Οι ηγέτες της ΕΕ συνεδριάζουν σήμερα και αύριο Παρασκευή στις Βρυξέλλες για να προσπαθήσουν να ξεπεράσουν τις διαφωνίες τους και να καταλήξουν επιτέλους σε κοινή αντίδραση στην ανάφλεξη της τιμής της ενέργειας, που προκαλεί πλέον κοινωνικό αναβρασμό.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία προκάλεσαν ραγδαία άνοδο των τιμών του πετρελαίου, του αερίου, του ηλεκτρισμού. Μολαταύτα, από τον Φεβρουάριο, η Ευρώπη αντιδρά με βραδύτητα, καθώς τη βαραίνουν οι αποκλίσεις των συμφερόντων των χωρών μελών της.

Το ζήτημα όμως έχει προσλάβει πλέον διαστάσεις κρίσης.

Χιλιάδες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις φοβούνται για την ίδια την επιβίωσή τους, καθώς είναι αντιμέτωπες με τον ανταγωνισμό από τις ΗΠΑ και την Ασία, όπου οι τιμές παρέμειναν πιο συγκρατημένες. Στη Γερμανία και στη Γαλλία, χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν τελευταία στους δρόμους για να διαδηλώσουν εναντίον του κύματος ακρίβειας.

Διπλωμάτες αναμένουν πολύ μακρές συνομιλίες ανάμεσα στους 27 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων.

Η ισπανίδα υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Τερέσα Ριμπέρα επέκρινε ανοικτά την δουλειά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο Γαλλικό Πρακτορείο.

«Οι προτάσεις είναι ακόμη λιγάκι άτολμες: συνεχίζουν να λείπουν συγκεκριμένα μέτρα για τη μεγάλη πλειονότητα των ζητημάτων. Γίνεται αληθινή προσπάθεια εδώ κι έναν χρόνο (...) αλλά είναι αποκαρδιωτικό το να βλέπεις το πόσο αργή και κοπιώδης είναι η αντίδραση της Ευρώπης στην πρόκληση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε», δήλωσε.

Στην προηγούμενη σύνοδο κορυφής, στην Πράγα, στις αρχές Οκτωβρίου, αρκετοί ηγέτες καταφέρονταν εναντίον της γερμανίδας προέδρου της Κομισιόν, της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν. Ο επικεφαλής της πολωνικής κυβέρνησης Ματέους Μοραβιέτσκι έφθασε στο σημείο να την κατηγορήσει ανοικτά πως κόπτεται μόνο για τα γερμανικά συμφέροντα.

«Επτά μήνες καθυστέρησης μας έφεραν ύφεση», διαπίστωνε από τη δική του πλευρά ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι.

Ωστόσο, στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει ανατεθεί πολύ δύσκολη αποστολή, να ξεπεράσει τις διαφορές των 27, με καθεμία χώρα να έχει δικό της ενεργειακό μείγμα, άλλες να βασίζονται στην πυρηνική ενέργεια και άλλες σε εργοστάσια που καίνε αέριο -ή ακόμη και άνθρακα- για να παράγουν ηλεκτρισμό.

Οι αντιλογίες συνεχίζονται για το ζήτημα της ενδεχόμενης επιβολής πλαφόν στην τιμή του αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας. Μέτρο αυτής της φύσης εφαρμόζεται ήδη στην Ισπανία και στην Πορτογαλία· επέτρεψε να πέσουν οι τιμές.

«Να κινηθούμε ταχύτερα»

Αρκετές χώρες, ανάμεσά τους και η Γαλλία, αξιώνουν να επεκταθεί ο μηχανισμός αυτός, ο λεγόμενος «ιβηρικός», στην κλίμακα όλης της ΕΕ.

Ωστόσο η Γερμανία εναντιώνεται, όπως και νορδικές χώρες (Δανία, Ολλανδία...) , καθώς δεν βλέπουν με καθόλου καλό μάτι τις κρατικές επεμβάσεις στις αγορές. Το Βερολίνο θεωρεί εξάλλου πως η τεχνητή μείωση των τιμών του αερίου θα έβλαπτε τον στόχο της ενεργειακής εγκράτειας, ότι θα οδηγούσε σε μεγαλύτερες καταναλώσεις στην Ευρώπη.

Το σχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ζητεί παρ’ όλ’ αυτά από την Κομισιόν να προετοιμάσει πρόταση για τον συγκεκριμένο μηχανισμό.

«Το ιβηρικό μοντέλο αξίζει να μελετηθεί. Παραμένουν εκκρεμή ζητήματα, αλλά δεν θέλω να παραλείψω τίποτα», δήλωσε χθες Τετάρτη η κυρία φον ντερ Λάιεν.

«Είναι απαραίτητο να κινηθούμε ταχύτερα για αυτό το θέμα. Δεν πρέπει να υποχρεωνόμαστε να ζητάμε τέσσερις φορές το ίδιο πράγμα από την Κομισιόν για να λάβουμε πρόταση», έκρινε από την πλευρά της η κυρία Ριμπέρα.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπέβαλε αυτή την εβδομάδα κι άλλες προτάσεις: να οργανωθούν αγορές ποσοτήτων αερίου από κοινού, να καθιερωθούν νέοι κανόνες για να επιβάλλεται το μοίρασμα του αερίου στην Ευρώπη για να αντεπεξέρχονται οι χώρες με τις μεγαλύτερες δυσκολίες, καθώς και να προωθηθεί μεταρρύθμιση στο TTF (το ευρωπαϊκό «χρηματιστήριο αερίου»), μηχανισμό αναφοράς στις συναλλαγές των διαχειριστών.

Σημειώθηκε μεν αρκετή «πρόοδος», αλλά δεν έχει υπάρξει «συμφωνία» για θεμελιώδη ζητήματα, αναγνώρισε ευρωπαίος διπλωμάτης. «Οι προτεραιότητες διαφέρουν: η Γερμανία δίνει έμφαση στην ασφάλεια του εφοδιασμού, διότι μπορεί να αντέξει υψηλότερες τιμές, όμως πολλές άλλες χώρες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τέτοια κόστη», εξήγησε.

Πιστός στον εσκεμμένα προκλητικό του τόνο, ο ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν εκδήλωσε ανοικτά τον σκεπτικισμό του χθες το βράδυ.

«Το τελευταίο σχέδιο των Βρυξελλών για την αγορά αερίου από κοινού μου θυμίζει εκείνη τη φορά που είχαμε συμφωνήσει να αγοράσουμε εμβόλια μαζί. Αργό και δαπανηρό. Αναμένω τεράστια συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», ανέφερε ο κ. Όρμπαν μέσω Twitter.