Το μπλεγμένο κουβάρι του ψηφιακού μετασχηματισμού του ΟΑΣΘ επιχειρούν να ξεμπλέξουν εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο οι αρμόδιοι, χωρίς προς το παρόν επιτυχία. Πρόκειται για τον πολυσυζητημένο διαγωνισμό, προϋπολογισμού 39 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ) που είχε ξεκινήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και ολοκλήρωσε η σημερινή, ο οποίος αφορά τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό του ΟΑΣΘ. Και παρότι ο διαγωνισμός ολοκληρώθηκε και η σχετική σύμβαση με την ανάδοχο κοινοπραξία υπογράφηκε τον Φεβρουάριο του 2021 με προθεσμία ολοκλήρωσης του έργου τους δώδεκα μήνες, εντούτοις, έως και σήμερα δεν έχει γίνει το παραμικρό.

Η υπόθεση έχει απασχολήσει επανειλημμένως αρμόδια κυβερνητικά στελέχη καθώς και τους συγκοινωνιακούς φορείς της Θεσσαλονίκης (ΟΑΣΘ, ΟΣΕΘ), χωρίς ωστόσο μέχρι στιγμής να έχει βρεθεί τρόπος ώστε το έργο να υλοποιηθεί. Η τελευταία σύσκεψη με αυτό ως μοναδικό θέμα, πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη στα γραφεία του ΟΑΣΘ. Συμμετείχαν, εκ μέρους του ΟΑΣΘ ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος Κώστας Ταγγίρης, πλαισιωμένος από τρία ακόμη στελέχη του Οργανισμού, εκ μέρους του ΟΣΕΘ ο διευθύνων σύμβουλος Γιάννης Τόσκας μαζί με δύο συνεργάτες του καθώς και εκπρόσωποι της αναδόχου κοινοπραξίας. Είχαν προηγηθεί άλλες, τουλάχιστον δύο συσκέψεις, στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών στην Αθήνα, για το ίδιο θέμα οι οποίες αποδείχθηκαν άκαρπες.

Τα εμπόδια

Τα εμπόδια τα οποία δυσχεραίνουν την υλοποίηση του έργου είναι πολλά και σοβαρά γι’ αυτό και προς το παρόν, αποδεικνύονται αξεπέραστα. Είναι σύνθετα, πολιτικής, νομικής, τεχνικής και οικονομικής φύσεως.

1. Σε πολιτικό επίπεδο, όταν ο διαγωνισμός βγήκε στον αέρα από την προηγούμενη κυβέρνηση και συγκεκριμένα από το τότε υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής Νίκο Παππά (ενόσω πρόεδρος στον ΟΑΣΘ ήταν ο πατέρας του, Στέλιος Παππάς), στελέχη της Νέας Δημοκρατίας τον κατήγγειλαν ως «σκανδαλώδη», εκδίδοντας ανακοινώσεις και καταθέτοντας και σχετικές ερωτήσεις στη Βουλή. Στη συνέχεια όμως, όταν η ΝΔ έγινε κυβέρνηση, ολοκλήρωσε το διαγωνισμό, δια του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (Κοινωνία της Πληροφορίας). Πληροφορίες θέλουν το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών να τηρεί κάποιες αποστάσεις από το συγκεκριμένο έργο, ωστόσο, το Μέγαρο Μαξίμου έχει διαφορετική γνώμη και επιθυμεί την ολοκλήρωσή του.

2. Η σύμβαση παραχώρησης η οποία υπογράφηκε τον Φεβρουάριο του 2021 παρουσιάζει σημαντικά νομικά κωλύματα. Ένα εξ αυτών είναι ότι, ενώ στη διακήρυξη του διαγωνισμού, ως ψηφιακά μετασχηματιζόμενος φορέας στον οποίο θα εγκαθίστατο και ο νέος τεχνολογικός εξοπλισμός εμφανιζόταν η εταιρεία «Αστικές Συγκοινωνίες Θεσσαλονίκης», θυγατρική του ΟΣΕΘ, η οποία είχε συσταθεί με το νόμο Σπίρτζη περί κρατικοποίησης του ΟΑΣΘ, στη σύμβαση τη θέση της πήρε ο ΟΑΣΘ καθώς, στο μεταξύ, η ΑΣΥΘ καταργήθηκε πριν καν συσταθεί, από τη σημερινή κυβέρνηση, τον Νοέμβριο του 2019. Η υποκατάσταση αυτή θεωρείται από ορισμένους ως «μη σύννομη».

3. Η υποκατάσταση της ΑΣΥΘ από τον υπό εκκαθάριση ΟΑΣΘ, πέρα από τα όποια νομικά ζητήματα, δημιούργησε και τεχνικής φύσεως προβλήματα. Η ΑΣΥΘ, ως νεοσύστατος Οργανισμός, είχε ανάγκη από ένα νέο ψηφιακό περιβάλλον, καθώς και από εξοπλισμό, σε αντίθεση με τον ΟΑΣΘ ο οποίος διαθέτει ήδη πολλά απ’ αυτά. Αυτό έχει ως συνέπεια, αρκετά απ’ όσα προβλέπονται προς υλοποίηση στη σύμβαση παραχώρησης (ψηφιακές λειτουργίες, εξοπλισμός κ.λπ.), να υπάρχουν ήδη στον ΟΑΣΘ, άρα να θεωρούνται εντελώς περιττά.

4. Όλα τα ανωτέρω έχουν ως συνέπεια να αμφισβητείται το ύψος του προϋπολογισμού του έργου καθώς, μέρος του συμβασιοποιημένου έργου δεν θα χρειαστεί να υλοποιηθεί. Πέραν αυτού, ακόμη και στη φάση της προκήρυξης του διαγωνισμού από την προηγούμενη κυβέρνηση, υπήρξαν φωνές που έκαναν λόγο για «σημαντικές και αδικαιολόγητες υπερκοστολογήσεις».

Οι συνεχείς παρατάσεις

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, ενώ το έργο επρόκειτο να παραδοθεί στις 7 Μαρτίου 2022, αυτό δεν έχει καν ξεκινήσει. Έτσι, η ανάδοχος κοινοπραξία αιτήθηκε και έλαβε ήδη τέσσερις παρατάσεις, με την τελευταία να έχει καταληκτική ημερομηνία στις 8 Σεπτεμβρίου 2023.

Σύμφωνα με αρμόδια πηγή στη σύσκεψη της περασμένης Τετάρτης στη Θεσσαλονίκη επικράτησε θετική διάθεση να ξεπεραστούν τα προβλήματα, σε ένα πνεύμα «να δώσουμε μια τελευταία ευκαιρία, μπας και καταφέρουμε να υλοποιήσουμε το έργο». Το νέο στοιχείο, σύμφωνα με την ίδια πηγή, είναι ότι αυτή τη φορά υπάρχει διάθεση συνεργασίας από τον ΟΑΣΘ ο οποίος, επί προηγούμενης διοίκησης υπό τον Γιώργο Σκόδρα, προέβαλε πολλές αντιρρήσεις για την υλοποίηση του έργου. Σύμφωνα, μάλιστα, με πληροφορίες, αυτός ήταν ένας από τους λόγους που αντικαταστάθηκε ο κ. Σκόδρας πριν από περίπου έναν μήνα.

Τι συμφωνήθηκε

Όπως εξήγησε στη «ΜτΚ» αρμόδια πηγή, «στη σύσκεψη συμφωνήθηκε όλοι οι εμπλεκόμενοι, δηλαδή, ΟΑΣΘ, ΟΣΕΘ και ανάδοχος, να υπογράψουν ένα ‘μνημόνιο κατανόησης’ στο οποίο να αποσαφηνίζονται τα γκρίζα σημεία της υπόθεσης». Αυτά αφορούν:

α. Την αναζήτηση του τρόπου με τον οποίο θα νομιμοποιηθεί η υποκατάσταση της ΑΣΥΘ από τον ΟΑΣΘ. Με βάση τη σύμβαση, κύριος του έργου είναι ο ΟΣΕΘ ο οποίος μπορούσε να εκχωρήσει ψηφιακές λειτουργίες και εξοπλισμό στην ΑΣΥΘ καθώς ήταν θυγατρική του, αλλά με τον ΟΑΣΘ δεν έχει καμία λειτουργική ή άλλη σχέση.

β. Τι θα γίνει με το κομμάτι εκείνο του έργου και του εξοπλισμού, ανάλογα των οποίων διαθέτει ήδη ο ΟΑΣΘ. Επ’ αυτού οι λύσεις οι οποίες προτάθηκαν ήταν δύο: είτε να μειωθεί ο προϋπολογισμός, κατ’ αντιστοιχία του έργου που θα απομειωθεί, είτε θα αυξηθούν κάποιες προβλεπόμενες ποσότητες (κατά βάση σε εξοπλισμό) ώστε να καλυφθεί η διαφορά.

γ. Το ηλεκτρονικό εισιτήριο. Εδώ υπάρχουν δύο προβλήματα: το πρώτο έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο ΟΑΣΘ είχε ήδη ετοιμάσει ηλεκτρονικό εισιτήριο το οποίο, μάλιστα, είχε επιδειχθεί στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη πριν από έναν χρόνο, στην 85η ΔΕΘ, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε επειδή εκκρεμούσε η υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου. Το δεύτερο πρόβλημα αφορά τη διαλειτουργικότητα του όποιου ηλεκτρονικού εισιτηρίου του ΟΑΣΘ με το αντίστοιχο του μετρό, ένα σημαντικό θέμα που επίσης απασχολεί το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, αλλά παραμένει σε εκκρεμότητα.

Έχοντας τα ανωτέρω ως μπούσουλα, στη σύσκεψη της Τρίτης συμφωνήθηκε η συγκρότηση επιτροπής η οποία θα προχωρήσει στην εκπόνηση του «μνημονίου κατανόησης» εντός των επόμενων εβδομάδων.