Αν ο αλγόριθμος ChatGPΤ ήταν φοιτητής ή φοιτήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), αυτή τη στιγμή θα μπορούσε να διαλαλεί ότι πέρασε με πολύ καλή βαθμολογία (8 στα 10) το απαιτητικό μάθημα της Ψηφιακής Επεξεργασίας Εικόνας στις εξετάσεις του χειμερινού εξαμήνου στο Τμήμα Πληροφορικής.

Το ChatGPT, που σε μόλις δύο μήνες από το λανσάρισμά του «κέρδισε» 100 εκατ. ενεργούς χρήστες παγκοσμίως και μαζί τον τίτλο της ταχύτερα αναπτυσσόμενης εφαρμογής στην ιστορία (το Google και το Facebook χρειάστηκαν πέντε χρόνια και το TikTok εννέα μήνες), έβγαλε τους δημιουργούς του «ασπροπρόσωπους» στο πλαίσιο σχετικού πειράματος, που πραγματοποίησε ο καθηγητής του Τμήματος Πληροφορικής, Ιωάννης Πήτας, πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδημίας Διδακτορικών Σπουδών στην Τεχνητή Νοημοσύνη (AIDA).

«Υποβάλαμε ερωτήματα στο ChatGPT και πήραμε τις απαντήσεις. Με εξαίρεση κάποιες αστοχίες, ο αλγόριθμος τα πήγε πολύ καλά. Θα τον βαθμολογούσα με 8 στα 10. Ορισμένα μάλλον εκπληκτικά ευρήματα ήταν ότι το ChatGPT μπορεί να μιμηθεί αρκετά καλά μαθηματικούς συλλογισμούς, π.χ. σε 2D συστήματα, μετασχηματισμούς z και Fourier και μιγαδικούς αριθμούς. Επίσης, μπορεί να παρουσιάσει αρκετά καλά τις ιδιότητες φυσικών φαινομένων με κάποια "συλλογιστική" -με ή χωρίς εισαγωγικά- κάτι που υπερβαίνει μια επιτυχημένη κλασική σύνθεση κειμένου. Το ChatGPT μπορεί ακόμα να παρέχει λύσεις προγραμματισμού, π.χ. για τον υπολογισμό του αριθμητικού μέσου και της εξόδου του φίλτρου κινούμενου μέσου όρου σε Python», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Πήτας.

Στο τέλος του περασμένου Ιανουαρίου, ο ίδιος αλγόριθμος, «παιδί» της αμερικανικής OpenAI, στην οποία η Microsoft γνωστοποιήθηκε ότι θα επενδύσει 10 δισ. δολ., πέρασε (έστω με χαμηλή βαθμολογία, C+) τις τελικές εξετάσεις στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, αφού απάντησε σε θέματα -συνολικά 95 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και 12 θέματα σύνθεσης- που κυμαίνονταν από το συνταγματικό δίκαιο έως τη φορολογία και τις αδικοπραξίες. Λίγο αργότερα, «σκόραρε» πάνω από 50% στις εξετάσεις για την απόκτηση ιατρικής άδειας στις ΗΠΑ (USMLE).

Κίνδυνος απονομής πτυχίων σε ανύπαρκτους φοιτητές

Μέχρι πρόσφατα, σημειώνει ο κ. Πήτας, «εφαρμογές όπως το ChatGPT θεωρούσαμε ότι μπορούν να αξιοποιηθούν κυρίως στις ανθρωπιστικές επιστήμες και την ιατρική. Μετά από αυτό το πείραμα, είδαμε ότι ο αλγόριθμος μπορεί να τα πάει πολύ καλά και σε επιστήμες που σχετίζονται με τα μαθηματικά και τη μηχανική και αυτό αναδεικνύει το σημαντικό πρόβλημα που δημιουργείται και στην εκπαίδευση. Δεν πρέπει να είμαστε τεχνοφοβικοί, αφού πρόκειται για μια χρήσιμη τεχνολογία, που αν χρησιμοποιηθεί σωστά τα κέρδη θα είναι πολύ μεγαλύτερα από τους κινδύνους και μεσομακροπρόθεσμα θα έχει πολύ θετικό αντίκτυπο στην εργασία και τις αγορές, αλλά σίγουρα χρειάζεται να ληφθούν μέτρα και μάλιστα πυροσβεστικά, υπό την έννοια ότι χρειάζεται να είναι άμεσα».

Κατά τον κ. Πήτα, το πρώτο ζήτημα που χρειάζεται να προσέξουν όλοι και όλες όσοι ασχολούνται με την εκπαίδευση είναι οι εξετάσεις και οι εργασίες: «Στα ελληνικά πανεπιστήμια, όπου οι εξετάσεις δίδονται με φυσική παρουσία και υπάρχει προσωπική επίβλεψη, το πρόβλημα δεν είναι έντονο. Αν όμως το ChatGPT είχε έρθει σε συνθήκες κορονοϊού, τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά. Το ίδιο ισχύει για τα πανεπιστήμια που δουλεύουν με τηλεκπαίδευση, καθώς πλέον δεν θα υπάρχει μόνο το θέμα της ταυτοπροσωπίας του εξεταζόμενου φοιτητή, που ήδη υφίστατο, αλλά και αυτό του περιεχομένου. Αν τέτοια Πανεπιστήμια έχουν ελαστικούς κανόνες εγγραφής και ελαστική επίβλεψη εργασιών/εξετάσεων, μπορεί να καταντήσουν να δίνουν πτυχία σε ανύπαρκτους φοιτητές. Ποιος έχει απαντήσει στα θέματα των εξετάσεων ή έχει γράψει την εργασία; Ο φοιτητής ή ο αλγόριθμος; Τα σημερινά ψηφιακά εργαλεία δεν φαίνεται να είναι εύκολο να αντιμετωπίσουν τον έλεγχο αντιγραφής, άρα χρειάζεται προσωπική εργασία του καθηγητή ή άλλου ατόμου ειδικά για τον έλεγχο της αντιγραφής, κάτι πρακτικά ανέφικτο, δεδομένου ότι οι καθηγητές σε κάθε πανεπιστήμιο είναι μερικές εκατοντάδες και οι φοιτητές και φοιτήτριες πολλές χιλιάδες. Νομίζω πως το πραγματικό θέμα είναι το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα generative DNNs (σ.σ. Δημιουργικά Βαθιά Νευρωνικά Δίκτυα) προς όφελός μας στην εκπαίδευση. Αυτό αξίζει ενδελεχή έρευνα και μπορεί να οδηγήσει σε επαναστατικές καινοτομίες στην εκπαίδευση» υπογραμμίζει.

Εφαρμογές όπως το ChatGPT ν' αποκαλύψουν τα μυστικά τους

Συστήματα όπως το ChatGPΤ, προσθέτει, πρέπει να μένουν ανοιχτά στη διεθνή επιστημονική κοινότητα ως προς τον τρόπο λειτουργίας τους, ώστε να μη χάνεται πολύτιμη φαιά ουσία στην προσπάθεια αποκωδικοποίησης των μυστικών τους, με reverse engineering (σ.σ. αντίστροφη μηχανική, τεχνική που χρησιμοποιείται ορισμένες φορές για να κατασκευαστεί ένα προϊόν αντίστοιχο αυτού που ήδη υπάρχει, αλλά δεν διαθέτουμε επαρκή στοιχεία για τον τρόπο κατασκευής). Δεν υπάρχει όμως το έννομο συμφέρον της εταιρείας που αναπτύσσει ένα τέτοιο προϊόν, να κρατήσει κρυμμένα τα μυστικά της;

«Λόγω του τεράστιου κοινωνικού τους αντίκτυπου και προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η κοινωνικοοικονομική προόδος, οι προηγμένες βασικές τεχνολογίες συστημάτων ΤΝ θα πρέπει να γίνουν ανοιχτές. Δεν είναι δυνατόν η διαχείριση ισχυρών εργαλείων όπως το ChatGPT, να μην είναι θέμα νομοθεσίας, αλλά θέμα πολιτικής που εφαρμόζει η κάθε εταιρεία. Τα δεδομένα που σχετίζονται με την ΤΝ θα πρέπει να εκδημοκρατιστούν, τουλάχιστον εν μέρει. Γι' αυτό, πρέπει να προβλεφθούν κατάλληλα ισχυρά συστήματα οικονομικής αποζημίωσης για τους πρωταθλητές της τεχνολογίας ΤΝ, ώστε να αντισταθμιστεί τυχόν απώλεια κερδών λόγω του ανοικτού χαρακτήρα του κώδικα και των δεδομένων και να διασφαλιστούν ισχυρές μελλοντικές επενδύσεις στην έρευνα και ανάπτυξη Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ)» σημειώνει.

Η μεγαλύτερη απειλή

Για την επίτευξη θετικού κονωνικού αντίκτυπου ειδικά της Δημιουργικής ΤΝ και των Μεγάλων Γλωσσικών Μοντέλων, όπως το ChatGPT, ο πρόεδρος της AIDA καταθέτει πρόσθετες προτάσεις, βασισμένες σε βασικές παραδοχές: «Κατά την άποψή μου, η μεγαλύτερη απειλή σήμερα προέρχεται από το γεγονός ότι τέτοια συστήματα ΤΝ μπορούν να εξαπατήσουν εξ αποστάσεως εξαιρετικά πολλούς απλούς πολίτες που έχουν μικρή (ή μέση) εκπαίδευση ή/και μικρή ερευνητική ικανότητα. Αυτό μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για τη δημοκρατία και οποιαδήποτε μορφή κοινωνικοοικονομικής προόδου. Άλλη μεγάλη απειλή είναι η χρήση τους σε παράνομες δραστηριότητες: η εξαπάτηση στις εξετάσεις των πανεπιστημίων είναι μια μάλλον "καλοήθης" χρήση τους, αν συγκριθεί με άλλες δυνατότητες που δίνουν για άσκηση εγκληματΙκής δραστηριότητας. Για αυτό, τα συστήματα ΤΝ θα πρέπει να απαιτείται από το διεθνές δίκαιο να καταχωρούνται σε ένα "μητρώο συστημάτων ΤΝ" και να ενημερώνουν τους χρήστες τους ότι συνομιλούν με ένα σύστημα ΤΝ ή χρησιμοποιούν τα αποτελέσματα αυτού» καταλήγει._