Για αυτούς που επιβίωσαν από το Ολοκαύτωμα, οι μνήμες δεν πρόκειται να σβήσουν, αλλά η γενιά τους χάνεται. Εκπαιδευτικοί και ιστορικοί αναζητούν νέους τρόπους για να κρατήσουν ζωντανές τις εμπειρίες τους και να τις κάνουν γνωστές στις νεότερες γενιές.

Με την ταινία "Triumph of the Spirit", που μπορεί κανείς να παρακολουθήσει με τη βοήθεια μιας συσκευής εικονικής πραγματικότητας (VR), οι θεατές μπορούν να μεταφερθούν στο ναζιστικό στρατόπεδο Άουσβιτς.

Πάνω από 1,1 εκατ. άνθρωποι, που σε ποσοστό περίπου 90% ήταν Εβραίοι, σκοτώθηκαν στο Άουσβιτς, ένα από το δίκτυο στρατοπέδων που είχε ανοίξει η ναζιστική Γερμανία στα κατεχόμενα πολωνικά εδάφη κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο χώρος είναι ανοικτός σε επισκέπτες ως μνημείο και μουσείο. Χρησιμοποιώντας την εικονική πραγματικότητα, οι θεατές μπορούν να δουν τα ίδια πράγματα χωρίς να ταξιδέψουν.

«Βλέπεις τα παπούτσια των ανθρώπων, βλέπεις … όλα τα πράγματά τους», δήλωσε ο Νταβίντ Μπίτον, ένας 16χρονος μαθητής αφού παρακολούθησε την ταινία στην Ιερουσαλήμ. «Όταν το παρακολουθήσεις, είναι σαν εφιάλτης, δεν θες να είσαι μέσα σε αυτό».

«Νέα πραγματικότητα»

Έκθεση της Παγκόσμιας Σιωνιστικής Οργάνωσης, που δημιοσιοποιήθηκε ενόψει της σημερινής Διεθνούς Ημέρας Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος, περιγράφει αύξηση του αντισημιτισμού διεθνώς αφού η πανδημία της COVID-19 δημιούργησε μια «νέα πραγματικότητα» καθώς οι δραστηριότητες μεταφέρθηκαν στα κοινωνικά δίκτυα. Πράγματι, σχεδόν το ένα τέταρτο των Ολλανδών που γεννήθηκαν μετά το 1980 πιστεύουν ότι το Ολοκαύτωμα είναι μύθος ότι ο αριθμός των θυμάτων του είναι ιδιαιτέρως υπερεκτιμημένος, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα από οργάνωση που προσπαθεί να εξασφαλίσει υλική αποζημίωση για τους επιζώντες.

Οι τρεις κινηματογραφιστές που βρίσκονται πίσω από το έργο αυτό ελπίζουν ότι τεχνολογίες όπως η εικονική πραγματικότητα θα έχουν θετικό αντίκτυπο. Προσφέρουν την εμπειρία σε ομάδες που μπορούν να οργανώσουν μια προβολή καθώς και σε μεμονωμένους θεατές που μπορούν να παρακολουθήσουν την ταινία σε εμπορικό κέντρο στην Ιερουσαλήμ.

«Το γεγονός ότι … νέοι άνθρωποι ασχολούνται με αυτή την τεχνολογία, μας βοηθά να προσελκύσουμε την προσοχή τους και τότε, όταν φορέσουν τα γυαλιά εικονικής πραγματικότητα, αυτό είναι…», δήλωσε η Μίριαν Κοέν, εκ των δημιουργών του έργου.

Οι θεατές μπορούν να αποκτήσουν μια ιδέα για τη ζωή των Εβραίων στην Πολωνία πριν από το Ολοκαύτωμα, να επισκεφθούν το ναζιστικό στρατόπεδο εξόντωσης και μετά να ταξιδέψουν σε διάφορα σημεία του Ισραήλ ακούγοντας ιστορίες επιζώντων.

Συγκλονιστική εμπειρία

Για τον Μεναχέμ Χάμπερμαν, που εστάλη στο Άουσβιτς το 1944 με τρένο, η εμπειρία της ταινίας ήταν συγκλονιστική. Ο 95χρονος επιζών έβαλε τα κλάματα καθώς έβγαλε τα γυαλιά VR. Η μητέρα και τα έξι αδέλφια του σκοτώθηκαν στους θαλάμους αερίων του στρατοπέδου. Εκείνος επέζησε και εστάλη σε διαφορετικό στρατόπεδο συγκέντρωσης που απελευθερώθηκε το 1945. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στο Ισραήλ. Θυμάται μια περιοχή όπου γίνονταν ιατρικά πειράματα στους φυλακισμένους και έναν τοίχο μπροστά στον οποίο εκτελούνταν άνθρωποι.

«Ένιωσα σαν να επέστρεψα στην ίδια αυτή περίοδο από την αρχή», είπε. «Είδα όλα αυτά τα πράγματα και μου υπενθύμισε κάποια πράγματα που ακόμα και σήμερα δεν μπορώ να ξεχάσω».