνόπερα.

Η διάλεξη έληξε με τις ερωτήσεις των φοιτητών και τον Κωστή Μαραβέγια να κλείνει συμβουλεύοντας το κοινό να ακούσει πολλά σάουντρακ. «Ψάξτε νέους συνθέτες, υπάρχουν αρκετοί που είναι εξαιρετικοί. Ακούστε μεγάλους συνθέτες και βρείτε γιατί σας αρέσουν, τι διαφορετικό κάνουν από τους άλλους. Να θυμάστε ότι η μουσική είναι πολύ σημαντική σε μια ταινία. Έχει τη δύναμη να δημιουργήσει έναν κόσμο. Μπορεί να υπονομεύσει και να αναδείξει τη δουλειά σας. Μην την υποτιμάτε» κατέληξε ο καλλιτέχνης.