Ιδιαίτερη είναι η σημασία της οδυνηρής επετείου της Μικρασιατικής Καταστροφής για την πόλη της Θεσσαλονίκης, μια κατεξοχήν προσφυγούπολη, η οποία μετά το 1922 και την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών, υποδέχθηκε έναν τεράστιο αριθμό προσφύγων από τη Μικρά Ασία, όπως τονίστηκε στα εγκαίνια της έκθεσης «Ξεριζωμοί, 1922-2022. Μαρτυρίες μέσα από την Τέχνη», στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ.

Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας, στον χαιρετισμό του ανέφερε ότι από τη Μικρασιατική Καταστροφή μπορούμε να διδαχθούμε από την τεράστια ενσωμάτωση των προσφύγων στο τότε ελληνικό κράτος. Πρόσθεσε ότι μετά το 1922 και την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών η κατεστραμμένη από τη Μεγάλη Πυρκαγιά του 1917 Θεσσαλονίκη υποδέχθηκε αυτό τον τεράστιο αριθμό προσφύγων από τη Μικρά Ασία- περίπου 120.000 ψυχές. Υπογράμμισε δε, ότι είναι συγκλονιστικό πως το μοτίβο του ξεριζωμού είναι ίδιο σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου σε κάθε αιώνα, σε κάθε εποχή γι αυτό οι ανθρώπινες αξίες είναι οικουμενικές και αξίζει κανείς να μάχεται γι' αυτές, όπου κι αν βρεθεί, όποτε κι αν συμβούν.

Ο πρύτανης του ΑΠΘ, καθηγητής Νικόλαος Παπαϊωάννου τόνισε, από την πλευρά του, ότι η Μικρασιατική Καταστροφή δεν σήμανε μόνο τον ξεριζωμό του Ελληνισμού από τις πατρογονικές εστίες, σηματοδότησε παράλληλα την αναγέννηση της Ελλάδας με την ενσωμάτωση πληθυσμών που διακρίνονταν για την πνευματική καλλιέργεια, την κουλτούρα και τον πολιτισμό τους. Πρόσθεσε ότι στη Θεσσαλονίκη, οι πρόσφυγες από κοινού με τους ντόπιους μεγαλούργησαν στις Τέχνες, στα Γράμματα και στις Επιστήμες.

Στην έκθεση του Τελλογλείου «Ξεριζωμοί, 1922-2022. Μαρτυρίες μέσα από την Τέχνη», η οποία τελεί υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, το θέμα προσεγγίζεται σε δύο ενότητες μέσα από εικαστικά κυρίως τεκμήρια. Η πρώτη ενότητα σχετίζεται με την περίοδο της Μικρασιατικής Καταστροφής, η δεύτερη μεταφέρει το θέμα του Ξεριζωμού έξω από τα στενά τοπικά όρια της Μ. Ασίας και Ελλάδας σε πιο κοντινούς χρόνους, στο σήμερα.

Στην πρώτη ενότητα, φιλοξενούνται έργα του Σπύρου Παπαλουκά, του Περικλή Βυζάντιου από τη μικρασιατική εκστρατεία, καθώς και φωτογραφικό υλικό του Αρχείου Στρατή Δούκα στο ΑΠΘ. Στη δεύτερη ενότητα της έκθεσης, ο ξεριζωμός ξεπερνά τα χρονικά και γεωγραφικά όρια της Μ. Ασίας και μας μεταφέρει στο σήμερα. Ο Δημήτρης Μεσσίνης καταγράφει με τον φακό του τις δραματικές συνέπειες πολεμικών συγκρούσεων και βίαιων εκτοπισμών σε Κόσοβο, Αφγανιστάν, Σεράγεβο, Ειδομένη, Λέσβο και Κω. Ο Χρήστος Αλαβέρας μεταγράφει εικόνες βίας και ξεριζωμών στο «Βαδίζοντας Ανάμεσα», μια μνημειακών διαστάσεων εικαστική σύνθεση με κάρβουνο.

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 2 Απριλίου 2023.

ΑΠΕ-ΜΠΕ