Αν για τους περισσότερους η αστική συγκοινωνία στη Θεσσαλονίκη είναι συνώνυμο της ταλαιπωρίας, για μία ομάδα νέων ανθρώπων είναι... το χόμπι τους. Ξέρουν κάθε τύπο λεωφορείου, ξεχωρίζουν αν έχει έρθει από το Βερολίνο, το Άμστερνταμ ή τη Λειψία, και φυσικά γνωρίζουν απ’ έξω και ανακατωτά τις προβληματικές γραμμές.

Η «τρέλα» της παρατήρησης των λεωφορείων, και της ανταλλαγής γνώσεων γύρω από αυτά, είναι διεθνής και έχει όνομα: bus spotting. Αυτό βέβαια σε πόλεις που έχουν λεωφορεία. Οι Θεσσαλονικείς bus spotters της ομάδας ThessΤrans.com κυρίως παρατηρούν και καταγράφουν προβλήματα γύρω από τα λεωφορεία, και δημιουργούν πολυμέσα σχετικά με τα λεωφορεία.

Οι οδηγοί κάνουν λειτούργημα

Μιλήσαμε με δύο από τα μέλη της ομάδας, τον Άγγελο Κυριακίδη και τον Παύλο Σεργιάννη. Και οι δύο σπουδάζουν μηχανολόγοι μηχανικοί, στο ΑΠΘ και το ΔΙΠΑΕ. O Παύλος άρχισε να χρησιμοποιεί λεωφορεία όταν πήγε στο γυμνάσιο. «Ήταν μία καθημερινή τρέλα την ώρα αιχμής, αλλά εμένα μου έδινε μία αίσθηση ανεξαρτησίας» λέει. Ο Άγγελος λατρεύει τα λεωφορεία από μηχανολογικής άποψης, γιατί «είναι ο κυρίαρχος του δρόμου». 

Ο ενθουσιασμός τους για τα λεωφορεία είναι τέτοιος που κάποτε θέλουν να γίνουν οδηγοί λεωφορείων και γι’ αυτό έβγαλαν επαγγελματικό δίπλωμα. «Είναι ένα λειτούργημα. Προσφέρεις πολύ σημαντική υπηρεσία στην πόλη, μετακινείς όλο τον κόσμο. Χωρίς αστικά θα παραλύσει όλη η πόλη» λέει ο Παύλος, ενώ ο Άγγελος στηλιτεύει τη συμπεριφορά των οδηγών ΙΧ, που παρκάρουν σε στροφές και μπαίνουν στο λεωφορειόδρομο, γιατί νοιάζονται μόνο για τη βολή τους, χωρίς να σκέφτονται πόσο δυσκολεύουν τους οδηγούς λεωφορείων και πόσο καθυστερούν το επιβατικό κοινό.

«Δεν κατάλαβα ποτέ γιατί αφαίρεσαν τα κολονάκια από τη Λεωφόρο Στρατού και τη Μητροπόλεως, ήταν πολύ χρήσιμα. Τώρα παρκάρουν, σου λένε ‘για πέντε λεπτά αδερφέ’ και ταλαιπωρούμαστε όλοι οι υπόλοιποι» λέει ο Άγγελος.

«Μία φορά ήμουν μέσα στο 24 και εκεί στον Κέδρινο Λόφο ο δρόμος γίνεται μία λωρίδα γιατί παρκάρουν όπως να ’ναι για να πάνε για ποτό. Ίδρωσα και μόνο που έβλεπα τον οδηγό να προσπαθεί να περάσει» συμπληρώνει ο Παύλος.

Προβληματικά σημεία και γραμμές

Από τα πιο προβληματικά σημεία για τους οδηγούς θεωρούν ότι είναι το τμήμα από την πλατεία Αριστοτέλους μέχρι Βενιζέλου, ο Βαρδάρης -«εκεί γίνεται το μεγάλο μπάχαλο»- αλλά και εντός του σιδηροδρομικού σταθμού, όπου το οδόστρωμα είναι σε κακή κατάσταση. Στην οδό Λαμπράκη πολλές φορές το λεωφορείο περνά με το ζόρι από τα διπλοπαρκαρισμένα, και στα δυτικά πρόβλημα υπάρχει προς πλατεία Επταλόφου. Ζητήσαμε από τους δύο bus spotters να εντοπίσουν τις πιο προβληματικές γραμμές:

32 Παίρνει πολύ κόσμο, τα οχήματα είναι προβληματικά και ελάχιστα.

2Κ, 3Κ Έπρεπε να έχουν 17 οχήματα η κάθε μία γραμμή, υπάρχουν μέρες που βγαίνουν 10.

15, 16 Αναλόγως αν στείλουν μεγάλο ή μικρό λεωφορείο αλλάζει η διαδρομή.

23 Χρειάζονται μικρά λεωφορεία για να κινηθούν στα στενά. Όμως υπάρχουν ελάχιστα πλέον.

22 Υπάρχουν 3 λεωφορεία που για πολύ καιρό ήταν χαλασμένα. Τώρα κυκλοφορεί ένα ή... κανένα.

24 Περνά πολύ σπάνια, κάθε 30-50 λεπτά.

«Τα δρομολόγια είναι καλά σχεδιασμένα;» τους ρωτώ. «Για 20-30 χρόνια πριν ναι. Αλλά στο μεταξύ άλλαξαν τα δεδομένα. Δεν έχει λεωφορείο έξω από τη Θέρμη που έχει μεγάλη οικιστική ανάπτυξη, στη Νέα Πολιτεία το σκέφτονται… εδώ και πολλά χρόνια. Η γραμμή 87 σχεδιάστηκε το 2003. Έκτοτε έχουν χτιστεί πολλά σπίτια στα Βασιλικά αλλά η συχνότητα είναι ίδια, λεωφορείο έχει κάθε 1,5-2 ώρες» λένε.

Άλλα προβλήματα που εντοπίζουν είναι η έλλειψη κάθετων γραμμών, εκτός από το 30 το 18 και το 1, η έλλειψη διαδημοτικών συνδέσεων, με εξαίρεση το 32Ν που έχει δρομολόγια 3 και η γραμμή 4, που περνά κάθε δύο ώρες και συνδέει Καλαμαριά με Χαριλάου.

«Αυτό το λεωφορείο σε πόση ώρα λέτε να φύγει;», τους ρωτώ όσο μιλάμε, τεστάροντας τις γνώσεις τους. «Άγνωστο! Κάποτε η τηλεματική της Θεσσαλονίκης είχε βραβευτεί, αλλά την κατάντησαν ανεπαρκή. Καταρχάς, δεν λειτουργεί σε όλα τα λεωφορεία» μου λένε. «Η τηλεματική δεν ενημερώνει το κοινό για τις αλλαγές στη διαδρομή, όταν π.χ. έχει αγώνες ποδοσφαίρου, ή όταν πάει μεγάλο λεωφορείο αντί για μικρό σε περιοχές όπως η Ευαγγελίστρια».

Ο ΟΑΣΘ τα έχει 500;

«Ο ΟΑΣΘ γίνεται 65 ετών και τα έχει 500» λέει η σχετική καμπάνια του οργανισμού, μόνο οι αριθμοί που δεν συμφωνούν με την πραγματικότητα που βιώνουν οι επιβάτες. «Τελικά τι πάει στραβά;» τους ρωτάμε. 

«Το 500 είναι με αστερίσκο. Ο ΟΣΕΘ (δηλαδή ο ΟΑΣΘ και τα 4 ΚΤΕΛ) εξυπηρετεί με 500 λεωφορεία την πόλη, όχι ο ΟΑΣΘ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι οδηγοί. Έχουν λεωφορεία στα αμαξοστάσια και κάθονται γιατί λείπουν οδηγοί. Από το 2011 έχουν να γίνουν προσλήψεις στον ΟΑΣΘ, ενώ έχουμε συνταξιοδοτήσεις και μετακινήσεις. Δεν λείπουν μόνο οδηγοί αλλά και τεχνικοί για τη συντήρηση των λεωφορείων, για αυτό βλέπουμε και την ελλιπή συντήρηση που είναι εμφανής σε όλους μας».

Όσο μιλάμε, μου λένε τα χαρακτηριστικά των λεωφορείων που περνούν από μπροστά μας. «Ξέρουμε σχεδόν κάθε λεωφορείο και πού ήταν πριν» εξηγούν. «Αυτό, για παράδειγμα, είναι από το Ρότερνταμ, έχει πράσινο χρώμα με κόκκινες καρέκλες».

«Και για τα λεωφορεία της Λειψίας τι έχετε να πείτε;» τους ρωτώ. «Μεγάλη επιτυχία» απαντούν ειρωνικά, χρησιμοποιώντας τον χαρακτηρισμό «σαπάκια». «Τα πήραμε 11.000 ευρώ το όχημα, δεν έχουν κλιματισμό, δεν μπορεί να τον ‘σηκώσει’ ο κινητήρας τους. Δεν μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε ούτε για ανταλλακτικά, γιατί δεν υπάρχουν άλλα λεωφορεία ίδιου τύπου».

Όσο για τα λεωφορεία που αγοράστηκαν με leasing, όπως λεν κάποια είναι πιο παλιά κι από ορισμένα του ΟΑΣΘ, και με το μηνιαίο μίσθωμα των 3.000 ευρώ η απόσβεση για τον ιδιώτη έρχεται μέσα σε μερικούς μήνες. «Η τάση του leasing είναι πανευρωπαϊκή το εφαρμόζουν στο Βερολίνο, όμως εκεί φέρνουν καινούρια και εμείς πήραμε όλο το Βερολίνο» μου λέει ο Παύλος και μου δείχνει ένα βερολινέζικο λεωφορείο, που το ξεχώρισε από τα χρώματα.

Νέα λεωφορεία θα έρθουν με τον διαγωνισμό που όμως προκηρύχθηκε στα τέλη του 2021 και ακόμη δεν έχει προχωρήσει. Ο Παύλος και ο Άγγελος προβλέπουν ότι η Θεσσαλονίκη θα πάρει τελικά ηλεκτρικά λεωφορεία που θα κυκλοφορήσουν 7-10 χρόνια και μετά θα παροπλιστούν, γιατί το κόστος αλλαγής της μπαταρίες είναι πολύ υψηλό.

«Μας βλέπουν λίγο σαν τρελάρες»

Το 2015, μαθητής γυμνασίου ακόμη, ο Παύλος Σεργιάννης τράβηξε το πρώτο του βίντεο με λεωφορεία. Είχε διαβάσει για την τάση του bus spotting στο εξωτερικό και στην Αθήνα, και με δεδομένη την αγάπη του για τα μεγάλα οχήματα, σκέφτηκε «γιατί όχι και εδώ; Σταδιακά βρήκε και άλλους που είχαν την ίδια αγάπη και δημιουργήθηκε η ομάδα Thess Trans, ενώ μέσα στην καραντίνα προέκυψε και το site www.thesstrans.com.

Πώς βλέπουν οι φίλοι τους αυτό το περίεργο χόμπι; «Μας βλέπουν λίγο για τρελάρες, αλλά ο καθένας έχει το χόμπι του, άλλος την αναρρίχηση, άλλος τη μουσική, εμείς έχουμε τα λεωφορεία» λένε τα δύο μέλη της ομάδας.

«Ενοχλεί τον κόσμο να τραβάτε βίντεο;» τους ρωτώ. «Ποτέ δεν είχα πρόβλημα με τον κόσμο, και φυσικά πάντα κάλυπτα πρόσωπα. Πλέον επικεντρώνομαι στις εξωτερικές λήψεις. Πρόβλημα αντιμετώπισα με ορισμένους οδηγούς και σταθμάρχες, γιατί τραβούσα υλικό στο δρόμο και ενοχλούνται αναίτια» απαντά ο Παύλος.

Στο λεωφορείο μπορεί ένας παρατηρητής να σχηματίσει μια εικόνα για την κοινωνία. Πώς είναι το κλίμα μέσα στο λεωφορείο; «Κυρίως βλέπουμε φοιτητές και ηλικιωμένους. Βλέπουμε γυναίκες γύρω στα 30-40 αλλά σπάνια άνδρες, αυτοί μάλλον παίρνουν τα αυτοκίνητα τους» λέει ο Άγγελος. «Ο κόσμος γκρινιάζει για το παραμικρό. Ο συνεπιβάτης είναι ο εύκολος σάκος του μποξ, για να βγάλεις τα νεύρα σου, γιατί δεν θα τον ξαναδείς. Σπάνια θα ακούσεις κάτι ευχάριστο σε συζήτηση. Λίγες φορές βλέπω παρέες να μιλάνε μεταξύ τους».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 06.11.2022