Στεγνό «καθάρισμα» στις ανατιμήσεις με μόνιμες μειώσεις τιμών σχεδιάζει να εφαρμόσει το υπουργείο ανάπτυξης. Η επιχείρηση με κωδικό «καθαρές τιμές» που στοχεύει στο… σκούπισμα των παραπλανητικών προσφορών καταστρώνεται βήμα-βήμα για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Η αλήθεια είναι πως τα περίφημα «1+1» ελάχιστα βοηθούν στην καταπολέμηση της ακρίβειας ενώ δεν λείπουν οι περιπτώσεις, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα απορρυπαντικά, που οι προσφορές στοιχίζουν περισσότερο από το μεμονωμένο προϊόν.

Με την αγορά ωστόσο να έχει μάθει να λειτουργεί με αυτόν τον στρεβλό τρόπο καθώς οι προσφορές δημιουργούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού πολλές φορές, η προσπάθεια του ΥΠΑΝ μόνο εύκολη δε θα είναι. Σε κάθε περίπτωση, στόχος δεν είναι η κατάργηση των προσφορών αλλά ο περιορισμός τους για να ωφεληθεί ο καταναλωτής με ξεκάθαρες μειώσεις τιμών.

Τα «κόλπα» με τα πιστωτικά τιμολόγια

Τα διαβόητα πιστωτικά σημειώματα αποτελούν διαχρονική «συνήθεια» στο λιανεμπόριο. Νόμιμη πρακτική μεν, με αμφίβολα αποτελέσματα για την τσέπη του καταναλωτή δε. Τι είναι ένα πιστωτικό τιμολόγιο; Πιστωτικό ονομάζεται ένα τιμολόγιο με το οποίο καταγράφεται επιστροφή χρημάτων στον πελάτη ή και ποσό που θα λειτουργήσει ως πίστωση για την επόμενή του αγορά.

O προμηθευτής δηλαδή παρέχει ένα ποσοστό έκπτωσης στον πελάτη, π.χ. σούπερ μάρκετ, μηνιαίο ή ετήσιο, αν πιάσει ένα συγκεκριμένο ύψος αγορών, τζίρο, το προϊόν που του έχει πουλήσει. Ετεροχρονισμένη έκπτωση ουσιαστικά πάνω σε ήδη συμφωνημένη τιμή αγοράς προμήθειας των προϊόντων του προμηθευτή. Όμως αυτή η έκπτωση χάνεται… στο ράφι και ελάχιστες φορές περνάει στο πορτοφόλι του καταναλωτή.

Το πιστωτικό τιμολόγιο μπορεί να αφορά και προωθητικές ενέργειες τις οποίες «δεσμεύεται» να κάνει το σούπερ μάρκετ για συγκεκριμένα προϊόντα. Εφόσον αυτές γίνουν πράξη το σούπερ μάρκετ «ανταμείβεται» από τον προμηθευτή με εκπτώσεις επί του τζίρου στους κωδικούς προϊόντων που έχουν συμφωνηθεί.

Η κυβέρνηση μελετά, όχι να κόψει μαχαίρι, αλλά να συρρικνώσει τις προωθητικές ενέργειες και να στρέψει την αγορά σε «καθαρές» τιμές. Στο πλαίσιο αυτό, μέσα στο 2024, δεν αποκλείεται να οριστεί πλαφόν στο πιστωτικό σημείωμα ώστε το 60% έως 70% του σημειώματος να περνάει στην τελική τιμή του προϊόντος και το υπόλοιπο να είναι η προσφορά.

Το εγχείρημα, ιδιαίτερα απαιτητικό στην εφαρμογή του επιχειρεί να «ξεβολέψει» μεσάζοντες και πωλητές, ξεριζώνοντας συνήθειες χρόνων. Αν στεφθεί με επιτυχία η εφαρμογή του οι πολίτες θα βγουν ωφελημένοι ενώ προμηθευτές, βιομηχανία και σημεία πώλησης θα «εξορθολογίσουν» τον τρόπο λειτουργίας τους προσεγγίζοντας τα ευρωπαϊκά πρότυπα όπου οι προσφορές δεν κατέχουν κυρίαρχη θέση στα ράφια.

Οι προσφορές «ακριβότερες» από τη… μεμονωμένη ακρίβεια

Ας επιχειρήσουμε να δούμε την μεγάλη εικόνα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών Circana στο εννεάμηνο η αξία των πωλήσεων της αγοράς των καταναλωτικών προϊόντων ανήλθε στα 6,779 δισ. ευρώ έναντι 6,170 δισ. ευρώ της αντίστοιχης περσινής περιόδου, αυξημένη κατά 9,9%, εκ των οποίων 5,163 δισ. ευρώ αφορούν την κατηγορία των τροφίμων. Την ίδια χρονική περίοδο ο όγκος των πωλήσεων ενισχύθηκε κατά 1,6% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή.

Ενισχυμένες είναι και οι προωθητικές ενέργειες με το 25,1% της αξίας των πωλήσεων των ταχυκίνητων αγαθών (προϊόντα που πωλούνται γρήγορα και με σχετικά χαμηλό κόστος) να έχει γίνει υπό καθεστώς προσφοράς. Σύμφωνα με τα στοιχεία οι προωθητικές ενέργειες στο σύνολο των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 24,9%, στα είδη ατομικής υγιεινής και ομορφιάς 28,4% και στα απορρυπαντικά/ καθαριστικά κατά 25,7%.

Πρωταθλητές των ανατιμήσεων στο εννεάμηνο αναδεικνύονται τα απορρυπαντικά και καθαριστικά, δηλαδή εκεί που κυριαρχούν οι προσφορές(!), με τις αυξήσεις τιμών να φτάνουν το 12,7%. Ακολουθούν τα γαλακτοκομικά και τα υλικά μαγειρικής με αυξήσεις τιμών 10,2%, τα σνακς με αυξήσεις τιμών 9,1% και τα κατεψυγμένα τρόφιμα με αυξήσεις τιμών 9%.

Πληθωρισμός, «ευγενική χορηγία» εταιρικών κερδών

Βάσει έρευνας της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων, οι πραγματικοί μισθοί στην Ελλάδα μειώθηκαν κατά -0,2% αλλά τα πραγματικά κέρδη αυξήθηκαν κατά 5,9% και στη χειρότερη θέση βρίσκονται μόνο η Σλοβακία (-1,1% η μείωση των μισθών, +8% αύξηση κερδών) και η Ρουμανία (-0,2% η... μείωση των μισθών και +7% για τα κέρδη). 

Οι δραματικότερες μειώσεις στους πραγματικούς μισθούς σημειώθηκαν στην Τσεχία (-5%) και στην Ιταλία (-2%), όπου και εκεί τα κέρδη αυξήθηκαν σε πραγματικούς όρους, αναδεικνύοντας την αποτυχία των Ευρωπαίων πολιτικών να φρενάρουν την ακρίβεια βασικών προϊόντων. Σε επίπεδο ευρωζώνης η σχέση μείωσης μισθών/αύξησης κερδών είναι 0,2 προς 1,9.

Πάνω από το 50% της ανόδου των τιμών στην Ελλάδα ,οφείλεται και θα συνεχίσει να οφείλεται για τα επόμενα δύο χρόνια στα εταιρικά κέρδη ενώ η υπόλοιπη επίπτωση της περιόδου 2023-2025 εντοπίζεται σε άλλους παράγοντες όπως είναι το κόστος εργασίας που αποτελεί το νούμερο δύο παράγοντα. Μάλιστα στην περίπτωση της Ελλάδας η συνεισφορά του κόστους εργασίας στον πληθωρισμό είναι και από τις μικρότερες στην Ευρώπη.

Σε αυτό το γκρίζο φόντο, το 90% των εργαζομένων έχει μειώσει την κατανάλωση βασικών αγαθών εξαιτίας της ακρίβειας, όπως σημείωνε στις αρχές Νοεμβρίου έρευνα της ΓΣΕΕ.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 26.11.2023