Σμύρνη, Σεπτέμβριος του 1922. Ένας Αμερικανός πολίτης ναυλώνει το πλοίο Mimosa που θα μεταφέρει δύο χιλιάδες Έλληνες της Μικράς Ασίας στον Πειραιά. Έχοντας μόλις γλιτώσει από τις φλόγες στην προκυμαία, τρεις θεατρίνοι, πάνω σε ένα κατάστρωμα κρατούν συντροφιά στο πλήθος μέχρι να φτάσει απέναντι. 

Σχοινοβατώντας πάνω στη λεπτή γραμμή όπου τα όρια του τραγικού και του κωμικού διαπλέκονται οι ήρωες σκέφτονται δυνατά, παίζουν μουσική, χορεύουν, τραγουδούν, αναζητούν απαντήσεις για τη ζωή, το θάνατο, όπως μόνο τα ρεμάλια οι θεατρίνοι μπορούν.

Αυτή είναι και η υπόθεση του έργου «Περιοδεύων Θίασος» που έγραψε και σκηνοθετεί η βραβευμένη ηθοποιός Ελεάνα Γεωργούλη. Η παράσταση που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του ΥΠΠΟΑ «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός», αλλά και στο θέατρο ΕΛΕΡ της Αθήνας ταξιδεύει τώρα για τη Θεσσαλονίκη.

Ένας έντονος βίος

Το έργο είναι προϊόν της ζεύξης της μυθοπλασίας με το ντοκουμέντο, κάτι που συνηθίζει η δημιουργός του. 

«Αυτό το ταξίδι ξεκίνησε όταν ήρθα αντιμέτωπη με το αρχείο της γιαγιάς μου η οποία ήταν αγωνίστρια της Εθνικής Αντίστασης, είχε εξοριστεί, υπήρξε πολιτική κρατούμενη, είχε βασανιστεί, είχε καταδικαστεί έξι φορές σε θάνατο και γλίτωσε. Είχε δηλαδή έναν βίο πολύ έντονο. Οπότε αποφάσισα να μετουσιώσω όλα αυτά τα απίστευτα ντοκουμέντα σε ένα πρωτότυπο θεατρικό έργο. 

Στη συνέχεια η έρευνα αυτή άνοιξε σε πάρα πολλά μέτωπα. Ο ‘Περιοδεύων Θίασος’ είναι το τέταρτο θεατρικό έργο που γράφω. Κάθε φορά το ερώτημα είναι πως συνομιλούν οι αληθινές ιστορίες και μαρτυρίες γύρω από το εκάστοτε ζήτημα με το εργαλείο της μυθοπλασίας και πως αυτή η συνάντηση γεννά πρωτότυπη δραματουργία», λέει στο makthes.gr η Ελεάνα Γεωργούλη.

ΕΛΕΑΝΑ ΓΕΩΡΓΟΥΛΗ

Η έμπνευση του «Περιοδεύοντα Θιάσου» ήρθε όταν εκείνη μελετούσε το αρχείο της γιαγιάς της από τις γυναικείες φυλακές Αβέρωφ, όπου ήταν πολιτική κρατούμενη. 

«Εκεί, ενώ οι περισσότερες από τις γυναίκες ήταν μελλοθάνατες, είχαν θεατρική ομάδα και χορωδία και έκαναν νούμερα επιθεώρησης. Πολλές γυναίκες εκεί, που ήταν φίλες της γιαγιάς μου και ήταν ηθοποιοί (π.χ. Ολυμπία Παπαδούκα, Καλή Καλό, Μαλαίνα Ανουσάκη), είχαν παίξει και σε μπουλούκια την περίοδο του Θεάτρου στο Βουνό. Βλέποντας αυτές τις σκηνές με σόκαρε πώς γυναίκες που ήταν αντιμέτωπες με τον θάνατο, μπορούσαν με τόσο φως και τόσο χιούμορ τρομερό και τολμηρό να μιλήσουν για αυτό που συνέβαινε τότε μέσα στις φυλακές», τονίζει η σκηνοθέτης.

Οπότε φέτος, μιας και έκλεινε ένας αιώνας από τη Μικρασιατική Καταστροφή, άρχισε να μελετά και να ερευνά το κομμάτι αυτό της ιστορίας. 

«Γεννήθηκε πολύ έντονα μέσα μου αυτή η σύνδεση. Τι κι αν ακούγαμε ξανά αυτή την ιστορία ειπωμένη με έναν διαφορετικό τρόπο που να αποστασιοποιείται από το πιο κυρίαρχο εθνικό αφήγημα μέσα από μια διάθεση σκωπτική και αποδομητική, μέσα από ένα μπουλούκι;», αναρωτιέται η Ελεάνα Γεωργούλη.

«Χωρίς να σταθούμε στο βάρος και στο αδιέξοδο»

Έτσι, δημιούργησε ένα έργο όπου η μυθοπλασία συναντά το ντοκουμέντο σε μια σκοτεινή κωμωδία πάνω στις πολλαπλές περιπέτειες του Εθνικού Διχασμού και της Μικρασιατικής Καταστροφής. 

«Στον τρόπο δουλειάς μου με ενδιαφέρει πάρα πολύ η συνομιλία της μουσικότητας, της πολύ έντονης σωματικότητας και του πρωτότυπου κειμένου. Η παράστασή εκδιπλώνεται στους τρεις αυτούς άξονες. Με τα παιδιά περάσαμε ένα διάστημα σμιλέματος πάνω στο training και τη μεθοδολογία που δουλεύω, ώστε να συναντηθούμε και να αποκτήσουμε μια κοινή γλώσσα. Έπειτα ενορχηστρώνονται τα δραματουργικά και δημιουργικά ζητούμενα και μπαίνουν οι ηθοποιοί σε αυτή τη λειτουργία και μέσα από αυτό αρχίζει και παράγεται το υλικό μας. Οι ηθοποιοί είναι και μουσικοί. Η Μαρία Φλωράτου παίζει κοντραμπάσο, ο Γεράσιμος Γεννατάς κλαρινέτο και ο Γιάννης Ασκάρογλου κρουστά, ενώ τις πρωτότυπες μουσικές έγραψε ο Θάνος Κοσμίδης».

Τι θεωρεί πιο γοητευτικό στην παράσταση; 

«Το ενδιαφέρον σε αυτή τη δουλειά είναι το πώς μπορούμε να κρατήσουμε τη μνήμη ζωντανή, αλλά και μια ιστορία που με έναν τρόπο αφορά όλους γιατί είναι η ιστορία μας σε εθνικό επίπεδο. Όλο αυτό χωρίς να σταθούμε στο βάρος και στο αδιέξοδο, αλλά δημιουργώντας φυγές για μια κριτική σκέψη και ένα φως που πάει μπροστά. Με πολύ χιούμορ, με πολύ σαρκασμό με πολλή τόλμη αλλά και πολύ ανοιχτωσιά και ελευθεροστομία», απαντά.

Βραβευμένη ηθοποιός η ίδια είχε από πολύ νωρίς το «σαράκι» της σκηνοθεσίας και της συγγραφής. 

«Είχα την τύχη και την ευκαιρία να αναμετρηθώ από πολύ μικρή ηλικία με μεγάλους ρόλους, σπουδαία κείμενα και μεγάλους αριθμούς παραστάσεων, οπότε ατσαλώθηκα πάρα πολύ σε αυτό. Επίσης, για πάρα πολλά χρόνια ήμουν μέλος της ομάδας ‘Σημείο Μηδέν’ όπου κάναμε μια δουλειά συλλογική με την έννοια ότι ο ηθοποιός έχει τη θέση του δημιουργού και δεν είναι ένα εκτελεστικό όργανο που υπόκειται σε μια διαδικασία ενός ιεραρχημένου θεάτρου, αλλά ενός θεάτρου ερευνητικού όπου ο ηθοποιός απαιτείται να μελετήσει, να ερευνήσει, να εξελίξει τα εργαλεία του. Έτσι, με πολύ φυσικό τρόπο ήρθε αυτό στη συγγραφή και στη σκηνοθεσία», καταλήγει.

Η παράσταση θα παρουσιαστεί στις 27-29 Ιανουαρίου στο θέατρο Αμαλία.