Η διαφύλαξη της παραλιακής ζώνης της Καλαμαριάς, τμήματα της οποίας κινδυνεύουν άμεσα να δομηθούν, αλλά και από συντονισμένη επίθεση με προτάσεις για ανάπτυξη εμπορικών και άλλων δραστηριοτήτων, μη συμβατών με τον χαρακτήρα της, αποτέλεσε κοινή θέση του Δικτύου έξι ιστορικών πολιτιστικών συλλόγων της περιοχής που συστάθηκε προ ημερών με στόχο να κινητοποιήσει σ΄ αυτή την κατεύθυνση την τοπική κοινωνία και την πόλη.

Τα μέλη του «Δικτύου πολιτιστικών συλλόγων για την προστασία του θαλάσσιου μετώπου», στο πλαίσιο ενημερωτικής εκδήλωσης, άνοιξαν το δημόσιο διάλογο για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το παραλιακό μέτωπο και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει, ενώ γνωστοποίησαν τις οκτώ θέσεις τους για όλα τα μείζονα ζητήματα της περιοχής, παρουσία του δημάρχου Καλαμαριάς, όλων των επικεφαλής των παρατάξεων του δημοτικού συμβουλίου και των υποψηφίων δημάρχων.

Δίκτυο και εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης εξέφρασαν την αγωνία τους για το μέλλον του παραλιακού μετώπου που βάλλεται διαρκώς, ενώ συμφώνησαν ότι σήμερα είναι, ίσως, η τελευταία ευκαιρία για να διασωθεί και να αναδειχθεί το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα του δήμου Καλαμαριάς, που δεν είναι άλλο από την παραλιακή ζώνη.

Στη διάρκεια της συζήτησης τα μέλη του δικτύου και οι αιρετοί εκπρόσωποι της Τ.Α εστίασαν στην ανάγκη: Να απαλλοτριωθούν ιδιοκτησίες στο Καραμπουρνάκι, να ανακληθούν οικοδομικές άδειες, να μετατραπεί το πρώην στρατόπεδο Κόδρα σε ενιαίο οικοδομικό τετράγωνο, χωρίς καμία δόμηση, να αποδοθούν στο δήμο Καλαμαριάς η πλαζ Αρετσού, χωρίς ανταλλάγματα και το εμβληματικό κτίριο, τοπόσημο, του Κυβερνείου (Παλατάκι). 

Κομβική σημασίας για όλους αποτελεί και η μαρίνα Αρετσούς την οποία, όπως είπαν, δεν επιθυμούν να παραμείνει «πάρκιγκ» σκαφών, αλλά να αναβαθμιστούν οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις, με την ανάπτυξη των ελάχιστων αναγκαίων υποστηρικτικών χερσαίων υποδομών.

Η εκδήλωση έγινε στην αίθουσα της «Προποντίδας» με ισχυρούς συμβολισμούς ιστορικής μνήμης, όπου παρέστησαν τα μέλη του Δικτύου: Ο Σύλλογος Κατιρλιωτών «Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος», ο Προοδευτικός Σύλλογος Αρετσούς και Δέρκων, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Προσφύγων Μικρασιατών Ν. Κρήνης «Αγία Παρασκευή», ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος Νέας Κρήνης «Μπουμπουλίνα», ο Σύλλογος Πολιτών Κελλάριου Όρμου «Μικρό Έμβολο» και ο Σύλλογος Πολιτισμικής Περιβαλλοντικής και Κοινωνικής Παρέμβασης Καραμπουρνάκι «Ποσειδών».

Το παρών έδωσαν ο δήμαρχος Καλαμαριάς Γ. Δαρδαμανέλης, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Δ. Κυρατζής, οι επικεφαλής των παρατάξεων του δημοτικού συμβουλίου, Άρης Τεμεκενίδης, Νίκος Γαβριήλ, Αβραάμ Περσίδης, Βικέντιος Αντωνάκης και οι υποψήφιοι δήμαρχοι Χρύσα Αράπογλου, Χρήστος Βάρδας, Ματθαίος Αμπατζίδης, Aναστασία Ποικιλίδου και Δημήτρης Παπαδόπουλος.

Οκτώ θέσεις για την παραλία

Σύμφωνα με τα μέλη του νεοσύστατου Δικτύου, σήμερα το παραλιακό μέτωπο Καλαμαριάς υφίσταται συντονισμένη επίθεση με προτάσεις ανάπτυξης εμπορικών και άλλων δραστηριοτήτων, μη συμβατών με τον χαρακτήρα, την ιστορικότητα και τις πραγματικές ανάγκες της περιοχής. Το πρόβλημα, όπως ανέφεραν, οξύνθηκε τον τελευταίο καιρό μετά την εκδηλωθείσα πρόθεση των θυγατρικών του Υπερταμείου (ΤΑΙΠΕΔ και ΕΤΑΔ) να παραχωρήσουν άμεσα σε ιδιώτες για τις επόμενες δεκαετίες τη Μαρίνα, την Πλαζ και το Κυβερνείο (Παλατάκι), αλλά και με την απειλή άμεσης οικοδόμησης σε χαρακτηρισμένους χώρους πρασίνου στο Καραμπουρνάκι.

Εκφράζουν μάλιστα φόβους ότι είναι προ των πυλών ο κίνδυνος του κατατεμαχισμού της παραλιακής ζώνης, της απώλειας του ελεύθερου και δημόσιου χαρακτήρα της και της εξαφάνισης σημαντικών στοιχείων της ιστορικής μνήμης. 

«Αυτοί κυρίως είναι οι λόγοι», σημειώνουν, «που δημιούργησαν την ανάγκη να συγκροτήσουμε ένα ενιαίο δίκτυο με αποκλειστικό σκοπό τη διαφύλαξη της ακεραιότητας ολόκληρου του παραλιακού μετώπου, την ανάδειξη της ιστορικής μνήμης και την προστασία του πράσινου χαρακτήρα, ελεύθερου από κερδοσκοπικές μη συμβατές δραστηριότητες».

Για τους λόγους αυτούς προτείνουν:

1. Στην παραλιακή ζώνη στο Καραμπουρνάκι, να δοθεί άμεση και οριστική λύση με την απαλλοτρίωση των ιδιοκτησιών μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων ή από εθνικούς πόρους ή και με ανταλλαγή με ίσης αξίας ακίνητα από το Δήμο, την Περιφέρεια και από την Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου.

Να απομακρυνθεί η κατασκευασθείσα τους τελευταίους μήνες περίφραξη με λαμαρίνες σε ένα από τους επίμαχους χώρους και να γίνει ανάκληση των δύο οικοδομικών αδειών 37/2012 και 38/2012 σύμφωνα με την 14/2023 ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμαριάς. Επίσης, να υποβληθεί τεκμηριωμένο αίτημα προς το υπουργείο Εσωτερικών και την Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου για την απαλλοτρίωση ή την αντικατάσταση με ίσης αξίας ακίνητο της έκτασης ιδιοκτησίας της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.

2. Η αποτροπή μεταβίβασης από την ΕΤΑΔ σε ιδιώτες της Πλαζ Αρεστούς και του Κυβερνείου (Παλατάκι), δεδομένου ότι η ΕΤΑΔ δεν δικαιούται να κατέχει ούτε την Πλαζ αλλά ούτε το Κυβερνείο, διότι η μεν πρώτη αποτελεί ελεύθερο κοινόχρηστο χώρο χαρακτηρισμένο «Τουριστικό Δημόσιο Κτήμα» (ΒΔ 780/21-11-1969, ΦΕΚ Α΄ 254/4-12-1969)η διαχείριση του οποίου ασκείται αποκλειστικά από τη Γ.Γ. Δημόσιας Περιουσίας του υπουργείου Οικονομικών χωρίς την έννοια της εμπορικής εκμετάλλευσης, και το δεύτερο βρίσκεται εντός Αρχαιολογικού Χώρου και εντός του ευρύτερου χώρου των Απολυμαντηρίων. Συγχρόνως, η επιδίωξη της παραχώρησης της πλαζ στον δήμο άνευ ανταλλάγματος ως τμήμα του ελεύθερου θαλασσίου μετώπου, με τα υπάρχοντα κτίρια, έργα του αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη, αφού ο χώρος αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ενιαίας παραλιακής ζώνης.

Η απόδοση στον δήμο του εμβληματικού νεοκλασικής αρχιτεκτονικής υπερτοπικής σημασίας διατηρητέου κτιρίου του Κυβερνείου (Παλατάκι) για να αποτελέσει ως εκ της θέσεως του και του μεγέθους του, χώρο φιλοξενίας πολιτιστικών εκδηλώσεων με δημόσια χρήση και την έδρα του δημόσιου μη κερδοσκοπικού φορέα διαχείρισης του ευρύτερου ενιαίου πάρκου που θα περιλαμβάνει ολόκληρο το πρώην στρατόπεδο Κόδρα και την εκατέρωθεν αυτού παραλιακή ζώνη.

3. Η μετατροπή του πρώην στρατοπέδου Κόδρα σε ένα ενιαίο Ο.Τ. και η κατάργηση της ισχύουσας εντός αυτού ρυμοτομίας, καθώς και η περαιτέρω νομική του εξασφάλιση με την κήρυξη του ως Περιοχή Ειδικού Καθεστώτος (Π.Ε.Κ.) όπως επιβάλλεται από το άρθρο 7, παρ. 3γβ, του Ν. 4447/16 όπως τροποποιήθηκε από το άρθρ.10 του Ν.4759/20, δεδομένου ότι το πρώην στρατόπεδο πληροί όλες τις προς τούτο προδιαγραφές, αφού είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος, ιστορικός τόπος και περιέχει δασικές εκτάσεις, ρέματα και αιγιαλό. Ουδεμία επιτρέπεται περαιτέρω δόμηση πλην της υφισταμένης.

Οι διεκδικήσεις ιδιοκτησιών του Α.Ο.Ο.Α. εντός του στρατοπέδου, μπορούν και πρέπει να αντιμετωπισθούν πολιτικά με ενεργοποίηση των υπουργείων Εθνικής Αμύνης και Οικονομικών. Να διερευνηθεί, εάν τα 20,5 στρέμματα του Α.Ο.Ο.Α εμπίπτουν στο καθεστώς των «ανταλλάξιμων κτημάτων».

4. Η μαρίνα Αρετσούς, ενώ είναι η μοναδική σήμερα στο πολεοδομικό συγκρότημα, αδυνατεί να λειτουργήσει ως Μαρίνα. Λειτουργεί απλώς ως «πάρκιγνκ» σκαφών μη τηρώντας μάλιστα τους κανόνες υγιεινής του περιβάλλοντος και των επισκεπτών. Αναβάθμιση της υπάρχουσας Μαρίνας με την ανάπτυξη των ελάχιστων αναγκαίων υποστηρικτικών χερσαίων υποδομών που απαιτούν οι προδιαγραφές για τη λειτουργία μιας σύγχρονης Μαρίνας. Δεν είναι αποδεκτή οποιαδήποτε άλλη παρέμβαση με στόχο την ανάπτυξη ξενοδοχείων, κατοικιών, καταστημάτων και άλλων συναφών κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων, πλην όσων αυστηρά απαιτούνται για τη λειτουργία της.

Πρέπει να διασφαλίζεται επίσης πλήρως η ελεύθερη πρόσβαση και απόλαυση της Μαρίνας για λόγους αναψυχής από τους κατοίκους.

5. Η πολεοδομική ενοποίηση των τριών εν ενεργεία χωριστών μελετών «Περιοχής Ειδικής Προστασίας» (Π.Ε.Π.) στο παραλιακό μέτωπο σε μία, και η αναβάθμισή του Περιοχή Απόλυτης Ειδικής Προστασίας, προκειμένου η νέα που θα προκύψει να καλύπτει αδιάσπαστο, χωρίς κενά, ολόκληρο το παραλιακό μέτωπο με αποκλειστικό σκοπό την προστασία του πράσινου χαρακτήρα της περιοχής χωρίς νέες κατασκευές

6. Η δρομολογηθείσα κατασκευή του Αλιευτικού Καταφυγίου θα επιδεινώσει και θα υποβαθμίσει δραματικά την ήδη επιβαρυμένη και υποβαθμισμένη ακτογραμμή μεταξύ Μαρίνας και Αλιευτικού Καταφυγίου με τον εγκλωβισμό φερτών υλικών. Ως απαραίτητο συμπλήρωμα της μελέτης της χερσαίας ζώνης του Αλιευτικού Καταφυγίου, θεωρείται η εκπόνηση μελέτης προστασίας και διαμόρφωσης της συγκεκριμένης περιοχής, ως τμήμα του ενιαίου παραλιακού πάρκου.

7.Η διάσωση του διατηρητέου κτιρίου γνωστού ως «οικία Χατζηγώγου» στη συμβολή των οδών Ν. Πλαστήρα και Ερυθραίας στη Ν.Κρήνη. Είναι έργο των αρχιτεκτόνων Μαλάκη και Ζωγράφου κτίσθηκε το 1930, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα επώνυμης αρχιτεκτονικής και ανήκει στην πολιτιστική κληρονομιά του Δήμου μας.

8. Η εγκατάλειψη του κτιρίου του Νοσοκομείου «Παναγία» με την ακαλαίσθητη και ανασφαλή περίφραξη με λαμαρίνες, εγκυμονεί κίνδυνο το κτίριο να μετατραπεί σε υγειονομική «βόμβα» για τη περιοχή. Ως προς τη χρήση εμμένουμε στο χαρακτηρισμό «δομή υγείας».